Ρόζα Παρκς: Η γυναίκα που χρειάστηκε να… καθίσει για να ξεσηκώσει μία Επανάσταση

8 Μαρτίου 2014, Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας. Κατά διαβολική σύμπτωση, αυτή η ημερομηνία έτυχε φέτος να «πέφτει» Σάββατο. Πολλές παρέες κοριτσιών θα ξεχυθούν απόψε στις μπάρες μαγαζιών, θα τραγουδήσουν, θα πιουν και θα «εξφεντονίσουν» τις απαραίτητες κατάρες τους, στους πρώην συντρόφους τους. Δικαιολογούνται… μιας και η σημερινή μέρα είναι αφιερωμένη σ’ εκείνες!

Για την ιστορία βέβαια, η 8η Μαρτίου, συμβολίζει κάτι πολύ περισσότερο από αυτό που αναφέρθηκε παραπάνω. Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, θεσμοθετήθηκε από τον Ο.Η.Ε. το 1977 ως μία ημέρα μνήμης, αναδεικνύοντας τον ρόλο των γυναικών στην διαμόρφωση της παγκόσμιας ιστορίας. Αν υπάρχει ένας λόγος να «εορτάζεται» αυτή η ημέρα, είναι επειδή ακόμη και σήμερα, υπάρχει η σαφής ανάγκη να εξαλειφθούν φαινόμενα φυλετικού ρατσισμού και κακοποίησης έναντι των γυναικών.

Για μία γυναίκα που αγωνίστηκε να εξαλείψει τέτοιου είδους φαινόμενα, αποφάσισα να γράψω κι εγώ σήμερα. Και το όνομα αυτής; Ρόζα Παρκς, η γυναίκα που χρειάστηκε να παραμείνει στη θέση της για να ξεσηκώσει το παγκόσμιο κύμα κατά του ρατσισμού. Η Ρόζα, γεννήθηκε και μεγάλωσε σε μία κοινωνία με παγιωμένες αρχές, η αλλαγή της οποίας έμοιαζε με άπιαστο όνειρο. Ένα όνειρο, που έμελλε να αρχίσει να παίρνει σάρκα και οστά μέσα σε ένα λεωφορείο της πόλης του Μοντγκόμερυ της  Αλαμπάμα όταν η ίδια αρνήθηκε να παραχωρήσει τη θέση της σε έναν όρθιο συνεπιβάτη της.

Η Ρόζα, ήταν Αφροαμερικανίδα, μοδίστρα στο επάγγελμα και ο όρθιος συνεπιβάτης της, λευκός. 1 Δεκεμβρίου του 1955, η 42χρονη μοδίστρα λοιπόν, επιβιβάζεται στο λεωφορείο που θα την μετέφερε σπίτι της. Σύμφωνα με το νόμο για το φυλετικό διαχωρισμό που ίσχυε τότε, οι θέσεις των μαύρων επιβατών βρίσκονταν στο πίσω μέρος του λεωφορείου και χωρίζονταν από εκείνες των λευκών με μια κενή σειρά. 

Όταν κάποια στιγμή, το λεωφορείο γέμισε, ο οδηγός σταμάτησε στην άκρη του δρόμου για να ζητήσει από τους επιβάτες του «έγχρωμου τομέα» να σηκωθούν για να κάτσουν οι λευκοί που στέκονταν επιδεικτικά από πάνω τους. Τρεις Αφροαμερικανοί, συμμορφώθηκαν στο πρόσταγμα του οδηγού. Η Ρόζα όμως, αρνήθηκε. Όταν ο οδηγός τη ρώτησε με έντονο και επικριτικό ύφος «Γιατί δεν σηκώνεσαι;», εκείνη, θωρακισμένη με το θάρρος του αυτοσεβασμού και της αξιοπρέπειας που τη διέκρινε, απάντησε: «Δε νομίζω ότι πρέπει να σηκωθώ». Λίγα λεπτά αργότερα, η Αφροαμερικανίδα, κατέβαινε από το λεωφορείο με αστυνομική συνοδεία.

Αυτή η σύλληψη ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι μετατρέποντας την 42χρονη ράφτρα, σε σύμβολο του αντιρατσιστικού κινήματος που πήρε παγκόσμιες διαστάσεις. Εκείνο το βράδυ η Παρκς οδηγήθηκε στα κρατητήρια με την κατηγορία της παραβίασης του νόμου περί φυλετικών διακρίσεων. Την επόμενη ημέρα αφέθηκε ελεύθερη μιας και πληρώθηκε η απαραίτητη εγγύηση.

Το ραντεβού της με την Ιστορία:

Ήδη από τη βραδιά της σύλληψής της, είχαν πάρει φωτιά τα τηλέφωνα στην κοινότητα των Αφροαμερικανών. Ο πρόεδρος της τοπικής οργάνωσης του NAACP που προωθούσε την ισότητα των έγχρωμων, E.D. Nixon, άρχισε να οργανώνει μποϊκοτάζ στα λεωφορεία της πόλης. Φυλλάδια μοιράζονταν στο δρόμο καλώντας τον κόσμο να μην χρησιμοποιήσει λεωφορεία στις 5 Δεκεμβρίου, την ημέρα δηλαδή της δίκης της Ρόζας, ως ένδειξη διαμαρτυρίας. Το πρωινό μάλιστα της επίμαχης ημέρας, ένας νεοφερμένος πάστορας εκλέχθηκε στο συμβούλιο του αγώνα. Δεν ήταν άλλος από τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ.

Η 42χρονη μοδίστρα κρίθηκε ένοχη και της ζητήθηκε να καταβάλει το ποσό των 14 δολαρίων. Η πράξη της Ρόζας, σε συνδυασμό με τη δικαστική απόφαση, πυροδότησε το πρωτοφανές στα χρονικά μποϊκοτάζ στα λεωφορεία του Montgomery. Η διαμαρτυρία κράτησε περίπου 381 ημέρες και γονάτισε οικονομικά την εταιρεία που είχε αναλάβει τις συγκοινωνίες μιας και η συντριπτική πλειονότητα των 40.000 Αφροαμερικανών πήγαιναν στις δουλειές τους με τα πόδια. 

Η μαζική αυτή πράξη αντίδρασης στο κατεστημένο που ξεκίνησε από τη Ρόζα Παρκς και επεκτάθηκε, δεν έμεινε αναπάντητη από τους λευκούς της πόλης. Τέσσερις εκκλησίες Αφροαμερικανών κάηκαν ενώ τα σπίτια του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και του Νίξον, δέχθηκαν πολλές εμπρηστικές και βομβιστικές επιθέσεις. Μάλιστα το δημοτικό συμβούλιο άρχισε να συλλαμβάνει μαζικά έγχρωμους με παράλογες αφορμές, κηρύσσοντας έτσι, ανοιχτά τον «πόλεμο». 

Τότε, μία ομάδα έγχρωμων δικηγόρων, έφερε το θέμα των φυλετικών διακρίσεων στο Ανώτατο Δικαστήριο της Αλαμπάμα, με αποτέλεσμα να δικαιωθούν. Τον Ιουνίου του 1956, το δικαστήριο κήρυξε το νόμο περί διακρίσεων στις συγκοινωνίες ως μη-συνταγματικό.

Μία μεγάλη νίκη για τη Γυναίκα Ρόζα Παρκς και για ολόκληρο το κίνημα κατά του ρατσισμού. Στο πρόσωπο της 42χρονης μοδίστρας, οι Αφροαμερικανοί είδαν την ελπίδα για την κοινωνική αλλαγή που κατέφθανε με γοργό ρυθμό, ενώ λίγο αργότερα ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ ξεστόμιζε τη φράση “I have a dream…”.

Το 1992, απονεμήθηκε στη Ρόζα Παρκς, το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας, η υψηλότερη τιμή που μπορεί να αποδώσει σε αμερικανό πολίτη η εκτελεστική εξουσία, ενώ την επόμενη χρονιά βραβεύτηκε με το Χρυσό Μετάλλιο του Κογκρέσου, την υψηλότερη τιμή που αποδίδει το νομοθετικό σώμα των ΗΠΑ.

Η Ρόζα, το έμβλημα κατά του ρατσισμού και των φυλετικών διακρίσεων, πέθανε στις 24 Οκτωβρίου όταν ήταν 92 ετών. Η σορός της εκτέθηκε στην Ουάσιγκτον με πάνω από 50.000 κόσμου να της λένε το τελευταίο αντίο. Σήμερα αποκαλείται ως η «Μητέρα του σύγχρονου κινήματος πολιτικών δικαιωμάτων».

Χρόνια πολλά λοιπόν στις Γυναίκες. Χρόνια πολλά σε Εκείνες που ακόμη και σήμερα, σαν σύγχρονες Ρόζες, δίνουν τη δική τους μάχη για να κατακτήσουν το αυτονόητο. Το σεβασμό, την ελευθερία και την αξιοπρέπεια που τους στερούν οι φαλλοκρατικές κοινωνίες. 

Νίκος Σπανουδάκης

Το παρόν άρθρο δημοσιεύεται στο ekriti και υπόκειται στους νόμους περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται ρητά η αναπαραγωγή του καθ’ οιονδήποτε τρόπο χωρίς την απαραίτητη παραπομπή (link) στην ιστοσελίδα που το δημοσίευσε.