Πότε θα έρθει το τέλος του κορωνοϊού

Καθημερινές ενημερώσεις, παρατεταμένη καραντίνα, στατιστικές που τρομάζουν και ένα μέλλον που, δυστυχώς, μοιάζει αβέβαιο. Ο κορονοϊός ήρθε και άλλαξε όλα τα δεδομένα μέσα σε ελάχιστους μήνες. Εκτός από την ανθρώπινη τραγωδία και τις εκατόμβες νεκρών που βλέπουμε σε αρκετές (και μάλιστα αναπτυγμένες) χώρες, ο SARS-COV-2 έχει αλλάξει τόσο την οικονομία όσο και την καθημερινότητά μας. Μοιραία, η ερώτηση που βγαίνει δειλά δειλά από τα χείλη όλων μας είναι η εξής:

Πότε θα τελειώσει όλο αυτό;

Καλώς ή κακώς, οι άνθρωποι έχουμε συνηθίσει εδώ και δεκαετίες να ζούμε με βεβαιότητες, κάτι που σε πολύ μεγάλο βαθμό οφείλουμε στην εξέλιξη και την ανάπτυξη επιστήμης. Τι γίνεται, όμως, τώρα που ξαφνικά το τοπίο μοιάζει θολό και ίσως πιο δυσοίωνο από ποτέ;

Το βρετανικό Esquire μίλησε με δύο καθ’ύλην αρμόδιους επιστήμονες για να αποσαφηνίσουν τα δεδομένα. Ακολουθούν οι απαντήσεις και οι προβλέψεις των Devi Shridhar, καθηγήτριας Ιατρικής και επικεφαλής του τμήματος Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου, και του Kit Yates, λέκτορα του Πανεπιστημίου του Μπαθ και συγγραφέα του βιβλίου The Maths of Life and Death: Seven Mathematical Principles That Shape Our Lives.

• Devi Shridhar, καθηγήτριας Ιατρικής

Κανείς δε φαίνεται διατεθειμένος να απαντήσει για το πότε θα τελειώσει ο κορονοϊός. Γιατί συμβαίνει αυτό; "Έχουμε πολλές απρόβλεπτες και άγνωστες παραμέτρους. Δε γνωρίζουμε αν ο ιός θα μεταλλαχτεί, για πόσο καιρό θα κρατά η ανοσία εκείνων που νόσησαν, τον ρόλο που παίζουν τα παιδιά στη διάδοσή του, καθώς και το κατά πόσο ή όχι είναι εποχικός ιός. Με τόσα πολλά απρόβλεπτα στοιχεία είναι εξαιρετικά δύσκολα να γνωρίζουμε με σιγουριά τι θα συμβεί στους επόμενους μήνες".

Εσείς τι πιστεύετε; "Πιστεύω ότι κορονοϊός ήρθε για να μείνει. Οι προβλέψεις μου βασίζονται στην εμπειρία μου από προηγούμενες επιδημίες καθώς και σε στα στατιστικά στοιχεία σχετικά με αυτές (οι οποίες έχουν προέλθει συνήθως από ιούς που υπήρχαν σε ζώα της άγριας φύσης και που μεταδίδονταν ταχύτατα στους ανθρώπους), καθώς και σε μαθηματικά μοντέλα αναφορικά με την τωρινή πανδημία".

Ποιο είναι το χειρότερο σενάριο; "Ότι θα βρεθούμε εγκλωβισμένοι σε ένα φαύλο κύκλο από lockdowns και παύση των lockdowns όσο περιμένουμε την ανακάλυψη ενός εμβολίου ή ενός κατάλληλου αντιικού φαρμάκου".

Και το καλύτερο; "Ότι μέσα στις επόμενες εβδομάδες θα έχουμε επιτέλους βρει μία ταχύτατη διαγνωστική διαδικασία. Έτσι, θα μπορούμε να κάνουμε πολύ γρήγορα τεστ στους πολίτες και να βρίσκουμε τα "ίχνη" τους (εκείνους, δηλαδή, τους ανθρώπους με τους οποίους ήρθαν σε επαφή), για να μπαίνουν σε καραντίνα μόνο όσοι νοσούν ή κουβαλούν τον ιό, και όχι ολόκληρες οι κοινωνίες μας. Ύστερα, θα χρειαστούμε ένα αντιικό φάρμακο που δεν υπάρχει αυτήν τη στιγμή και, τελικά, ένα εμβόλιο".

Αν ανακαλυφθεί το εμβόλιο; Αυτό θα ήταν φανταστικό - αρκεί να ήταν αποτελεσματικό, αρκετά οικονομικό και προσβάσιμο σε μεγάλη μερίδα του πληθυσμού.

• Kit Yates, λέκτορας, Πανεπιστήμιο του Μπαθ

Πώς προβλέπουν οι επιστήμονες την κατάληξη του Covid-19; "Ένας τρόπος είναι με μαθηματικά μοντέλα. Θεωρητικά, αυτά μας πληροφορούν για το πόσοι άνθρωποι θα βρεθούν θετικοί και πόσοι από αυτούς θα καταλήξουν. Μπορούν να μας ενημερώσουν για το αντίκτυπο του lockdown, πόσο καιρό θα πρέπει να παραμείνουμε σε καραντίνα και το πότε θα πρέπει να αρθούν τα περιοριστικά μέτρα".

Τελικά, αυτά τα μοντέλα λειτουργούν; Τα μαθηματικά μοντέλα στον πραγματικό κόσμο (σε αντίθεση με το εργαστήριο) αποτελούν μία πραγματική πρόκληση, αφού συχνά είναι πολύ δύσκολο να βρεις πραγματικά "καλά" δεδομένα (data). Για να λειτουργήσουν σωστά, χρειαζόμαστε να γνωρίζουμε: Για πόσο καιρό μεταφέρουν τον ιό οι άνθρωποι; Πόσο εύκολα μεταδίδεται από τον έναν άνθρωπο στον άλλο; Ποιο ποσοστό από αυτούς που έχουν την ασθένεια θα καταλήξουν από αυτήν ή θα έχουν πολύ σοβαρά συμπτώματα και θα χρειαστούν νοσοκομειακή  περίθαλψη;".

Πόσο καιρό πιστεύετε ότι θα διαρκέσει ο κορονοϊός; Δεν έχω κατασκευάσει ο ίδιος κάποιο μαθηματικό μοντέλο, μία ομάδα επιδημιολόγων του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ όμως έχει προτείνει, μετά από σχετική έρευνα, ότι για να μπορέσουμε να ξεπεράσουμε την πανδημία, χωρίς να έχουμε τόσο πολλά κρούσματα που θα φέρουν τα συστήματα υγείας στα όριά τους, θα πρέπει να περνάμε περιόδους lockdown και καραντίνας που θα εναλλάσσονται με περιόδους  "κανονικής" ζωής. Αυτή η κατάσταση είναι ένας κύκλος που μπορεί να διαρκέσει μέχρι το 2022.

Φυσικά, αυτό θα αλλάξει αν οι επιστήμονες ανακαλύψουν ένα εμβόλιο, σωστά; Ναι, θα "ξεμπερδεύαμε" πολύ γρήγορα με την πανδημία αν μπορούσαμε να κάνουμε αρκετά εμβόλια σε ένα τόσο μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού, ώστε να αποκτήσουν οι κοινωνίες μας αυτό που ονομάζεται "ανοσία της αγέλης". Δυστυχώς, όλα δείχνουν ότι θα χρειαστούν τουλάχιστον `18 μήνες για να βρεθεί ένα τέτοιο εμβόλιο.  

Ποιο είναι το καλύτερο σενάριο κατά την άποψή σας; Μία μελέτη του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι επειδή μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων που νόσησαν με Covid-19 ήταν ασυμπτωματικοί, ίσως είμαστε κοντά στην "ανοσία" της αγέλης. Δυστυχώς, όμως, αυτό είναι απλά μία αισιόδοξη υπόθεση που "πατάει" σε κάποια δεδομένα, χωρίς όμως αυτά να είναι αρκετά για να παρθούν αποφάσεις με βάση τα όσα λέει η έρευνα. Με άλλα λόγια, γίνεται φανερό και από τη συγκεκριμένη έρευνα το πόσο πολύ έχουμε ανάγκη περισσότερα data σχετικά με τον κορονοϊό.

esquire.com.gr