Από την ενεργειακή συνεργασία στις στρατιωτικές συμμαχίες(;) του Νότη Μαριά

Σε πρόσφατο άρθρο μας τονίσαμε ότι «στην Ιδρυτική Διακήρυξη του Κινήματός μας ΕΛΛΑΔΑ-Ο ΑΛΛΟΣ ΔΡΟΜΟΣ στις 5/4/2017 είχαμε επισημάνει ότι η αξιοποίηση των πλουτοπαραγωγικών πηγών της Πατρίδας μας πρέπει να συνδυαστεί με παράλληλη σύναψη Συμφώνου Προστασίας των εγκαταστάσεων εξόρυξης πετρελαίου με τα κράτη, οι εταιρείες των οποίων θα αναλάβουν  την εκμετάλλευση αντίστοιχων θαλασσίων οικοπέδων». Μια θέση η οποία ενόψει της τουρκικής προκλητικότητας αποδεικνύεται καθημερινά όλο και πιο επίκαιρη.

Έτσι η πρόσφατη κοινή ναυτική άσκηση ΗΠΑ-Γαλλίας-Ισραήλ- Ελλάδας «MIGHTY WAVES 19»  στην οποία συμμετείχαν ως παρατηρητές Κύπρος, Ιταλία, Γερμανία,  Ηνωμένο Βασίλειο, Καναδάς,  Χιλή και ΝΑΤΟ (Το Πρώτο Θέμα 13/8/2019), αλλά όχι και η Τουρκία, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς  «τα κύρια αντικείμενα της άσκησης ήταν η συνεκπαίδευση στον τομέα της Θαλάσσιας Ασφάλειας, η αντιμετώπιση σύγχρονων προκλήσεων και απειλών στο θαλάσσιο περιβάλλον και η παροχή βοήθειας σε καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης» (Η Καθημερινή 11/8/2019).

Είναι προφανές ότι η ναυτική άσκηση αφορούσε εμμέσως πλην σαφώς και την ασφάλεια των εγκαταστάσεων εξόρυξης φυσικού αερίου και πετρελαίου στην Ανατολική Μεσόγειο συμπεριλαμβανομένης και της κυπριακής ΑΟΖ, που έχει βάλει στο στόχαστρο η Άγκυρα. 
Λίγες μέρες πιο πριν στον απόηχο της συνόδου Ισραήλ-Αιγύπτου-Ελλάδος-ΗΠΑ και των αυξανόμενων τουρκικών επιθετικών κινήσεων στη Μεσόγειο, Αιγυπτιακές και Ελληνικές ναυτικές δυνάμεις πραγματοποίησαν  ασκήσεις στη Μεσόγειο (Pro News 9/8/2019).

Επίσης είχαν προηγηθεί και άλλες ασκήσεις όπως η μεγάλη άσκηση Ελλάδας-Αιγύπτου νοτίως της Κρήτης τον Ιούνιο του 2018 (Η Καθημερινή 23/6/2018) και  η κοινή ναυτική άσκηση Ελλάδας-ΗΠΑ-Αιγύπτου που έγινε στην Ανατολική Μεσόγειο τον  Αύγουστο του 2018 (Energy Press 24/8/2018). 
Η έντονη αυτή στρατιωτική κινητικότητα είναι αποτέλεσμα της εντεινόμενης ενεργειακής συνεργασίας που αναπτύσσεται στην περιοχή της Μεσογείου και στην οποία συμμετέχουν σε πολυμερές και διμερές επίπεδο ένα σημαντικό πλέγμα χωρών όπως η Ελλάδα, η Κύπρος, η Αίγυπτος, το Ισραήλ, η Γαλλία, η Ιταλία και οι ΗΠΑ. Και όλα αυτά βεβαίως συμβαδίζουν με τη στρατηγική της ΕΕ για τη δημιουργία της περίφημης Ενεργειακής Ένωσης για την ενεργειακή απεξάρτηση της ΕΕ από τη Ρωσία.

Κύριο χαρακτηριστικό της ενεργειακής συνεργασίας των εν λόγω χωρών είναι η ευελιξία καθώς τα διάφορα σχήματα ενεργειακής συνεργασίας αλληλοδιασυνδέονται χωρίς όμως και να ταυτίζονται.
 Κλασική περίπτωση το περίφημο  Φόρουμ για το Αέριο στην Ανατολική Μεσόγειο (East Med Gas Forum – EMGF) που φιλοδοξεί να μετατραπεί σε διεθνή Οργανισμό ακολουθώντας τα βήματα της περίφημης Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα που ιδρύθηκε το 1952 από Γαλλία, Γερμανία, Βέλγιο, Ολλανδία, Λουξεμβούργο και Ιταλία για την κοινή αξιοποίηση των εν λόγω πηγών ενέργειας.

Το EMGF ιδρύθηκε από Αίγυπτο, Ισραήλ, Ιορδανία, Παλαιστινιακή Αρχή, Ελλάδα,  Κύπρο και Ιταλία. Στην δεύτερη διυπουργική συνάντηση του Καΐρου στις 24-25 Ιουλίου 2019 συμμετείχαν ως παρατηρητές οι ΗΠΑ και η Γαλλία, ενώ παρέστησαν επίσης εκπρόσωποι της ΕΕ και της Διεθνούς Τράπεζας. 

Ήδη για την αξιοποίηση φυσικού αερίου στην περιοχή ενεργοποιούνται η εταιρεία του Ισραήλ Delek Drilling σε  συνεργασία τόσο με την Αμερικανική Noble Energy που είναι εγκατεστημένη στο Τέξας όσο και με αντίστοιχη  Αιγυπτιακή πετρελαϊκή εταιρεία (Τhe Arab weekly 27/7/2019).

Παράλληλα η Κύπρος αδειοδότησε όλα τα θαλάσσια οικόπεδα στην δική της ΑΟΖ. Στο πλαίσιο αυτό έχουν συναφθεί συμβόλαια τόσο με την Αμερικανική  Exxon-Mobil όσο και με τη Γαλλική Total και την Ιταλική Eni. Μάλιστα μετά τις τουρκικές απειλές στις οποίες η Ιταλική εταιρεία έδειξε σε πρώτη φάση να υποχωρεί, στην συνέχεια η Eni παραχώρησε στα οικόπεδα 2,3,8 και 9 εταιρικά μερίδια από 20% έως 40% στην Total προκειμένου να συν-εκμεταλλευθούν τα θαλάσσια οικόπεδα τα οποία είχαν εξαρχής παραχωρηθεί στην Ιταλική εταιρεία (Τα Νέα 1/8/2019).  Έτσι η Eni πληρώνοντας ένα σχετικό premium ασφαλείας έναντι γαλλικής ναυτικής προστασίας μεταβίβασε τα σχετικά ποσοστά στην Total. Και για να ενισχύσουν ακόμη την γαλλο-ιταλική σύμπραξη οι δύο αυτοί ενεργειακοί κολοσσοί ανέλαβαν την συνεκμετάλλευση και του οικοπέδου 7 στην Κυπριακή ΑΟΖ (Η Καθημερινή 30/7/2019). 

Η αλληλεξάρτηση των γαλλο-ιταλικών οικονομικών συμφερόντων με Κύπρο και  Ελλάδα οδηγούν σε στενότερη πολιτική συνεργασία των εν λόγω χωρών που στη συνέχεια παρουσιάζει στοιχεία «εκχείλισης», για να χρησιμοποιήσουμε και την προσφιλή έκφραση των νεολειτουργιστών, στο πεδίο της άμυνας και της ασφάλειας. Στο πλαίσιο αυτό πρέπει να δει κανείς τα παραπάνω κοινά ναυτικά γυμνάσια, ενώ θα πρέπει επίσης να επισημανθεί ότι τον Μάιο 2019 Γαλλία και Κύπρος ενόψει των τουρκικών απειλών προχώρησαν στη σύναψη διμερούς συμφωνίας αμυντικής και ναυτικής συνεργασίας. 

Επιπλέον οι στενές σχέσεις Ελλάδας, Ισραήλ, Αιγύπτου και Κύπρου οδηγούν με τη σειρά τους σε μεταξύ τους συνεργασία στο πεδίο της άμυνας και ασφάλειας με τη διοργάνωση σε πρώτη φάση επίσης κοινών ναυτικών ασκήσεων.
Και όλα αυτά βεβαίως υπό τις ευλογίες αλλά και το άγρυπνο βλέμμα των ΗΠΑ για να μην ξεχνιόμαστε.

Ο Νότης Μαριάς, είναι Πρόεδρος του Κόμματος ΕΛΛΑΔΑ- Ο ΑΛΛΟΣ ΔΡΟΜΟΣ, Καθηγητής Θεσμών της ΕΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και πρώην Ευρωβουλευτής