Τρεις Ιεράρχες: Η αναφορά του ανθρώπου στον Θεό μέσα από τη ζωή τους

Την μνήμη των Τριών Ιεραρχών γιορτάζει στις 30 Ιανουαρίου η Ορθόδοξη Εκκλησία.

Η διδασκαλία τους και οι απόψεις τους πάνω σε θέματα της εποχής τους που απασχολούν και σήμερα την ανθρωπότητα έχουν για το σύγχρονο άνθρωπο μεγάλη παιδευτική αξία.

Το βασικό υπαρξιακό πρόβλημα, αυτό της ανθρώπινης ταυτότητας, δηλαδή της θέσης του ανθρώπου στον κόσμο και της σχέσης του με τον εαυτό του, και το συνάνθρωπο, συνδέεται κατά τους Πατέρες άμεσα με τη σχέση Θεού ‐ ανθρώπου.

Δεν είναι, όμως, μόνο το γραπτό έργο των Πατέρων που μας διδάσκει για τη θέση του ανθρώπου στον κόσμο και τη σχέση αυτού με το Θεό, αλλά και η ζωή τους. Στη ζωή τους έκαναν πράξη πιστά όσα διακύρρηξαν. Η αναφορά της ίδιας της ύπαρξής τους στο Θεό, εκφράστηκε μέσω της συνέπειας Λόγων και έργων. Ταύτισαν την Ορθοδοξία με την Ορθοπραξία.

Σημαντική υπήρξε η φιλανθρωπική τους δράση. Μάλιστα, ο Μέγας Βασίλειος οραματίστηκε και προσπάθησε να πραγματοποιήσει την οργάνωση της κοινωνίας των μοναχών, αλλά και των κοσμικών με πρότυπο την πολιτεία των Αγγέλων. έτσι, με σκοπό την αγαπητική συνύπαρξη των ανθρώπων, οργάνωσε την κοινοβιακή μοναστική ζωή και έκτισε τη «Βασιλειάδα», ένα συγκρότημα ευαγών ιδρυμάτων.

Χαρακτηριστική είναι η στάση των Ιεραρχών απέναντι στην κοσμική εξουσία που επεδίωκε να κατευθύνει την Εκκλησία προς όφελός της.Για τον αγώνα υπέρ της ορθής πίστης ο Μέγας Βασίλειος πολεμήθηκε σφοδρά από τον αρειανόφρονα αυτοκράτορα Ουάλη. Η απάντηση του Αγίου στις απειλές του απεσταλμένου του αυτοκράτορα, επάρχου Μοδέστου, καθιστά το Βασίλειο πρότυπο χριστιανού:

«Πύρ δε και ξίφος και θήρες και οι τας σάρκας τέμνοντες όνυχες͵ τρυφή μαλλον ήμίν είσιν η κατάπληξις».

«ου δε Θεός το κινδυνευόμενον και προκείμενον͵ ταλλα περιφρονούντες͵ προς αύτον μόνον βλέπομεν».

Καμία υποχώρηση ή παραχώρηση δε χωρά όταν το κριτήριο είναι η Αλήθεια.Ο Γρηγόριος ο Θεολόγος αν και γεύτηκε πολλές απογοητεύσεις κάποτε και από φορείς της ίδιας της Εκκλησίας και οι αρειανόφρονες αποπειράθηκαν να τον δολοφονήσουν, δεν υποχώρησε και δε δίστασε μέχρι το τέλος της ζωή του να στηρίζει την Ορθοδοξία.

Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος αποτελεί ίσως την τραγικότερη μορφή όλων. Ασκώντας κριτική στα κακώς κείμενα της εποχή του ήρθε σε σύγκρουση με την αυτοκράτειρα Ευδοξία η οποία τον εδίωξε αδυσώπητα. Καθαιρέθηκε και μετά από πολλές ταλαιπωρίες πέθανε στην εξορία.

Οι Τρεις Ιεράρχες μέσα από τη ζωή και το έργο τους μας διδάσκουν και μας προσφέρουν το διαχρονικό πρότυπο ανθρώπου, εκείνο του Αγίου.

Σημαντικό τους επίτευγμα ήταν ο εκλεκτικισμός τους, η χρήση της φιλοσοφίας και της γλώσσας της εποχής τους ως δομικού υλικού της αλήθειας της Εκκλησίας, ως μέσου παιδαγωγίας και προσέγγισης του ανθρώπου. Η γνώση για τους Πατέρες ήταν το μέσο για την αύξηση της εμπειρίας της αλήθειας με τη δύναμη του Αγιοπνευματικού φωτισμού και όχι ο σκοπός. Δεν προσκολληθήκαν στη γνώση αυτή καθαυτή, αλλά την είδαν χρηστικά για το καλό του ανθρώπου.

Ο σκοπός της παιδείας για τους Πατέρες δεν περιορίζεται στη γνώση και την εξειδίκευση, αλλά είναι η σωστική πορεία από το κατ’ εικόνα προς το καθ’ ομοίωση, προς την εκπλήρωση των δυνατοτήτων του ανθρώπου, των χαρισμάτων του! Η πορεία αυτή της αυτοπραγμάτωσης είναι δυναμικά ανοδική, μία πορεία προς την ομοίωση με το Θεό.

Δεν πρόκειται για κάτι θεωρητικό, αλλά για την ίδια τη ζωή. Η Ορθοδοξία δεν υφίσταται χωρίς την Ορθοπραξία, αφού η θεωρία δεν υφίσταται και είναι κενή αξίας δίχως την πράξη. Ο διαχωρισμός αυτός θεωρίας και πράξης δεν υπήρχε στη ζωή των τριών Πατέρων και γενικότερα στη ζωή των Αγίων της Εκκλησίας.

Ο Ιησούς Χριστός πρόσφερε την υψίστη παιδαγωγία όχι μόνο με το Λόγο Του, το διδακτικό Του έργο, αλλά κυρίως με τη ζωή και τη σταυρική Του Θυσία. Οι Απόστολοι, οι Μάρτυρες, οι Ομολογητές, ο χορός των Αγίων, οι Τρεις Ιεράρχες εντάχθηκαν στο Σώμα της Θριαμβεύουσας Εκκλησίας μιμούμενοι το Θεάνθρωπο, κατά το παύλειο παράγγελμα «μιμηταί μου γίνεσθε͵ καθὼς καγώ Χριστού» (Α΄Κορ. 11,1).

Η παιδεία αφορά την ουσία της ζωής, την καταξίωση του ανθρώπου ως ανθρώπου, την πορεία προς το Θεό, τη θέωση.

Πηγή: panagiapalatiani.gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Τρεις Ιεράρχες: Γιατί είναι προστάτες των γραμμάτων

Πίνοντας καφέ με τους Τρεις Ιεράρχες

Άγιος Αθανάσιος: Προστάτης για χριστιανούς και μουσουλμάνους