Εκπαιδευτικοί: Τα 5 βήματα προς τη συνταξιοδότηση - Τι πρέπει να προσέξουν

Το πρώτο δεκαήμερο του Φεβρουαρίου και συγκεκριμένα από την 1η Φεβρουαρίου έως την Δευτέρα 12η Φεβρουαρίου του 2024 θα πρέπει οι εκπαιδευτικοί που θέλουν να βγουν στην σύνταξη να υποβάλουν την παραίτησή τους. Η συμπλήρωση των απαραίτητων χρόνων ασφάλισης, το όριο ηλικίας η πιθανή εξαγορά πλασματικών ετών είναι κομβικά σημεία για τη δρομολόγηση της συνταξιοδοτικής τους διαδικασίας.

Ο δικηγόρος – εργατολόγος Γιώργος Κουτσούκος, πιστοποιημένος επαγγελματίας e-ΕΦΚΑ (έκδοση συντάξεων) επεξεργάστηκε για το protothema.gr χρήσιμες συμβουλές- οδηγίες και παραδείγματα που θα διευκολύνουν τους εκπαιδευτικούς να υποβάλλουν σωστά τα δικαιολογητικά τους.

Καθοριστικά βήματα προς τη συνταξιοδότηση

1. Πλήρης επιβεβαίωση της συμπλήρωσης των προϋποθέσεων για τη θεμελίωση δικαιώματος σύνταξης

Ιδιαιτέρως σημαντικό είναι, κατά την στιγμή της υποβολής της αίτησης, να πληρούνται οι συνδυαστικές προϋποθέσεις – χρόνος ασφάλισης και όριο ηλικίας – για να μην απορριφθεί η αίτηση. Ειδικότερα, οι εκπαιδευτικοί, προτού αποφασίσουν την υποβολή συνταξιοδοτικού αιτήματος, θα πρέπει να ελέγξουν εάν ανήκουν στις κατηγορίες των ασφαλισμένων που δεν θίγονται από τις νέες ηλικιακές αυξήσεις που επέφερε ο Ν. 4336/2015, δηλαδή να ανήκουν στην κατηγορία των ασφαλισμένων που συνταξιοδοτούνται με τα παλαιά όρια ηλικίας. Εάν πάλι ανήκουν στις κατηγορίες που υπόκεινται σε αυξήσεις στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, πρέπει να βεβαιωθούν για την ορθότητα του νέου ορίου ηλικίας.

Τονίζεται ότι οι ασφαλισμένοι, οι οποίοι μέχρι τις 18/8/2015 είχαν θεμελιωμένα συνταξιοδοτικά δικαιώματα, δηλαδή είχαν συμπληρώσει τόσο τις χρονικές όσο και τις ηλικιακές προϋποθέσεις που κατά περίπτωση απαιτούνται, δεν συνταξιοδοτούνται με τα νέα αυξημένα όρια ηλικίας, αλλά με τα παλαιά, δηλαδή αυτά που ίσχυαν πριν τις 18/8/2015. Συνεπώς, οι εκπαιδευτικοί, στην περίπτωση αυτή, εξαιρούνται ως προς τις μεταβολές των ορίων ηλικίας και μπορούν, υπό προϋποθέσεις, να υποβάλουν αίτηση για σύνταξη, αποφεύγοντας μάλιστα τα 62 και τα 67.

2. Επαρκής γνώση του τρόπου υπολογισμού του ποσού της σύνταξης

Κρίσιμη είναι η πληροφόρηση, σχετικά με το νέο τρόπο υπολογισμού του ποσού της σύνταξης. Οι υποψήφιοι συνταξιούχοι πρέπει να υπολογίσουν με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια τις συντάξιμες αποδοχές τους. Η σημαντικότερη πληροφορία που πρέπει να έχει ο υποψήφιος συνταξιούχος, προκειμένου να αποφασίσει την συνταξιοδότηση ή την συνέχιση της εργασίας, σχετίζεται με το ύψος του ποσού της σύνταξης που θα λάβει, εάν αποφασίσει την έξοδο στη σύνταξη.

Στη συνέχεια, θα πρέπει να συγκρίνει το ύψος του ποσού της σύνταξης με το μισθό που λαμβάνει, ώστε να σταθμίσει το συμφέρον ή μη της επιλογής εξόδου σε σύνταξη. Επιπροσθέτως, κρίνεται σημαντικό να είναι πλήρως ενημερωμένος σχετικά με το νέο καθεστώς απασχόλησης συνταξιούχων, εάν αποφασίσει να απασχοληθεί στον ιδιωτικό τομέα ή ως ελεύθερος επαγγελματίας. Από 1/1/2024 οι συνταξιούχοι που εργάζονται ως μισθωτοί θα έχουν κράτηση 10% στον μισθό και όσοι ασκούν ελεύθερο επάγγελμα θα δίνουν εισφορές με προσαύξηση 50% (με 40% όσοι έχουν και επικουρική).

3. Χρήση/εξαγορά πλασματικών ετών
 

Η μεγάλη πλειοψηφία των εκπαιδευτικών κάνει χρήση πλασματικών ετών (στρατός, σπουδές, τέκνα κλπ.) για να συνταξιοδοτηθεί νωρίτερα από τα σημερινά γενικά όρια ηλικίας (62, 67). Σε κάποιες περιπτώσεις, είναι γεγονός ότι η αναγκαιότητα αυτή έχει καταστεί ασύμφορη οικονομικά. Ωστόσο, σε πολλές άλλες περιπτώσεις, η αναγνώριση πλασματικών ετών ασφάλισης μπορεί να οδηγήσει στη σύνταξη σε χαμηλότερα των 67 όρια ηλικίας.

Για το λόγο αυτό, οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει άμεσα να ελέγξουν την δυνατότητα αναγνώρισης πλασματικών ετών, καθώς η δυνατότητα αυτή μπορεί να τους οδηγήσει πολλά χρόνια νωρίτερα στη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος. Θα πρέπει όμως, σε κάθε περίπτωση, να υπολογίσουν ταυτοχρόνως, το κόστος της εξαγοράς, καθώς, μετά την έκδοση του Ν. 4387/2016 (Νόμου Κατρούγκαλου) έχει αυξηθεί αρκετά ιδίως

Ειδικότερα, τo κόστος της εξαγοράς εξισώθηκε στο 20% από 1/1/2020 και για τους δημοσίους υπαλλήλους οι οποίοι είχαν το προνόμιο τα προηγούμενα χρόνια να εξαγοράζουν πλασματικά φθηνότερα (με το ποσοστό του 6,67%). Ωστόσο, το προνόμιο της φθηνότερης εξαγοράς έχει και το αντίστοιχο...«τίμημα» ως προς την απόδοση στη σύνταξη, καθώς επιδρά εν τέλει αρνητικά στη διαμόρφωση του μέσου όρου των συντάξιμων αποδοχών (όσα περισσότερα τα «φθηνά» πλασματικά, τόσο μεγαλύτερες και οι αρνητικές επιρροές στη σύνταξη), ο οποίος κινείται χαμηλότερα, εφόσον συνεκτιμώνται κανονικά και τα πλασματικά έτη. Συνεπώς, όσοι έχουν τη δυνατότητα να εξαγοράσουν ακριβότερα, ναι μεν θα αντιμετωπίσουν το ζήτημα του χρόνου απόσβεσης, αλλά θα βρεθούν εν τέλει πιο ωφελημένοι, αφού θα δουν την ανταποδοτική σύνταξη προσαυξημένη, λόγω της καλύτερης απόδοσης των πλασματικών ετών.

4. Ανακεφαλαίωση χρόνων ασφάλισης) προγενέστερων φορέων ασφάλισης

Η μεγάλη πλειοψηφία των εκπαιδευτικών θα πρέπει να κάνει χρήση της διαδοχικής ασφάλισης. Καθοριστικό «κλειδί» για τη συντόμευση του χρόνου απονομής της σύνταξης είναι η έκδοση πριν την αίτηση συνταξιοδότησης αποφάσεων ανακεφαλαίωσης για το χρόνο ασφάλισης (ΠΡΟΣΟΧΗ: δεν αρκούν οι απλές βεβαιώσεις χρόνου ασφάλισης, οι οποίες έχουν απλό πληροφοριακό χαρακτήρα για τον ασφαλισμένο) που έχει διανυθεί πριν το Δημόσιο (π.χ ΙΚΑ, ΟΑΕΕ κλπ). Με τις αποφάσεις ανακεφαλαίωσης, πιστοποιείται ο χρόνος που έχουν διανύσει οι ασφαλισμένοι σε ένα ή σε περισσότερα Ταμεία και έτσι εξασφαλίζεται η ταχύτερη έκδοση της οριστικής απόφασης από το Δημόσιο.

5. Κατάθεση αιτήσεως προτίμησης, για λόγους υγείας ή ένεκα οικονομικών δυσχερειών

Ασφαλισμένοι, οι οποίοι πάσχουν από βαριές παθήσεις, μπορούν να υποβάλουν αιτήσεις προτίμησης, ώστε να ελεγχθεί, κατά προτεραιότητα, η περίπτωσή τους. Αυτές οι αιτήσεις είναι απαραίτητο να συνοδεύονται από γνωματεύσεις δημόσιων νοσοκομείων και να περιγράφουν πλήρως την αδυναμία του ασφαλισμένου, ενώ προκρίνεται, σε κάθε περίπτωση, η λήψη γνωμάτευσης από τα ΚΕΠΑ (Κέντρα Πιστοποίησης Αναπηρίας). Πλην των λόγων υγείας, μπορεί ο ασφαλισμένος να αιτηθεί την επίσπευση της έκδοσης της συνταξιοδοτικής του απόφασης και για σοβαρούς οικονομικούς λόγους, αποδεικνύοντας είτε την ύπαρξη δανειακών συμβάσεων (επισύναψη αντιγράφων δανειακών συμβάσεων), είτε εν γένει την κακή οικονομική τους κατάσταση (επισύναψη πρόσφατων εκκαθαριστικών σημειωμάτων Εφορίας).

Βασικότεροι τρόποι συνταξιοδότησης

• Με διατάξεις 25ετίας και όρια ηλικίας (ΠΡΟΣΟΧΗ: για τις μειωμένες συντάξεις, τα προβλεπόμενα όρια ηλικίας πρέπει να συμπληρώνονται το αργότερο μέχρι 31/12/2022)

• Με 35ετία, 36ετία η 37ετία με θεμελίωση το 2010, 2011 και 2012.

• Με 35ετία ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας και με 37ετία ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας για τους πριν και μετά το 1983 ασφαλισμένους στο Δημόσιο αντίστοιχα.

• Συνταξιοδότηση ως γονέα ανηλίκου με θεμελίωση το 2010, 2011 και 2012 για τις μητέρες και 2011 και 2012 για τους πατέρες.

• Συνταξιοδότηση ως τρίτεκνος με θεμελίωση το 2010, 2011 και 2012 για τις μητέρες και 2011 και 2012 για τους πατέρες.

• 62 ηλικιακά έτη και 40 χρόνια ασφάλισης.

• 67 ηλικιακά έτη και 15 χρόνια ασφάλισης.

• Ειδικά για τους εκπαιδευτικούς με 30 έτη υπηρεσίας και ηλικία 55 ετών για τους πριν το 1983στο Δημόσιο και 30 έτη υπηρεσίας και ηλικία 60 ετών για τους μετά το 1983 στο Δημόσιο με 25ετία μέχρι 31-12-2010.

Κρίσιμα δεδομένα που πρέπει να ληφθούν υπόψη

• Oι παραιτήσεις των εκπαιδευτικών που θέλουν να βγουν στην σύνταξη θα πρέπει να υποβληθούν το πρώτο δεκαήμερο του Φεβρουαρίου και συγκεκριμένα από την 1η Φεβρουαρίου έως την πρώτη εργάσιμη μετά το πρώτο 10ήμερο, ήτοι την Δευτέρα 12η Φεβρουαρίου του 2024. Εντός του εν λόγω δεκαημέρου θα πρέπει οι εκπαιδευτικοί που ενδιαφέρονται να υποβάλουν την παραίτησή τους. Όσες παραιτήσεις υποβληθούν τότε, θα θεωρηθούν ότι γίνονται αποδεκτές και θα οδηγήσουν σε λύση της υπαλληλικής σχέσης την 31η Αυγούστου 2024. Οι παραιτήσεις που θα υποβληθούν μετά την 13η Φεβρουαρίου για να οδηγήσουν σε λύση της υπαλληλικής σχέσης, θα πρέπει να περάσουν από κρίση και έγκριση ΚΥΣΔΕ. Η παραίτηση ανακαλείται ελεύθερα μέσα σε έναν μήνα από την ημερομηνία υποβολής της, με αντίστοιχη ηλεκτρονική διαδικασία έκδοσης υπεύθυνης δήλωσης μέσω του gov.gr.

• Μόνο όσοι δεν μπορούν να θεμελιώσουν (με ή χωρίς την χρήση πλασματικών ετών) μέχρι 31/12/2021 το δικαίωμα για έξοδο σε ηλικία πριν τα 62 ή τα 67, οδηγούνται σε συνταξιοδότηση από τα 62 ή τα 67. Όσοι θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης μέχρι 31/12/2021 διατηρούν την ηλικία συνταξιοδότησης, την οποία “κλειδώνουν” και μπορούν να συνταξιοδοτηθούν στη μεταβατική ηλικία, όποτε την συμπληρώσουν, είτε αυτό γίνει το 2024, το 2025, το 2026 κ.ο.κ.

• Εάν κάποιος δεν έχει ήδη καταθέσει αίτηση για πλασματικά έτη για τη θεμελίωση δικαιώματος, θα πρέπει να σπεύσει να την υποβάλει το συντομότερο, προς αποφυγή δυσάρεστων εκπλήξεων και πριν ο φάκελος διαβιβασθεί στο Γενικό Λογιστήριο και στα λοιπά επικουρικά Ταμεία. Τα πλασματικά χρόνια αναγνωρίζονται είτε για θεμελίωση, είτε για προσαύξηση των συντάξιμων ετών, υπολογίζονται στις συντάξιμες αποδοχές και προσαυξάνουν την σύνταξη.

• Σχετικά με τις μειωμένες συντάξεις, παρατηρητέο ότι για όσους εκπαιδευτικοιύς είχαν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα τα έτη 2010,2011 και 2012 (άρα είχαν ήδη 25 χρόνια συμπληρωμένης υπηρεσίας μέχρι τότε), το δικαίωμα για λήψη μειωμένης σύνταξης κρίνεται με βάση τα όρια ηλικίας που ίσχυαν μέχρι τον ν. 4336/2015, εφόσον αυτά έχει συμπληρωθεί έως και την 31η Δεκεμβρίου 2022.

Παράδειγμα

Δημόσιος υπάλληλος που είχε συμπληρώσει 25 χρόνια υπηρεσίας κατά τα προαναφερόμενα έτη και εξακολουθεί να υπηρετεί από τότε, με βάση τη νομοθεσία που ίσχυε πριν το 2015 δικαιούται να λάβει μειωμένη σύνταξη το 2022, εάν συμπληρώνει τα μειωμένα κατά περίπτωση έτη ηλικίας μέχρι και 31.12.2022.

Εάν πληρούνται οι προϋποθέσεις αυτές, το δικαίωμα στην άμεση καταβολή μειωμένης σύνταξης μπορεί να ασκηθεί οποτεδήποτε, –και μετά το 2022), οπότε και θα έχουν συμπληρωθεί τουλάχιστον 35 χρόνια υπηρεσίας.

Αντιθέτως, αν τα όρια ηλικίας που ίσχυαν μέχρι το ν. 4336/2015 δεν συμπληρώνονται εντός του 2022, οι δημόσιοι υπάλληλοι που είχαν συμπληρώσει 25 έτη υπηρεσίας τα έτη 2010,2011 και 2012, δεν δικαιούνται μειωμένη σύνταξη το 2022, αλλά μόλις συμπληρώσουν το 62ο έτος της ηλικίας τους.

• Οι εκπαιδευτικοί που θα συνταξιοδοτηθούν εντός του 2024, θα επωφεληθούν τον υπολογισμό των ανταποδοτικών συντάξεων, με προσαύξηση μισθών κατά 3,9%. Η ανταποδοτική σύνταξη για όσους αποχωρήσουν το 2024 θα υπολογιστεί με τον μέσο μισθό της περιόδου 2002-2024, αυξημένο με τους πληθωρισμούς των αντίστοιχων ετών από τους οποίους οι δυο υψηλότεροι είναι το 9,6% του 2022 και το 3,9% του 2023. Η προσαύξηση του συντάξιμου μισθού θα οδηγήσει και σε υψηλότερη ανταποδοτική σύνταξη. Το άλλο τμήμα που είναι η εθνική σύνταξη θα πληρωθεί με την αύξηση του 2024, δηλαδή στα 426,17 ευρώ.

• Οι προϋποθέσεις θεμελίωσης δικαιώματος, ο χρόνος ασφάλισης και η νέα ηλικία συνταξιοδότησης πρέπει να συμπληρώνονται μέχρι τις 31.8.2024, όχι κατά την ημερομηνία υποβολής της παραίτησης (ΠΡΟΣΟΧΗ!!)

• Για μέρισμα από το ΜΤΠΥ χρειάζονται 20 έτη εισφορών.

• Για να λάβει ο εκπαιδευτικός εφάπαξ, πλέον δεν χρειάζεται μίνιμουμ 12,5 χρόνων κρατήσεων στο ΤΠΔΥ. Λαμβάνει λοιπόν το εφάπαξ που αναλογεί σε όσα χρόνια ασφάλισης θα συγκεντρώνει.

• Η μεγαλύτερη ανταπόδοση στις συντάξιμες αποδοχές συναντάται στα ποσοστά αναπλήρωσης που αντιστοιχούν από 35 σε έως 40 συντάξιμα έτη (ιδίως δε μεταξύ 37-40 ετών ασφάλισης). Μετά τη συμπλήρωση 40ετίας, ο συντελεστής ανταπόδοσης μειώνεται.

• Πλέον, ισχύει η απονομή όλων των επικουρικών συντάξεων από όλα τα ταμεία με 15 έτη ασφάλισης. Η διάταξη ψηφίστηκε στον νέο ασφαλιστικό νόμο και διευκολύνει τους εκπαιδευτικούς στο να θεμελιώσουν δικαίωμα για πλήρη επικουρική σύνταξη με το όριο ηλικίας που παίρνουν την πλήρη σύνταξη και χωρίς κατ΄ ανάγκην να έχουν στην επικουρική ασφάλιση τα 35 χρόνια, για παράδειγμα, που απαιτούνται για την κύρια σύνταξη.

• Σε περίπτωση συνταξιοδότησης εκπαιδευτικού ως γονέα ή συζύγου ατόμου με αναπηρία, η πιστοποίηση αναπηρίας που γίνεται δεκτή στο Δημόσιο είναι μόνο από την ΑΣΥΕ και όχι από τα ΚΕΠΑ και απαιτείται ο χαρακτηρισμός του ατόμου ως ανίκανου για κάθε βιοποριστική εργασία με ποσοστό ανικανότητας 67% και άνω.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Στον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο ο νέος πρόεδρος της Κρητικής Ομοσπονδίας Αυστραλίας και Ν. Ζηλανδίας

Κρήτη: Επιτήρηση Λοιμώξεων και Ορθολογική Χρήση Αντιβιοτικών στα Νοσοκομεία του νησιού

Εκατοντάδες πτήσεις ακυρώθηκαν εξαιτίας της κακοκαιρίας Άισα που πλήττει την Ιρλανδία και την Ολλανδία