Άστεγοι: άνθρωποι ενός κατώτερου θεού;

Το φαινόμενο των αστέγων αποτελεί πλέον ένα από τα «μελανά» σημεία της κοινωνίας μας και γενικότερα της Χώρας μας.

Η οικονομική κρίση έχει επιφέρει εκτός των άλλων, και σημαντικές κοινωνικές αλλαγές, με αντίκτυπο στο βιοτικό επίπεδο εκατοντάδων, χιλιάδων συνανθρώπων μας πανελλαδικά.

Κάνοντας μια βόλτα στη Πόλη του Ηρακλείου μπορείς να διακρίνεις ένα μεγάλο αριθμό αστέγων. Ανθρώπων που αναγκάζονται να ζουν και να κοιμούνται στους δρόμους, στα παγκάκια, σε εγκαταλελειμμένα σπίτια, σε προαύλια εκκλησιών, σε αυτοκίνητα και όπου κανείς μπορεί- ή μήπως όχι;- να φανταστεί.

Αλήθεια πως αντιδράμε όταν τους βλέπουμε;

Κάποιοι από εμάς, περισσότερο ευαισθητοποιημένοι θα τους κοιτάξουμε με συμπόνια και ζεστασιά και ίσως τους προσφέρουμε και κάποιου είδους βοήθεια. Κάποιοι άλλοι πάλι, θα τους κοιτάξουμε απαξιωτικά και υποτιμητικά, με το φόβο μη μας ακουμπήσουν ή μας πλησιάσουν και μας μολύνουν ή μας κολλήσουν κάτι.

Δεν έχουμε καταλάβει ότι το να είναι κάποιος άστεγος δεν είναι από επιλογή, ούτε αποτελεί κάποια κολλητική νόσο. Είναι ένα πραγματικά σκληρό, κοινωνικό φαινόμενο στο οποίο θα μπορούσαμε να βρεθούμε αντιμέτωποι όλοι, σε κάποια δύσκολη φάση της ζωής μας.

Υπάρχουν βέβαια και οι περιπτώσεις που ο αλκοολισμός, τα ναρκωτικά και διάφορα ψυχολογικά προβλήματα, αποτελούν κύρια αίτια αστέγων. Τα τελευταία όμως χρόνια, έρευνες της μη Κυβερνητικής Οργάνωσης «Κλίμακα», έχουν δείξει ότι μεγάλο ποσοστό αστέγων προέρχονται από μικρομεσαίες τάξεις, μεσαίου ή ακόμα και υψηλού μορφωτικού επιπέδου, που οι σημερινές συγκυρίες τους ανάγκασαν να ζουν στο δρόμο  και αποκαλούνται ως «νεοάστεγοι».

Δεν είναι άνθρωποι ενός κατώτερου θεού. Είναι συνάνθρωποί μας, που οι άσχημες καταστάσεις τους ανάγκασαν να ζουν σε άθλιες συνθήκες. Είναι άνθρωποι με αξίες, προσωπικότητα, ευαισθησίες, ανάγκες και υπερηφάνεια. Δεν ζουν στο δρόμο για attraction, αλλά γιατί πιθανώς έχασαν τα σπίτια τους λόγω οικονομικής κρίσης, ή απολύθηκαν από την εργασία τους, ή ακόμα έκλεισαν τις επιχειρήσεις τους λόγω αδυναμίας να ανταποκριθούν στα σκληρά οικονομικά μέτρα της εποχής. Συνήθως είναι άνθρωποι μόνοι και παραμελημένοι, χωρίς οικογένεια και συγγενείς.

 

Ταλαιπωρημένοι άνθρωποι, που η ζωή τους δείχνει το πιο σκληρό της πρόσωπο, αναζητούν καθημερινά ένα ζεστό μέρος να κοιμηθούν, λίγο φαγητό να κρατηθούν στη ζωή και ένα κουρέλι ή μια χαρτόκουτα να σκεπαστούν.

Οι άστεγοι αγωνίζονται καθημερινά για πράγματα, που σε πολλούς από εμάς, φαίνονται και ακούγονται αυτονόητα και δεδομένα. Αν και η οικονομική κρίση σήμερα έχει επηρεάσει μεγάλο μέρος του πληθυσμού μας, οι άνθρωποι που ζουν στους δρόμους δεν έχουν καν επιλογές ή εναλλακτικές λύσεις.

Γι αυτούς τα όνειρα και οι προσδοκίες δεν υπάρχουν… η μοναδική τους, καθημερινή, «μεγάλη» ελπίδα περιορίζεται σε μια ζεστή και ηλιόλουστη ημέρα, χωρίς παγωνιά και βροχή  και  στην ευαισθησία κάποιου περαστικού να τους δώσει έστω ένα κομμάτι ψωμί ή μια κουβέρτα να ζεσταθούν.

Κοινωνικοί φορείς αστέγων στο Ηράκλειο

Σημαντικό έργο κοινωνικής φροντίδας επιτελεί το Ανοιχτό Κέντρο Ημερήσιας Υποδοχής Αστέγων, που λειτουργεί από τον Φεβρουάριο του 2013 στο Ηράκλειο. Αποτελεί ευρωπαϊκό, κοινωνικό πρόγραμμα του Δήμου Ηρακλείου και ηγείται από τον Σύνδεσμο Μελών Γυναικείων Σωματείων Ηρακλείου, με πρόεδρο την κα Μαίρη Παχιαδάκη.

Σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχαμε με την κοινωνική λειτουργό του Κέντρου Ημερήσιας Υποδοχής Αστέγων , κα Βάλια Βαρδάκη, μας ενημέρωσε ότι καθημερινά υποδέχονται από τις 9,00 το πρωί έως τις 21,00 το βράδυ, στις εγκαταστάσεις που τους παραχώρησε ο Δήμος στη περιοχή της Αλικαρνασού, τόσο άστεγους που ζουν στο δρόμο όσο και άπορες οικογένειες που αδυνατούν να πληρώσουν το ρεύμα, το νερό τους ή βρίσκονται στα όρια της φτώχειας.

Όπως μας τόνισε και η  κα Παχιαδάκη:  «άστεγοι δεν έιναι μόνο οι άνθρωποι που κοιμούνται στους δρόμους ή στα παγκάκια, αλλά σήμερα, άστεγοι με την ευρύτερη έννοια, αποτελούν και οι άνεργοι που αδυνατούν να καλύψουν τις βασικές, καθημερινές τους ανάγκες.»

Σε Καθημερινή βάση εξυπηρετούνται από το Κέντρο Αστέγων τουλάχιστον 30-40 άτομα, ενώ οι εγγεγραμμένοι στο κοινωνικό πρόγραμμα είναι 290 άτομα περίπου, συμπεριλαμβανομένου των άπορων και φτωχών οικογενειών. Το κέντρο υποδοχής αστέγων, περιλαμβάνει εξειδικευμένο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, κοινωνιολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς για την ψυχοκοινωνική στήριξη των ευπαθών ατόμων, καθώς και διάφορες δραστηριότητες από εθελοντές συμπολίτες μας, όπως για παράδειγμα, μαθήματα κατασκευής κοσμημάτων . Τα άτομα που φιλοξενούνται στο Κέντρο αυτό μπορούν να κάνουν μπάνιο, να πλύνουν τα ρούχα τους, να προμηθευτούν καθαρά ενδύματα και να καλύψουν την ανάγκη τους για σίτιση, με την αποκλειστική  βοήθεια και προσφορά ευαισθητοποιημένων,  εθελοντών πολιτών.

Το κέντρο επίσης, συνεργάζεται και με άλλες κοινωνικές ομάδες και προγράμματα, όπως τα συσσίτια και το κοινωνικό παντοπωλείο των Ιδρυμάτων Καλοκαιρινού, την Τράπεζα Χρόνου, τον Λαχανόκηπο, που αποτελούν μη κερδοσκοπικές μονάδες και οργανώσεις, με έντονη εθελοντική δράση και χαρακτήρα.

Είναι ανάγκη ωστόσο, να μελετήσουμε ακόμα πιο ουσιαστικά το φαινόμενο των αστέγων στη Χώρα μας. Και συγκεκριμένα στη Κρήτη, θα πρέπει να μεριμνήσει η τοπική εξουσία, ώστε να δημιουργηθούν και να αναπτυχθούν και άλλα δίκτυα κοινωνικής φροντίδας αστέγων και φτωχών οικογενειών, με σκοπό κάποια στιγμή να καταπολεμήσουμε και να εξαλείψουμε το συγκεκριμένο φαινόμενο.

Κοιτάξτε γύρω σας και δείτε τους… δείτε την ψυχή τους και όχι την εξωτερική τους εμφάνιση. Βοηθήστε τους με όποιο τρόπο μπορείτε και πετάξτε από πάνω σας οποιουσδήποτε κοινωνικο-ρατσιστικούς ενδοιασμούς. Γιατί πάνω απ όλα είμαστε άνθρωποι με ευαισθησίες και ηθικές αξίες. Δώστε τους λοιπόν την ευκαιρία να ονειρεύονται ένα καλύτερο και πιο ανθρώπινο αύριο…

Στέλλα Μανουρά, Οικονομικές και Κοινωνικές Επιστήμες