Προβληματισμός στην κυβέρνηση για τις απαιτήσεις ΔΝΤ - Ευρωπαίων

Με τη σημερινή συνάντηση με τον πρόεδρο του Eurogroup Γερούν Ντέισελμπλουμ ολοκληρώνεται ο κύκλος επαφών των υπουργών Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτου και Οικονομίας Γιώργου Σταθάκη στις ΗΠΑ.
Με δεδομένη την «επιμονή» του ΔΝΤ για λήψη περισσότερων μέτρων -ο Πολ Τόμσεν επανέλαβε ουσιαστικά το περιεχόμενο του πρόσφατου άρθρου του, θεωρώντας ότι χωρίς επιπλέον μέτρα 8,1 δισ. ευρώ, πέραν των 5,4 δισ. ευρώ που έχουν ήδη δρομολογηθεί, δεν θα υπάρξει πλεόνασμα 3,5% το 2018- οι δύο υπουργοί είχαν την ευκαιρία να σχηματίσουν σαφή άποψη για τη στάση που θα τηρήσουν όλα τα εμπλεκόμενα μέρη εν όψει της επανέναρξης των διαπραγματεύσεων για την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης από μεθαύριο Δευτέρα.
Ιδιαίτερα κρίσιμη ήταν η συνάντηση που είχε χθες το βράδυ ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος με τον Γερμανό ομόλογό του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο οποίος είναι και το βαρόμετρο των αποφάσεων στην Ευρωζώνη. Ωστόσο, μετά τη συνάντηση ο κ. Τσακαλώτος ήταν ιδιαίτερα φειδωλός στις δηλώσεις του.
«Νομίζω πήγε καλά» δήλωσε λακωνικά, ενώ στο ερώτημα αν βρέθηκε λύση στο θέμα του χρέους, είπε πως «δεν είναι και φανατικά υπέρ», αναφερόμενος φυσικά στον κ. Σόιμπλε.
Νωρίτερα, άλλωστε, ο Γερμανός υπουργός, στο περιθώριο των εργασιών της εαρινής συνόδου του ΔΝΤ, δεν έχασε την ευκαιρία να διατυπώσει εκ νέου την άποψή του πως «σε προτεραιότητα είναι οι μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα και μετά η συζήτηση για το χρέος».
Για αργά χθες το βράδυ, ακόμη και μετά τα μεσάνυχτα ώρα Ελλάδας, ήταν προγραμματισμένες οι επίσης σημαντικές διαδοχικές συναντήσεις του κ. Τσακαλώτου με:
* Τον υπουργό Οικονομικών των ΗΠΑ Τζακ Λιου.
* Τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι (η συνάντηση θα γινόταν υπό τις θετικές αντιδράσεις που προκάλεσε η απόφαση της ΕΚΤ για τα ομόλογα του EFSF που ευνόησε τις ελληνικές τράπεζες).
* Τη γενική διευθύντρια του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ, η οποία τάχθηκε δημοσίως υπέρ της άμεσης ολοκλήρωσης των διαπραγματεύσεων για την πρώτη αξιολόγηση, παρά την εμμονή του ΔΝΤ για περισσότερα μέτρα ή μικρότερο πλεόνασμα το 2018, παράλληλα με διευθέτηση του χρέους).
Π. Τόμσεν: Μέτρα 8,1 δισ.
Πρωτοβουλίες των Ευρωπαίων για ελάφρυνση του ελληνικού δημόσιου χρέους ζητεί με κάθε ευκαιρία το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, αν και σπεύδει να διευκρινίσει πλέον ότι αυτό δεν απαιτεί «κούρεμα» της ονομαστικής αξίας.
Την ανάγκη αυτή αναγνωρίζουν και οι εταίροι της Ευρωζώνης, αν και σημειώνουν ότι οι σχετικές διαπραγματεύσεις θα αρχίσουν αφού κλείσει η αξιολόγηση - με την ελπίδα ότι αυτό θα συμβεί πριν από το καλοκαίρι.
Μοναδική «παραφωνία» στο κλίμα ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο οποίος υποστηρίζει ότι η ελάφρυνση, όχι μόνο δεν είναι αναγκαία, αλλά αποσπά την προσοχή από το πραγματικό πρόβλημα, που είναι η εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων.
Χθες τη σκυτάλη των δηλώσεων εκ μέρους του ΔΝΤ έλαβε ο επικεφαλής του ευρωπαϊκού τμήματος και πρώην εκπρόσωπος στην τρόικα Πολ Τόμσεν, ο οποίος μίλησε για γενναία, αλλά σταδιακή ελάφρυνση του χρέους, αμφισβήτησε εκ νέου ως μη ρεαλιστικό και βιώσιμο τον στόχο για το πρωτογενές πλεόνασμα, επισήμανε την ανάγκη να δοθεί τέλος στην υπερφορολόγηση των υψηλότερων εισοδημάτων, αλλά και ζήτησε μείωση του αφορολόγητου ορίου.
Σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε στην Ουάσιγκτον, ο κ. Τόμσεν εμφανίστηκε αισιόδοξος ότι θα υπάρξει σύντομα συμφωνία της Αθήνας με τους πιστωτές, καθώς, όπως είπε, το κλιμάκιο των θεσμών επιστρέφει την ερχόμενη εβδομάδα στην ελληνική πρωτεύουσα.
Έβαλε άμεσα στο «στόχαστρο» την πρόβλεψη του προγράμματος για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ το 2018, υπογραμμίζοντας ότι για την υλοποίησή της απαιτούνται μέτρα 8,1 δισ. ευρώ (ή 4,5% του ΑΕΠ). Χωρίς νέα μέτρα, όπως εξήγησε, ο ελληνικός προϋπολογισμός θα κλείσει με πρωτογενές έλλειμμα 1,5%.
«Δεν είναι ρεαλιστικό και αξιόπιστο να υποθέτουμε ότι η Ελλάδα μπορεί να εμφανίζει πρωτογενές πλεόνασμα επί δεκαετίες» σημείωσε, προσθέτοντας ότι για τον λόγο αυτό απαιτείται σημαντική ελάφρυνση του χρέους.
Αυτή, ωστόσο, όπως εξήγησε, δεν χρειάζεται να έλθει απαραίτητα στη μορφή «κουρέματος», ενώ θα μπορούσε να έλθει σταδιακά στη διάρκεια δύο ετών, συνδεόμενη με πρόγραμμα. Υπογράμμισε δε πως για να προχωρήσουν οι συζητήσεις για το θέμα, η ελληνική κυβέρνηση οφείλει να υλοποιήσει τις συμφωνηθείσες μεταρρυθμίσεις.
«Η χώρα χρειάζεται αξιόπιστα μέτρα» συνέχισε, αναγνωρίζοντας πάντως ότι η δημοσιονομική προσαρμογή που έχει επιτύχει η Ελλάδα από το 2010 είναι «αξιοθαύμαστη και μοναδική για τα διεθνή δεδομένα».
Όπως επίσης από το 2014 και μετά παρατηρείται μία «κόπωση», την οποία και απέδωσε σε μία υπερφορολόγηση των υψηλότερων εισοδημάτων, που όμως δεν συνοδεύθηκε από τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις στο μέτωπο της φορολογικής διοίκησης και της είσπραξης εσόδων.
Υποστήριξε ότι το 54% του πληθυσμού στη χώρα δεν πληρώνει φόρο και ζήτησε σταδιακή μείωση του αφορολόγητου ορίου στα 9.500 ευρώ. Παράλληλα, τόνισε πως το ΔΝΤ δεν μπορεί να αποδεχθεί μείωση των δαπανών εκείνων που οδηγούν σε φαινόμενα, όπως «τα νοσοκομεία να μην έχουν σύριγγες και τα λεωφορεία καύσιμα για να κινηθούν».
Πρόοδος, αλλά...
Στην Ουάσιγκτον βρίσκεται και ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Βάλντις Ντομπρόβσκις, ο οποίος εξέφρασε επίσης αισιοδοξία για συμφωνία ανάμεσα στην Ελλάδα και τους Ευρωπαίους εταίρους.
«Βλέπουμε ότι υπάρχει πρόοδος και η ολοκλήρωση της αξιολόγησης είναι ξεκάθαρα εφικτή» δήλωσε στο Reuters στο περιθώριο της συνόδου του ΔΝΤ. Οπως είπε, έχουν γίνει σημαντικά βήματα τόσο στο φορολογικό όσο και στο συνταξιοδοτικό, ωστόσο παραδέχθηκε ότι υπάρχει διάσταση απόψεων ανάμεσα στις Βρυξέλλες και το ΔΝΤ για τους δημοσιονομικούς στόχους.
Τη συμμετοχή του ΔΝΤ ζήτησε και ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο οποίος όμως διαφοροποιήθηκε στο ζήτημα του χρέους. «Δεν βλέπω την ανάγκη για ελάφρυνση του χρέους της Ελλάδας» δήλωσε από την Ουάσιγκτον ο Γερμανός υπουργός. Ερωτηθείς εάν μπορεί να φαντασθεί τη συνέχιση του ελληνικού προγράμματος χωρίς το ΔΝΤ, ο κ. Σόιμπλε απάντησε κατηγορηματικά «όχι, η συμμετοχή του ΔΝΤ ορίζεται από τον νόμο».
«Το μήνυμα προς την Ελλάδα είναι απλό. Ηλθαμε πέρυσι σε μια συμφωνία» πρόσθεσε, σημειώνοντας επίσης ότι η συζήτηση γύρω από το χρέος «μας αποσπά την προσοχή από τα πραγματικά προβλήματα».
«Πρόκειται για μια απόπειρα να μη γίνει αυτό που αναντίρρητα πρέπει να γίνει» υπογράμμισε ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών. 
«Ναι» από Σαπέν
Χθες το πρωί οι κ.κ. Τσακαλώτος και Σταθάκης συναντήθηκαν αρχικά με τον υπουργό Οικονομικών της Γαλλίας Μισέλ Σαπέν, ο οποίος -όπως αναφέρουν ελληνικές πηγές- εξέφρασε την άποψη ότι πρέπει να υπάρξει ρύθμιση του ελληνικού χρέους προκειμένου να δοθεί ισχυρό σήμα στις αγορές.
Ο Γάλλος υπουργός, σύμφωνα πάντοτε με τις ίδιες πηγές, διαβεβαίωσε την ελληνική πλευρά ότι αναζητεί λύση για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης στο «τρίγωνο ΔΝΤ - Γερμανία - Ελλάδα», τονίζοντας ότι αν δεν υπάρχει λύση μέχρι το Eurogroup της 22ας Απριλίου ή το αργότερο μέχρι το τέλος Απριλίου, η καθυστέρηση δεν θα λειτουργήσει μόνο σε βάρος της Ελλάδας αλλά και σε βάρος της Ευρωζώνης.
Παρέμβαση Ομπάμα;
Το ελληνικό ζήτημα ενδεχομένως να συζητηθεί κατά τη συνάντηση της Γερμανίδας καγκελαρίου Αγκελας Μέρκελ με τον Αμερικανό πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα, στο περιθώριο της επίσκεψης του κ. Ομπάμα στο Ανόβερο στις 24 Απριλίου, όπως δήλωσε χθες ο Γερμανός κυβερνητικός εκπρόσωπος.
Εν αντιθέσει με την επίσημη θέση του Βερολίνου, που τάσσεται κατά της ελάφρυνσης του χρέους, κορυφαία οικονομικά ινστιτούτα της Γερμανίας θεωρούν αναπόφευκτο ένα «κούρεμα», ενώ ορισμένα επαναφέρουν και το ενδεχόμενο Grexit. Το «κούρεμα» του ελληνικού χρέους είναι αναπόφευκτο, καθώς η χώρα δεν μπορεί να απελευθερωθεί με τις δικές της δυνάμεις από τις οφειλές της, όπως διαπιστώνουν στην εαρινή τους έκθεση κορυφαία οικονομικά ινστιτούτα της Γερμανίας και δημοσιεύει η γερμανική «Die Welt».
Μεταξύ των ινστιτούτων συγκαταλέγεται το Ινστιτούτο Οικονομικών Μελετών του Μονάχου (Ifo), το γερμανικό ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών του Βερολίνου (DIW) και το Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών του Χάλε (IWH).
«Μακροπρόθεσμα, το “κούρεμα” χρέους είναι αναπόφευκτο» δηλώνει ο Ολιβερ Χόλτενμελερ του IWH, προσθέτοντας ότι «προς το παρόν αναβάλλεται η αντιμετώπιση των προβλημάτων της χώρας». Θέμα Grexit θέτει ο Τίμο Βόλμερχοϊζερ του Ινστιτούτου Ifo. «Οφείλει κανείς να παρατηρήσει ότι μέσα στο ευρώ η Ελλάδα δεν λειτουργεί.
Υπάρχει η δυνατότητα να βγει η χώρα από το κοινό νόμισμα και εκτός ευρώ να ανακτήσει την ανταγωνιστικότητά της», μια άποψη που όμως δεν συμμερίζονται όλοι οι εμπειρογνώμονες της έκθεσης.
«Η Ευρώπη πρέπει να διαγράψει μέρος του ελληνικού χρέους, διαφορετικά η παλιά κρίση δεν πρόκειται να επιλυθεί ποτέ» υποστηρίζει σε σχόλιό της και η «Sueddeutsche Zeitung».
Στην πορεία των διαπραγματεύσεων μεταξύ Αθήνας και δανειστών αναφέρεται η «Ηandelsblatt», με αποκλειστικές πληροφορίες, σύμφωνα με τις οποίες «αναζητείται διέξοδος στην Ουάσιγκτον».
Η εφημερίδα αναφέρεται και στο ζήτημα ελάφρυνσης του χρέους και θεωρεί ως πιθανές υποχωρήσεις την παράταση του χρόνου αποπληρωμής των δανείων κατά 10 με 20 χρόνια και τη σταθεροποίηση των επιτοκίων.