Ενεργειακή κρίση: Συνεχίζεται η άνοδος των τιμών - Απελπισία στους καταναλωτές

 

Ταμπλό χρηματιστηρίου εν μέσω έντονων διακυμάνσεων θυμίζει η αγορά ενέργειας, η οποία συνεχίζει να βρίσκεται στη δίνη της ενεργειακής κρίσης.

Με τη διαφορά ότι οι διακυμάνσεις αυτές δεν αφορούν κάποια επενδυτικά χαρτοφυλάκια που αναλαμβάνουν εν γνώσει τους επενδυτικό ρίσκο, αλλά συνολικά την οικονομία, τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές, που καλούνται να πληρώσουν πρωτοφανείς αυξήσεις για την κάλυψη βασικών ενεργειακών αναγκών τους σε ρεύμα και φυσικό αέριο.

Η κρίση, που έκανε τα πρώτα δειλά βήματά της στα τέλη του περασμένου καλοκαιριού, πλέον έχει κορυφωθεί, με τις τιμές να εκτοξεύονται πριν από τις γιορτές σε ιστορικά υψηλά. Ακολούθησε η εορταστική ραστώνη, η οποία έριξε για λίγο τις τιμές, ωστόσο, καθώς η οικονομία ξαναπαίρνει μπροστά και ανεβαίνει η ζήτηση, οι ανατιμήσεις επανέρχονται. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της αγοράς, η σταθεροποίηση της αγοράς δεν πρόκειται να έρθει πριν από το τέλος του πρώτου τριμήνου, ίσως και εξαμήνου. Αλλά ακόμα και τότε η αγορά αναμένεται να σταθεροποιηθεί σε σαφώς υψηλότερα επίπεδα σε σχέση με πριν από το ξέσπασμα της κρίσης.

Αβεβαιότητα

Η έντονη μεταβλητότητα των τιμών στην ενεργειακή αγορά πηγάζει από τις μεγάλες διακυμάνσεις που παρατηρούνται τις τελευταίες εβδομάδες στο φυσικό αέριο.

Από τη μια πλευρά, οι γεωπολιτικές εντάσεις και κυρίως οι πιέσεις που ασκεί η Ρωσία περιορίζοντας τις ροές αερίου προς την Ευρώπη, με στόχο την αδειοδότηση του αγωγού Nord Stream 2, προκαλούν αναστάτωση και αβεβαιότητα στην αγορά. Από την άλλη πλευρά, κατά τη διάρκεια των εορτών είχαμε την άφιξη στην Ευρώπη φορτίων LNG από τις ΗΠΑ, που εκτόνωσαν λίγο τις πιέσεις.

Παράλληλα, ο ήπιος χειμώνας που διανύουμε αποτελεί ακόμα έναν παράγοντα που βοήθησε στην αποκλιμάκωση των τιμών. Ωστόσο τις τελευταίες ημέρες τα προβλήματα φαίνεται να επανακάμπτουν, καθώς οι αγορές της Ασίας εξάντλησαν τα αποθέματα που είχαν συγκεντρώσει στους αποθηκευτικούς τους χώρους, με αποτέλεσμα να απορροφούν εκ νέου τα φορτία LNG, περιορίζοντας την προμήθεια για την Ευρώπη.

Πώς αποτυπώθηκαν αυτές οι εξελίξεις στις χρηματιστηριακές τιμές TTF του φυσικού αερίου; Στις 21 Δεκεμβρίου καταγράφηκε ιστορικό ρεκόρ, με την τιμή να φτάνει στα 180 ευρώ/MWh. Ακολούθησε ένα 10ήμερο έντονης πτώσης, που έφερε τις τιμές μέχρι και τα 60 ευρώ/MWh. Τις πρώτες ημέρες του νέου έτους καταγράφεται νέα ανοδική τροχιά πάνω από τα 90 ευρώ/MWh, προς τα επίπεδα των 100 ευρώ/MWh. Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος της αύξησης, αξίζει να σημειωθεί ότι πέρυσι στις αρχές του έτους μέχρι και τον Μάιο η χρηματιστηριακή τιμή του φυσικού αερίου κινήθηκε από τα 18 έως τα 25 ευρώ/MWh.

Αυτό το εξαιρετικά ευμετάβλητο και εύθραυστο περιβάλλον αναμένεται να συνεχιστεί και το επόμενο διάστημα, γεγονός που καθιστά εξαιρετικά επισφαλείς τις όποιες προβλέψεις για το πού θα κινηθούν οι τιμές. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της αγοράς, πάντως, θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι οι τιμές θα συνεχίσουν να παρουσιάζουν αστάθεια τους επόμενους μήνες και, όταν σταθεροποιηθούν, αυτό θα γίνει σε υψηλότερα επίπεδα σε σχέση με πριν από την κρίση. Οι πιο αισιόδοξες προβλέψεις, που όμως δεν φαίνεται να επαληθεύονται προς το παρόν, μιλούν για μείωση στα 40-50 ευρώ/MWh, ενώ οι πιο ρεαλιστικές προβλέψεις τοποθετούν το νέο σημείο ισορροπίας της αγοράς στα 60-70 ευρώ/MWh.

Καθοριστική για την εξέλιξη των τιμών και τη σταθεροποίηση της αγοράς θεωρείται η υπόθεση του Nord Stream 2, η οποία θα ανοίξει τον δρόμο για αύξηση των ροών ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ε.Ε., η οποία θα καθησυχάσει τις ανησυχίες για την επαρκή τροφοδοσία της ευρωπαϊκής αγοράς.

Σήμα από Gazprom

Το γεγονός ότι οι διεθνείς τιμές του φυσικού αερίου δύσκολα θα επιστρέψουν στα προ κρίσης επίπεδα τεκμαίρεται και από τη στάση που τηρεί ο μεγαλύτερος προμηθευτής της Ευρώπης, η Gazprom.

Η ρωσική εταιρεία έχει ζητήσει και έχει πετύχει οι μακροχρόνιες συμβάσεις που διατηρεί με πελάτες να αποσυνδεθούν από τις τιμές του πετρελαίου (oil indexed) και οι τιμές να καθορίζονται από την τιμή TTF. Είναι προφανές ότι ο βασικότερος παίκτης της ευρωπαϊκής αγοράς δεν θα έπαιρνε ένα τέτοιο ρίσκο βασιζόμενος σε ευκαιριακές συγκυρίες.

Αυτό τουλάχιστον φάνηκε και στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων που έγιναν μεταξύ της ΔΕΠΑ και της ρωσικής εταιρείας για την αναπροσαρμογή των όρων της ελληνορωσικής σύμβασης προμήθειας. Μέχρι πρότινος η τιμολόγηση του αερίου βασιζόταν σε ποσοστό 60% στην τιμή του πετρελαίου (oil indexed) και σε ποσοστό 40% στην τιμή του φυσικού αερίου (TTF). Η Gazprom προσήλθε στις διαπραγματεύσεις ζητώντας την πλήρη ανατροπή του status, με τιμολόγηση 100% βάσει TTF. Ωστόσο η ελληνική πλευρά, η οποία μάλιστα επιστράτευσε ακόμα και τις πολιτικές πιέσεις σε ανώτατο επίπεδο –το θέμα τέθηκε και στη συνάντηση του Β. Πούτιν με τον Κ. Μητσοτάκη–, πέτυχε η τιμολόγηση να γίνει το 2022 σε ποσοστό 80% TTF και 20% oil indexed.

Σημειώνεται ότι η σύμβαση που λήγει το 2026 αφορά σταθερές ετήσιες ποσότητες της τάξης των 2 δισ. κυβικών μέτρων, που αντιστοιχούν περίπου στο 60% του καλαθιού προμήθειας της ΔΕΠΑ. Το discount που πέτυχε η ελληνική εταιρεία έναντι των τιμών που ισχύουν στην αγορά ανοίγει τον δρόμο προκειμένου να εφαρμοστούν επιπλέον εκπτώσεις σε οικιακούς και επαγγελματικούς-βιομηχανικούς πελάτες το επόμενο διάστημα. Για να γίνουν αντιληπτά τα μεγέθη, η τιμή που εξασφάλισε η ΔΕΠΑ για το φυσικό αέριο μεταφράζεται σε κόστος κάτω από τα 80 ευρώ/MWh, έναντι των 90-100 ευρώ/MWh που είναι η τρέχουσα τιμή του φυσικού αερίου.

Διαβάστε επίσης:

ΕΝΦΙΑ: Καταργείται ο συμπληρωματικός φόρος για 450.000 ιδιοκτήτες

Κορωνοϊός: Αυτή είναι η ΚΥΑ για τη «λήξη» του πιστοποιητικού εμβολιασμού στους 7 μήνες