Τα χαρούπια στο Ηράκλειο πωλούνται όσο και η σουλτανίνα και χωρίς έξοδα καλλιέργειας

Όταν ξέρεις με τι έξοδα επιβαρύνεται ένας αγρότης και πόση προσωπική εργασία βάζει για να καλλιεργήσει το αμπέλι του ,για να φτάσει στο τέλος να διαθέσει τα σταφύλια του στην  οινοποίηση προς 20-25 λεπτά το κιλό και την ίδια ώρα μαθαίνεις πως υπάρχουν μονάδες παραγωγής ζωοτροφών στην Κρήτη που ζητούν απεγνωσμένα να αγοράσουν χαρούπια προς 25 λεπτά το κιλό, δεν μπορείς παρά να μείνεις άφωνος.

Το ταπεινό και ξεχασμένο στις μέρες μας  χαρούπι πιάνει πλέον καλή τιμή στην αγορά  ,όπου οι χρήσεις του είναι πάμπολλες.

Παρότι οργανωμένη καλλιέργεια του στον τόπο μας δεν γίνεται, υπάρχουν αγρότες, που σε περιόδους που δεν έχουν άλλα εισοδήματα, όπως η περσινή που είχαν πάθει ζημιά οι ελιές από την ακαρπία, ασχολούνται με το μάζεμα του χαρουπιού από δέντρα που έχουν στις καλλιέργειες τους ή βρίσκουν διάσπαρτα στην Κρητική ύπαιθρο.

«Φέτος, που στα χωριά έχει παραγωγή λαδιού ,μας έφεραν μόνο 200 τόνους χαρουπιού ενώ πέρυσι συγκεντρώσαμε πάνω από 700 τόνους», αναφέρει στο ekriti  ο ιδιοκτήτες εργοστασίου παρασκευής ζωοτροφών στο Ρέθυμνο Κώστας Σπυριδάκης.

Σύμφωνα με τον ίδιο δυστυχώς, τα λιγοστά εναπομείναντα δέντρα χαρουπιάς στον νησί μας έχουν υποστεί μεγάλη ζημιά, λόγω παράνομης υλοτόμησης . Έτσι αντί να τα φροντίζουμε και να τα πολλαπλασιάζουμε κόβουμε κι αυτά που υπάρχουν για καυσόξυλα.

Στις αρχές της δεκαετίας του 2000 είχε γίνει μια προσπάθεια να αναπτυχθεί, μέσω επιδότησης, η καλλιέργεια της χαρουπιάς στην Κρήτη, όμως το πρόγραμμα εγκαταλείφτηκε και  τα δέντρα, που είχαν προλάβει να φυτευτούν ,αφέθηκαν στην τύχη τους.

Αν ο κόσμος ήξερε πόσο λίγη φροντίδα θέλουν οι χαρουπιές και ότι μπορούν να δώσουν χωρίς πολύ πολύ κόπο ένα καλό συμπληρωματικό εισόδημα τότε η κατάσταση ίσως να ήταν διαφορετική.

Ο κ Γιώργος Τερζάκης που διατηρεί κατάστημα με ζωοτροφές στο Γιόφυρο είχε για αρκετό καιρό αναρτημένη στην είσοδο του ταμπέλα που έγραφε πως αγοράζει χαρούπια, τα οποία με τη σειρά του διέθετε στο εργοστάσιο του κ Σπυριδάκη στο Ρέθυμνο για να γίνουν συστατικό ζωοτροφών.

Σύμφωνα με τα λεγόμενα του, πέρυσι υπήρχε μεγάλη προσφορά χαρουπιού, τηρουμένων πάντα των αναλογιών των δέντρων χαρουπιάς  που διαθέτουμε στο Ηράκλειου. Φέτος όμως που οι ελιές έχουν λάδι και η τιμή του είναι υψηλή ελάχιστοι ασχολήθηκαν στα τέλη του καλοκαιριού με το μάζεμα του χαρουπιού κι ας τους έδινε 25 λεπτά το κιλό.

Το χαρούπι και οι πολλές χρήσεις του

Για την ιστορία να πούμε πως η χαρουπιά είναι ένα ξηρόφωτο και αειθαλές δέντρο που αξιοποιεί ,μαζί με το κυπαρίσσι ,άγονα εδάφη.

Σύμφωνα με στοιχεία του Δρ Γεωπονίας  Στέλιου Μιχελάκη,  η παραγωγή χαρουπιών  στις μέρες μας έχει μειωθεί αρκετά. Στατιστικά στοιχεία δείχνουν πως από τους περίπου 15.000 τόνους χαρουπιών της χώρας μας, το 80% παράγεται στην Κρήτη .

Το δέντρο αυτό  , κατά τον  ίδιο, είναι πολύτιμο σε επίπεδο  δασικό, γεωργικό, μελισσοκομικό, βιομηχανικό αλλά και καλλωπιστικό  ενώ δεν θα πρέπει να παραβλέπουμε πως το πλούσιο ριζικό του σύστημα συγκρατεί και προστατεύει το έδαφος από τη διάβρωση.
Παρότι πατρίδα του δεν είναι  η Κρήτη ,αλλά κυρίως η Μέση Ανατολή και ιδιαίτερα η Συρία, στην Κρήτη είχε κατά τις προηγούμενες δεκαετίες μεγάλη διάδοση.

Το επιστημονικό όνομα της χαρουπιάς είναι ceratonia .

Τα χαρούπια έθρεψαν όχι μόνο τον Ιωάννη το βαπτιστή στην έρημο, γι αυτό και η ονομασία τους ως  Αρτόδενδρο του Αγίου Ιωάννη, αλλά και χιλιάδες ανθρώπους στη  διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.

Ο καρπός της χαρουπιάς μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη βιομηχανία σαπουνιών και αρωμάτων, στη βυρσοδεψία, στη φαρμακευτική, στην υφαντουργία, στις βιομηχανίες διατροφής, στη παραγωγή καλλυντικών και μελανιών, στην επεξεργασία χαρτοπολτού ενώ παλιά είχε αντικαταστήσει ακόμα και τον καφέ σ ‘ένα μίγμα  με αμύγδαλα και ρεβίθια.
Το μεγαλύτερο μέρος της ψίχας των χαρουπιών ,που παράγονται σήμερα, χρησιμοποιείται ωστόσο για ζωοτροφή. Όταν μάλιστα αναμιγνύεται με άλλες ζωοτροφές βελτιώνει τη γεύση τους και έτσι καταναλώνεται πιο ευχάριστα από τα ζώα.
Η σάρκα του χαρουπιού είναι αρκετά θρεπτική αφού περιέχει μεγάλο αριθμό αλάτων, ιχνοστοιχείων, βιταμινών και πρωτεϊνών (ιδιαίτερα ασβέστιο σε τριπλάσια αναλογία από το γάλα, επίσης φώσφορο, σίδηρο, μαγνήσιο, κάλιο, πυρίτιο κ.ά.)
Χρησιμοποιείται επίσης για την παρασκευή σακχαρούχου σιροπιού, αναψυκτικών, μαρμελάδων αλλά και οινοπνευματωδών ποτών.

Το χαρούπι μπορεί επίσης να υποκαταστήσει τη σοκολάτα και το κακάο στην ζαχαροπλαστική και στην αρτοποιία.
Από αυτό παρασκευάζεται το χαρουπόμελο ,με γεύση που προσεγγίζει εκείνη της  σοκολάτας, όμως περιέχει 52 φορές λιγότερο λίπος, δεν περιέχει αλλεργιογόνα και καφεΐνη και η γλυκύτητά της οφείλεται σε φυσικά σάκχαρα.

Το αλεύρι του χαρουπιού θεωρείται  κατάλληλο και  για τους βρεφικούς κοιλόπονους.
Επίσης βρασμένα χαρούπια μαζί με ξηρά σύκα και σταφίδες, αποτελούν ένα άριστο αντιβηχικό φάρμακο.
Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός του ότι τα χαρούπια, τόσο η σάρκα όσο κυρίως ο σπόρος τους αποτελούν μια καλή πρώτη ύλη για παρασκευή ψωμιού απαλλαγμένου από γλουτένη.
 

Ε.Β