Δικαστικό φρένο σε πλειστηριασμούς σπιτιών για μικρά χρέη

Φρένο στις... αρπακτικές διαθέσεις των servicers βάζουν τα δικαστήρια με σειρά αποφάσεων, που απαγορεύουν να βγαίνουν σπίτια «στο σφυρί» για μικρά χρέη και υποχρεώνουν τις εταιρείες διαχείρισης δανείων να αναζητήσουν ηπιότερες λύσεις είσπραξης των οφειλών, δηλαδή να έλθουν σε συμφωνία με τους οφειλέτες για ρύθμιση.

Στις περισσότερες από τις οφειλές που διαχειρίζονται οι servicers υπάρχουν περιουσιακά στοιχεία (κατά κανόνα κατοικίες) που μπορούν να ρευστοποιηθούν για να εισπραχθεί η οφειλή και οι εταιρείες διαχείρισης, επιδιώκοντας τη γρήγορη εξόφληση του χρέους, δεν εξαντλούν τις δυνατότητες για ρύθμιση και σπεύδουν να βγάζουν ακίνητα σε πλειστηριασμό.

Αυτή η πρακτική, όμως, φθάνει στα όρια της καταχρηστικότητας, όπως κρίνουν με πολλές αποφάσεις τα δικαστήρια, όταν η αξία του ακινήτου που βγαίνει «στο σφυρί» είναι πολλαπλάσια του χρέους που πρέπει να εξοφληθεί.

Μέχρι τώρα, οι περισσότερες αποφάσεις που έχουν εκδοθεί μπλόκαραν πλειστηριασμούς όταν η αξία του ακινήτου ξεπερνούσε κατά πολύ το ύψος του χρέους, αλλά υπάρχουν και αποφάσεις που δείχνουν ότι τα δικαστήρια σκληραίνουν τη στάση τους έναντι των servicers και σταματούν πλειστηριασμούς ακόμη και όταν η αξία του ακινήτου είναι τρεις-τέσσερις φορές μεγαλύτερη από το χρέος.

Σε μια πρόσφατη απόφαση (280/2025), το Μονομελές Πρωτοδικείο Ιωαννίνων ακύρωσε κατασχετήρια έκθεση ακινήτου, κρίνοντας ότι η επίσπευση αναγκαστικής εκτέλεσης ήταν καταχρηστική, καθώς η οφειλή ήταν δυσανάλογα μικρή σε σχέση με την αξία του κατασχεμένου ακινήτου. Η απόφαση αυτή αποτελεί ένα σημαντικό παράδειγμα εφαρμογής των αρχών της καλής πίστης και της αναλογικότητας στο δίκαιο της αναγκαστικής εκτέλεσης, τονίζουν νομικοί.

Ειδικότερα, η ανακόπτουσα είχε λάβει ένα τοκοχρεολυτικό δάνειο ύψους 14.831,54 ευρώ από την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος (την οποία διαδέχθηκε η FRONTIER II ISSUER DESIGNATED ACTIVITY COMPANY, με διαχειρίστρια την doValue Greece). Λόγω ανεξόφλητων οφειλών, εκδόθηκε διαταγή πληρωμής για ποσό 14.693,92 ευρώ, πλέον τόκων και εξόδων. Το συνολικό ποσό της οφειλής ανήλθε σε 15.123,92 ευρώ.

Για την είσπραξη αυτής της απαίτησης, η doValue Greece προχώρησε σε αναγκαστική κατάσχεση ακινήτου ιδιοκτησίας της ανακόπτουσας στα Ιωάννινα. Το ακίνητο αυτό, ένα διαμέρισμα ισογείου 64,10 τ.μ., εκτιμήθηκε στην κατασχετήρια έκθεση, βάσει εκτίμησης πιστοποιημένης εταιρείας, σε 53.000,00 ευρώ, και ορίστηκε ως τιμή πρώτης προσφοράς για τον επικείμενο ηλεκτρονικό πλειστηριασμό.

Η ανακόπτουσα προσέφυγε στη Δικαιοσύνη με ανακοπή του άρθρου 933 ΚΠολΔ, ζητώντας την ακύρωση της κατασχετήριας έκθεσης, υποστηρίζοντας ότι η πράξη αυτή συνιστά καταχρηστική επίσπευση αναγκαστικής εκτέλεσης.

Το Δικαστήριο ανέλυσε το αίτημα της ανακόπτουσας βάσει του άρθρου 281 του Αστικού Κώδικα, που ορίζει ότι η άσκηση δικαιώματος απαγορεύεται αν υπερβαίνει προφανώς τα όρια που επιβάλλουν η καλή πίστη, τα χρηστά ήθη ή ο οικονομικός ή κοινωνικός σκοπός του δικαιώματος. Επίσης, με βάση το άρθρο 25 παρ. 3 του Συντάγματος, που καθιερώνει την αρχή της αναλογικότητας, η οποία απαιτεί τα μέτρα που λαμβάνονται να είναι κατάλληλα, αναγκαία και αναλογικά προς τον επιδιωκόμενο σκοπό.

Αξία ακινήτου 3,5 φορές μεγαλύτερη από την οφειλή

Τα βασικά στοιχεία της απόφασης είναι τα εξής:

Υπάρχει προφανής Δυσαναλογία: Η αξία του κατασχεμένου ακινήτου (53.000,00 ευρώ) είναι περίπου 3,5 φορές μεγαλύτερη από το ποσό της οφειλής (15.123,92 ευρώ). Αυτή η δυσαναλογία είναι έκδηλη και συνιστά μέτρο εξαιρετικής σκληρότητας για την οφειλέτιδα.

Υπάρχει καταχρηστική Συμπεριφορά: Η επιβολή κατάσχεσης σε ακίνητο τόσο μεγάλης αξίας για μία σχετικά μικρή οφειλή υπερβαίνει τα όρια που επιβάλλουν η καλή πίστη, τα χρηστά ήθη και ο κοινωνικός/οικονομικός σκοπός του δικαιώματος της αναγκαστικής εκτέλεσης.

Μη Αναγκαιότητα / Ηπιότερο Μέσο: Αν και το Δικαστήριο σημείωσε ότι δεν αποδείχθηκε η ύπαρξη άλλων περιουσιακών στοιχείων της ανακόπτουσας που θα μπορούσαν να κατασχεθούν, τόνισε ότι η ακυρότητα πράξεων εκτέλεσης που παραβιάζουν την αρχή της αναλογικότητας επέρχεται ακόμη και αν δεν υπάρχουν άλλα κατασχετέα στοιχεία.

 Βλάβη της Οφειλέτριας: Ο επικείμενος πλειστηριασμός ενός ακινήτου τέτοιας αξίας για μια τόσο μικρή απαίτηση θα προκαλούσε ιδιαιτέρως επαχθείς συνέπειες στην ανακόπτουσα, καθιστώντας μη ανεκτή την πραγμάτωση της απαίτησης της επισπεύδουσας με αυτό τον τρόπο.

Έτσι, το Μονομελές Πρωτοδικείο Ιωαννίνων ακύρωσε την κατασχετήρια έκθεση ακίνητης περιουσίας της Δικαστικής Επιμελήτριας.

Η απόφαση αυτή, τονίζουν νομικοί, ενισχύει την προστασία του οφειλέτη έναντι πρακτικών αναγκαστικής εκτέλεσης που, αν και τυπικά νόμιμες, υπερβαίνουν τα όρια της καλής πίστης και της αναλογικότητας.

Αναδεικνύει ότι η αναγκαστική εκτέλεση δεν αποτελεί έναν ανεξέλεγκτο μηχανισμό είσπραξης απαιτήσεων, αλλά τελεί υπό τον έλεγχο των γενικών αρχών του δικαίου και του Συντάγματος. Ειδικά για τις εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων, η απόφαση αυτή υπογραμμίζει την ανάγκη να επιλέγουν τα πλέον ήπια και αναλογικά μέσα για την ικανοποίηση των απαιτήσεών τους, αποφεύγοντας δυσανάλογες ενέργειες που μπορεί να οδηγήσουν στην ακύρωση των πράξεων εκτέλεσης.

Πηγή: sofokleousin.gr

 

Διαβάστε επίσης:

Νέα Αρχή εποπτείας στην αγορά: Στο επίκεντρο η προστασία του καταναλωτή – Πώς θα λειτουργεί

Ληξιπρόθεσμα χρέη: Στον «κουβά» επιπλέον 10 δισ. ευρώ ως ανεπίδεκτα είσπραξης