100.6 FM KnossosFM
13:09 | 27/10/2017
newsroom ekriti.gr
Τις άγνωστες λεηλασίες των Ναζί στα αρχαία της Κρήτης, την περίοδο από το 1941 μέχρι το 1944, φέρνει στο φως της δημοσιότητας ο διδάκτωρ αρχαιολογίας και επίτιμος έφορος Αρχαιοτήτων Αντώνης Βασιλάκης σε συνέντευξή του στο Ράδιο Κρήτη και στην εκπομπή του Μανώλη Αργυράκη.
Ο κ. Βασιλάκης έκανε λόγο για "αθλιότητες των Γερμανών και Ιταλών κατακτητών".
Όπως είπε χιλιάδες ήταν τα αρχαία που έκαναν φτερά από όλη την Κρήτη και ειδικότερα από τις συλλογές των ανασκαφών που κρατούνταν σε διάφορους αρχαιολογικούς χώρους της Κρήτης όπως στην Κνωσό, τη Φαιστό, τη Γόρτυνα, την Ιεράπετρα τη Νεάπολη την Κίσσαμο αλλά και άλλους αρχαιολογικούς χώρους. Πρόκειται για κλοπή αρχαιοτήτων ανεκτίμητης αξίας όπως είπε.
Μάλιστα ανέφερε, ότι έγινε με βάρβαρο τρόπο ακόμα και από τους Γερμανούς Αρχαιολόγους οι οποίοι συμπεριφέρθηκαν πολύ άσχημα, όπως χαρακτηριστικά τόνισε.
Όπως επίσης είπε, μεγάλες κλοπές έγιναν και στα αρχαία που φυλάσσονταν στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου το μοναδικό μουσείο που υπήρχε την περίοδο της Γερμανικής κατοχής και λειτουργούσε εκείνη την περίοδο. Δυστυχώς, σημείωσε, το χώρο του Μουσείο τον χρησιμοποιούσαν για δεξιώσεις, χορούς ή ακόμη και ως αποθήκη πυρομαχικών, πράγμα πολύ επικίνδυνο.
Παράλληλα αναφέρθηκε στους βομβαρδισμούς στο Μουσείο Ηρακλείου και στις μεγάλες ζημιές που υπέστη. Ωστόσο σημείωσε ότι τρία χρόνια πριν είχε ολοκληρωθεί η νέα πτέρυγα του νέου αντισεισμικού Μουσείου Ηρακλείου και έτσι μπόρεσε να προστατέψει στα καταφύγιά του τα περισσότερα αρχαία .
Μάλιστα, τα σημαντικότερα από τα εκθέματα του Μουσείου συσκευάστηκαν σε ειδικά κιβώτια και μεταφέρθηκαν στο καταφύγιο που δεν χώραγε πάντως περισσότερα από το 1/3 των θησαυρών , ενώ άλλα μεγαλύτερα αντικείμενα είτε θάφτηκαν στον κήπο είτε μετακινήθηκαν σε δυσπρόσιτα σημεία του κτηρίου και προστατεύτηκαν επιπλέον με υψηλά αναχώματα από σκιά άμμου.
Να σημειωθεί ότι ήταν το μοναδικό πραγματικό μουσείο που διέθετε η Κρήτη στο οποίο μεταφέρονταν εξαρχής τα σημαντικότερα των ευρημάτων σε όλο το νησί.
Η επαχθέστερη όμως καταστροφή αρχαιοτήτων της Ανατολικής Κρήτης συνέβη στον αρχαιολογικό χώρο του Παλαικάστρου Σητείας. Ο αρχαιολογικός χώρος ισοπεδώθηκε από τον Ιταλό αξιωματικό Γκιουζέππε Μπορσάρι , ο οποίος χωρίς εμφανή λόγο επέβαλε την καταστροφή λίθο προς λίθο των τοιχών του μέχρι τότε ανασκαμμένου μινωικού οικισμού.
Μάλιστα όπως επισημαίνει ο Νικόλαος Πλάτων, έφορος αρχαιοτήτων Ηρακλείου την εποχή εκείνη, "πρόκειται περί εξαφανισμού ενός ολόκληρου αρχαιολογικού χώρου".
Να σημειωθεί ότι γνωστότερη είναι η ανεπανόρθωτη καταστροφή που υπέστη το μεγάλο λαξευτό σπήλαιο του Λαβυρίνθου της Γόρτυνας που μετασκευάστηκε από τους γερμανούς για να αποτελέσει αποθήκη στρατιωτικού υλικού. Μέτα την απώλεια του πολέμου οι Γερμανοί ανατίναξαν το σπήλαιο για να καταστρέψουν το εκέι φυλασσόμενο υλικό.
Μάλιστα η καταστροφή του στέρησε στην Κρήτη από το δημοφιλέστερο ανα τους αιώνες αξιοθέατο της νήσου από το Μεσαίωνα μέχρι και την ανακάλυψη της Κνωσού.
Ο κ. Βασιλάκης αναφέρθηκε επίσης και στις παράνομες ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν σε όλο το νησί από αδαείς γερμανούς στρατιώτες ή και αξιωματικούς.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση των λαθαρανασκαφών στον ανασκαμμένο ναό του Πυθίου Απόλλωνα στη Γόρτυνα που πραγματοποιήθηκε χωρίς αποτέλεσμα ολιγοήμερη ανασκαφή αλλά και ανατίναξη των δαπέδων του ναού των Αιγυπτίων Θεών με προφανή στόχο την αποκάλυψη « κρυμμένων θησαυρών» .
Τέλος όπως επεσήμανε ο κ. Βασιλάκης, παράνομες περιπτώσεις λαθρανασκαφών σημειώθηκαν μεταξύ άλλων και στην πόλη των Χανίων αλλά και στο Μοναστηράκι Ρεθύμνου.
(Οι φωτογραφίες προέρχονται από το αρχείο του αρχαιολόγου Γιώργου Τζωράκη, όπως και αποσπάσματα από παλαιότερο κείμενό του)
