Ένα ταξίδι στη Γη της Μεσοποταμίας. Του Γιάννη Βλάχου*

Προσκεκλημένος από συναδέλφους καθηγητές από την Κωνσταντινούπολη, συμμετείχα σε μια εκδρομή που οργάνωσε τοπικό τουριστικό γραφείο στην ΝΑ Τουρκία τον Μάιο με σκοπό την επίσκεψη σε αρχαιολογικούς και θρησκευτικούς χώρους καθώς και σε οινοποιία της περιοχής που φημίζεται για τα εκλεκτά κρασιά της.

Η εκδρομή είχε τίτλο «Στα χνάρια του Διονύσου».

Μετα από πτήση 2 ωρών από την Κων/πολη προσγειωθήκαμε στη πόλη Μαρντιν (Μardin) μια παλιά πόλη πάνω στο δρόμο του μεταξιού και κτισμένη αμφιθεατρικά σαν φρούριο στην κορυφή ενός λόφου. Η θέα από το ξενοδοχείο που ήταν στην κορυφή του λόφου, καταπληκτική, με την αχανή πεδιάδα της Μεσοποταμίας σαν μια απέραντη θάλασσα να απλώνεται μέχρι το βάθος του ορίζοντα.

Η Μαρντιν, είναι μια πόλη που πρόσφατα έχει γίνει πόλος έλξης επισκεπτών κυρίως από το εσωτερικό της Τουρκίας, με ελάχιστους οι ξένους τουρίστες, γιατί μέχρι πρόσφατα υπήρχε το θέμα της τρομοκρατίας.

Σήμερα είναι μια άκρως τουριστική πόλη με ξενοδοχεία, τουριστικά καταστήματα και καλόγουστα στέκια για φαγητό και καφέ με θέα την κοιλάδα. Ο κεντρικός δρόμος της παλιάς πόλης σφύζει από κίνηση και ζωή από το πρωί μέχρι αργά το βράδυ με καταστήματα με κάθε λογής πραμάτειες. Κυριαρχούν τα μαγαζιά με τα διάφορα σιροπιαστά γλυκά, τα πολύχρωμά κουφέτα, τα μυρωδικά σαπούνια, τα μπαχαρικά , αλλά και τα ασημένια κοσμήματα και κολιέ φτιαγμένα με μια τεχνοτροπία της περιοχής και άλλα πολλά. Οι κάτοικοι της περιοχής είναι κυρίως κουρδικής καταγωγής ,αλλά και Αραβες , Ασσύριοι και Σύριοι ορθόδοξοι .

Το μουσείο της πόλης είναι εντυπωσιακό και φιλοξενεί σημαντικά αρχαιολογικά εκθέματα και εθνογραφικές συλλογές από τις περιόδους Ασσυρίων, Ελλήνων, Περσών ,Ρωμαίων, Βυζαντινών και Σελτζούκων Οθωμανών.

Άλλα αξιοθέατα της Μardin είναι το τζαμί Ουλού (Ulu )με ιδιαίτερη αρχιτεκτονική κτισμένο τον 12 ο αιώνα καθώς και πολλά εντυπωσιακά παλαιά κτίρια που έχουν μετατραπεί σε πολυτελή εστιατόρια και ξενοδοχεία.

Την δεύτερη μέρα επισκεφτήκαμε το Μοναστήρι του Αγίου Γαβριήλ ( Mor Gabriel) , ένα από τα πιο σημαντικά μοναστήρια της περιοχής , κτισμένο το 397 για να προστατεύσει την ορθόδοξη πίστη των Aσσυρίων της βυζαντινής εποχής .

Έχει ψηφιδωτά από καλλιτέχνες που έκαναν και αυτά της Αγ. Σοφίας και η Αυτοκράτειρα Θεοδώρα πρόσθεσε το παρεκκλήσι της Αγ Θεοδώρας με ένα εντυπωσιακό τρούλο ύψους 17 μ , ένα βαπτιστήριο, την εκκλησία της Παναγίας και κατακόμβες όπου έχουν ταφεί εκατοντάδες μάρτυρες της ορθόδοξης πίστης.

Όπως μας ενημέρωσε τοπικός ξεναγός, η Τουρκική κυβέρνηση διεκδίκησε πριν από μερικά χρόνια την ιδιοκτησία του μοναστηριού από τους Κούρδους της περιοχής και τους Σύριους μοναχούς, οι οποίοι μετα από μακροχρόνιες διαδικασίες και δικαστικούς αγώνες, προσέφυγαν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και κατάφεραν να διατηρήσουν το ιδιοκτησιακό καθεστώς της μονής και της γύρω περιοχής.

(Το μοναστηρι του αγίου Γαβριήλ)

Στη συνέχεια, επισκεφτήκαμε τις περιοχές Shiluk και Midin με τα πλούσια και εύφορα εδάφη όπου υπάρχουν πάνω από 1.100 στρέμματα αμπελώνων και αρχαίες κληματαριές.

Ξεναγηθήκαμε στις σύγχρονες αλλά και τις παραδοσιακές εγκαταστάσεις των οινοποιών της περιοχής για δοκιμή των πολλών και εκλεκτών κρασιών που παράγονται στη περιοχή από τους Κούρδους και τους Συριοχαλδαίους που κατοικούν στην περιοχή αυτή.

Από τα πιο εντυπωσιακά αξιοθέατα της Μεσοποταμίας που επισκεφτήκαμε ήταν η Αρχαία Πόλη Δάρα (Dara), γνωστή ως η Έφεσος της Μαρντίν.

Η Δάρα ήταν μία από τις σημαντικότερες πόλεις της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας στην περιοχή, μια πόλη οχηρό με μεγάλη στρατηγική σημασία . Κτισμένη το 505 από τον βυζαντινό αυτοκράτορα Αναστάσιο σε 3 λόφους με ακρόπολη, αποθήκες, δημόσια λουτρά, δεξαμενές νερού και μια εκτεταμένη νεκρόπολη, ήταν γνωστή και ως Αναστασιούπολις.

Άλλα αξιοθέατα περιλάμβαναν επίσκεψη στη Θεολογική Σχολή Kasımiye, η οποία ολοκληρώθηκε τον 15ο αιώνα και ήταν ένα από τα πιο σημαντικά εκπαιδευτικά ιδρύματα της εποχής και το Μοναστήρι Deyrulzafaran, το οποίο υπήρξε το Πατριαρχείο των Ασσυρίων Συροχαλδαίων για 639 χρόνια και πήρε το όνομά του από το φυτό σαφράν που ευδοκιμεί στην περιοχή.

Την τελευταία μέρα πήγαμε στη πόλη Mediyat , μια πανέμορφη πόλη με πλακόστρωτα σοκάκια και μια ιδιότυπη αρχιτεκτονική Σε βασική τουριστική ατραξιόν του έχει αναδειχτεί η έπαυλη στο υψηλότερο σημείο της πόλης, καθώς χρησιμοποιείται στα γυρίσματα πολλών τουρκικών σίριαλ.

Επειδή όλα τα μέρη που επισκεφτήκαμε ήταν στα σύνορα με την Συρία, κατά διαστήματα υπήρχαν φυλάκια και συχνοί έλεγχοι του στρατού στα οχήματα και έλεγχος ταυτοτήτων στους επιβάτες των οχημάτων. Φυσικά δεν υπήρξε κανένα πρόβλημα στις μετακινήσεις και τις επισκέψεις μας παρά τον μεγάλο αριθμό επισκεπτών που λόγω τριήμερου εορτασμού (μπαϊράμ) είχαν κατακλύσει την περιοχή επισκεπτόμενοι τα διάφορα αξιοθέατα και μνημεία. Εντύπωση προκαλούσε η μεγάλη συρροή τούρκων τουριστών στα χριστιανικά μοναστήρια και μνημεία τα οποία σέβονται και επισκέπτονται με οργανωμένα γκρουπ.

Η περιοχή αυτή της ΝΑ Τουρκίας σχετικά άγνωστη για τους περισσότερους από εμάς έχει πολλά αξιοθέατα και μνημεία με χιλιόχρονη ιστορία και ενδιαφέροντα που αξίζει να τα επισκεφτεί κανείς και να θαυμάσει τα πανέμορφα τοπία και τις επιδράσεις πολλών πολιτισμών και θρησκειών στη γη της Μεσοποταμίας, την γη ανάμεσα σε δυο ποτάμια ,τον Τίγρη και τον Ευφράτη όπου έζησαν και ήκμασαν σπουδαίοι πολιτισμοί.

* Γιάννης Βλάχος - Ομότιμος Καθηγητής Σχολής Γεωπονίας ΕΛ ΜΕ ΠΑ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Πώς η Κρήτη πρωτοπορεί στη διαχείριση του νερού για τους αγρότες. Του Νεκτάριου Κουργιαλά*

30 ερωτήσεις - απαντήσεις σχετικά με το ΠΔ για τη μείωση των ορίων των οικισμών. του Ηρακλή Πυργιανάκη*