Πόλεις της Κρήτης αναδύονται στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης

Τρεις από τις σπουδαιότερες πόλεις της αρχαίας Κρήτης, έτσι όπως αναδύθηκαν στο φως από την αρχαιολογική σκαπάνη, βρίσκονται κάτω από τα πόδια του επισκέπτη της έκθεσης «Αναδυόμενες πόλεις: Άπτερα - Ελεύθερνα  - Κνωσός. Τρεις αρχαίες πόλεις ζωντανεύουν» που εγκαινιάστηκε στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, σύμφωνα με το monopoli.gr.

«Κάτω από τα πόδια του» κατά κυριολεξία, αφού το δάπεδο του εκθεσιακού χώρου είναι καλυμμένο με αεροφωτογραφίες των αρχαιολογικών χώρων, δημιουργώντας στον επισκέπτη την αίσθηση ότι περπατά, σαν αρχαιολόγος κι αυτός, στο χώρο της ανασκαφής, θαυμάζοντας όσα αναδύθηκαν μέσα από τα σπλάχνα της γης τον τελευταίο ενάμιση αιώνα, απλωμένα στις προθήκες του μουσείου.
 

Θέλοντας να αναδείξει, στα μάτια του επισκέπτη, την αθέατη πλευρά των τριών σημαντικών αρχαίων πόλεων, η έκθεση χρησιμοποιεί 487 αντικείμενα από τις αποθήκες των μουσείων ή και των ίδιων των ανασκαφών, πολλά από τα οποία δεν είναι ακόμη δημοσιευμένα, τα περισσότερα μάλιστα δεν έχουν βγει ποτέ στο παρελθόν εκτός Κρήτης. Έτσι, εκτός από μια διαδρομή στη διαχρονία της Απτέρας, της Ελεύθερνας και της Κνωσού, από τη νεολιθική εποχή μέχρι και τα πρώιμα βυζαντινά χρόνια, η έκθεση αποτελεί έναν ύμνο για τους αρχαιολόγους, τους ανθρώπους που με την επιστημοσύνη και την αγάπη τους, με το πείσμα τους πολλές φορές, έσωσαν αυτά τα αντικείμενα από τη λήθη –άλλωστε, εκτός από τον διευθυντή του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης Νίκο Σταμπολίδη, υπεύθυνο της πανεπιστημιακής ανασκαφής στην Ελεύθερνα, στην οργάνωση της έκθεσης συνέβαλαν καθοριστικά και οι συνάδελφοί του από τις Εφορείες Αρχαιοτήτων (Χανίων, Ρεθύμνου και Ηρακλείου), αλλά και τα μουσεία του νησιού (Ηρακλείου, Ρεθύμνου, Ελεύθερνας, Κνωσού).

Όπως παρατήρησε η υπουργός Πολιτισμού Μυρσίνη Ζορμπά, στα εγκαίνια της έκθεσης, «η χρονολογική και θεματική οργάνωση της έκθεσης, ο λεπτομερής και διαφωτιστικός κατάλογός της, η ένταξη των εκθεμάτων στο ιστορικό τους πλαίσιο, η ανασύνθεση της ιστορικότητας της Κρήτης μέσα από την ιστορία των τριών πόλεων στις οποίες επικεντρώνεται η έκθεση, είναι θεμελιακά στοιχεία μιας προσέγγισης που θεωρεί ότι η αρχαιολογία είναι και πολιτισμική πρακτική».
 

Έτσι, μέσα από τα αντικείμενα που εκτίθενται στις προθήκες του μουσείου αναδύονται μικρές ξεχωριστές ανθρώπινες ιστορίες, που δίνουν στο καθένα την ιδιαίτερη σημασία του, όπως το ζευγάρι που εικονίζεται σε εντυπωσιακό ρωμαϊκό ταφικό ανάγλυφο των ρωμαϊκών χρόνων από την Άπτερα, μνημονεύοντας την αγάπη που τους ένωσε πολύ πέρα από τον θάνατο...
Καθώς, όπως παρατήρησε ο Νίκος Σταμπολίδης, «η μοίρα ενός τόπου ορίζεται από τη γεωγραφία», η αφήγηση ξεκινά από τους αναγεννησιακούς χάρτες και την εμφάνιση ή την εξαφάνιση των αρχαίων πόλεων από αυτούς, φιλοξενώντας μερικά σπάνια χαρτογραφικά βιβλία, με το παλαιότερο να ανάγεται στον 15ο αιώνα, αλλά και ακουαρέλες του άγγλου περιηγητή Edward Lear, που αποτύπωσε την ύπαιθρο της Κνωσού στα μέσα του 19ου αιώνα.

 Οι επόμενες αίθουσες είναι αφιερωμένες στις τρεις ανασκαμμένες πόλεις, με την «αθέατη» Κνωσό, δηλαδή αυτήν που εκτείνεται εκτός των ορίων του ανακτορικού συγκροτήματος, να κατέχει τη μερίδα του λέοντος –αλλά και τη νεκρόπολη της Ελεύθερνας να συνοδεύεται από την ηχητική εγκατάσταση «Ορθή Πέτρα», μία πρωτότυπη σύνθεση του Γιώργου Καλούδη για τετράχορδη κρητική λύρα με συμπαθητικές χορδές και τσέλο.
 

 
Η εκθεσιακή αφήγηση ολοκληρώνεται με μια αναφορά στο μέλλον: μέσα από δύο μικροσκοπικές κεφαλές ταύρων, που καλύπτουν έναν ολόκληρο τοίχο, «κλείνει το μάτι» στην επόμενη έκθεση, η οποία θα είναι αφιερωμένη στον Πικάσο και την αρχαιότητα, με τίτλο «Γραμμή και πηλός», που θα εγκαινιαστεί τον Ιούνιο του 2019.

 Την έκθεση συνοδεύει δίγλωσσος επιστημονικός κατάλογος, με εκτενή άρθρα για την ανασκαφική ιστορία των τριών πόλεων, αλλά και πλήρη εικονογραφημένη παρουσίαση των εκθεμάτων.