Άγιος Νικόλαος: Γιατί θεωρείται προστάτης των ναυτικών σε όλο τον κόσμο;

Ο Άγιος Νικόλαος θεωρείται ο κατ' εξοχήν προστάτης Άγιος των Ναυτικών, του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού και του Λιμενικού Σώματος.

Η ημέρα τιμής του Αγίου Νικολάου, η 6η Δεκεμβρίου, είναι επίσημη αργία σε όλα τα ελληνικά πλοία, λιμένες, Υπηρεσίες λιμένων και ναυτιλιακές εταιρείες. Επίσημη επίσης αργία είναι για το Πολεμικό Ναυτικό, το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και το Λιμενικό Σώμα.

Θεωρείται προστάτης των ναυτικών σε όλο τον κόσμο και δεν είναι τυχαίο.

Πολλά πλοία έσωσε ο ίδιος θαυματουργικά όταν κινδύνευαν σε φουρτουνιασμένες θάλασσες, αλλά και ναυτικούς που είχαν βρεθεί να παλεύουν με τα κύματα μετά από ναυάγια.

Κάποτε αποφάσισε να ταξιδέψει με πλοίο στους Άγιους Τόπους, για να προσκυνήσει.

Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού ξέσπασε θαλασσοταραχή, με αποτέλεσμα πλήρωμα και επιβάτες να πανικοβληθούν. Ο Άγιος όμως δεν έχασε την πίστη του, προσευχήθηκε στον Θεό και η θάλασσα ηρέμησε.

Ο μύθος λέει ότι ένας ναυτικός γλίστρησε, έπεσε από το κατάρτι και σκοτώθηκε. Όμως ο Νικόλαος προσευχήθηκε θερμά και ο ναυτικός αναστήθηκε.

Ένα άλλο θαύμα του Αγίου σχετιζόμενο με την θάλασσα είναι και το ακόλουθο: όταν κάποια στιγμή η πόλη των Μύρων είχε βρεθεί αντιμέτωπη με τον κίνδυνο λιμού, εμφανίστηκε θαυματουργικά στον καπετάνιο ενός πλοίου που μετέφερε σιτάρι προς άλλη περιοχή και τον οδήγησε ο ίδιος προς τα Μύρα για να τραφούν οι πεινασμένοι κάτοικοι.

Ο Άγιος Νικόλαος θεωρείται και προστάτης της πόλης του Αγίου Νικολάου Κρήτης ενώ σήμερα είναι επίσημη αργία σε όλη την πόλη.

Άγιος Νικόλαος, ο Άγιος Βασίλης των φτωχών

Κατά την παράδοση, ο Νικόλαος υπήρξε προστάτης των φτωχών.
Ηταν αυτός που έδινε και δώρα σε παιδιά και άπορους, συνήθως στα κρυφά, χωρίς να αποκαλύπτει την ταυτότητά του. Για αυτό το λόγο, όπως αναφέρει το wikipedia, στη Δύση η γιορτή του Αγίου Νικολάου, που λέγεται Santa Claus από τη σύντμηση του Santa Nicolaus, συνδέεται με τα Χριστούγεννα και με την ανταλλαγή δώρων που φέρνει σήμερα στα παιδιά. 

Στην Ελλάδα ταυτίζεται η μορφή του Άγιου Βασίλη (Santa Claus) που φοράει κόκκινα ρούχα και έχει λευκή γενειάδα, με τον Μέγα Βασίλειο, κυρίως για λόγους εορτολογίας της Ορθόδοξης εκκλησίας. Στην ουσία όμως ο συμβολισμός αναφέρεται στον Άγιο Νικόλαο και περιέχει στοιχεία από παγανιστικές, προχριστιανικές δοξασίες για τον «πατέρα του χιονιού» κτλ.

O βίος του Αγίου Νικολάου​

Ο Άγιος Νικόλαος γεννήθηκε το 270 μ.Χ. στα Πάταρα της Λυκίας, από πλούσια οικογένεια. Μεγάλωσε με επιμελημένη μόρφωση και με πίστη στα Θεία. Από πολύ μικρός έμεινε ορφανός και με μεγάλη περιουσία στα χέρια.

Αφιερώθηκε στον Θεό και βοήθησε πολλούς φτωχούς και αδύνατους, για την προστασία των οποίων έδωσε μεγάλους αγώνες, ενώ ίδρυσε πολλά νοσοκομεία και φιλανθρωπικά ιδρύματα. Όταν επέστρεψε από τα Ιεροσόλυμα, χειροτονήθηκε ιερέας και αφιερώθηκε στον ασκητικό βίο.

Έγινε ηγούμενος στη Μονή Σιών στα Μύρα της Λυκίας και όταν απεβίωσε ο τότε Αρχιεπίσκοπος, οι επίσκοποι, δια θεϊκής αποκαλύψεως, αναγόρευσαν τον Νικόλαο σε Αρχιεπίσκοπο. Εμψύχωνε τους διωκόμενους, από τους Ρωμαίους, Χριστιανούς και αυτό του κόστισε την εξορία του και την υποβολή του σε βασανιστήρια, κατά την περίοδο των διώξεων από τον Διοκλητιανό.

Όταν όμως ανέβηκε στον αυτοκρατορικό θρόνο ο Μέγας Κωνσταντίνος, ο Νικόλαος αποφυλακίστηκε, επέστρεψε στη θέση του Αρχιεπισκόπου και σύμφωνα με την παράδοση, βοήθησε πολύ κόσμο, αφού είχε το χάρισμα της θαυματουργίας.

Ο Άγιος Νικόλαος αποδήμησε στις 6 Δεκεμβρίου του 343 μ.Χ. και μετά την κοίμησή του ονομάστηκε «μυροβλήτης».

Το 1087 κάποιοι ναύτες αφαίρεσαν τα λείψανά του από τα Μύρα της Λυκίας και τα μετέφεραν στο Μπάρι της Ιταλίας. Τοποθετήθηκαν στον Ναό του Αγίου Στεφάνου, όπου -σύμφωνα με τον θρύλο- κατά τη διάρκεια της θείας λειτουργίας, τα ιερά λείψανα άρχισαν να αναβλύζουν τόσο μύρο, που οι πιστοί το συνέλεγαν σε δοχεία, για να το χρησιμοποιήσουν για θεραπεία σε διάφορες ασθένειες....

Η λαϊκή μούσα έχει γράψει πολλούς στίχους για να τιμήσει τον Άγιο της Θάλασσας:

«Θαλασσινέ μου Άγιε, Καλέ μ’ Άη Νικόλα,
εφτά κεράκια σου ‘φερα και σου τ’ ανάβω όλα.
Θα ‘ρχομαι τώρα ταχτικά ν’ ανάβω το καντήλι,
γι’ αυτόν που έφυγε προχθές κουνώντας το μαντήλι.
Προστάτευέ τον Άγιε, των ναυτικών Προστάτη!
Και κάθε άλλος ναυτικός, ας σ’ έχει παραστάτη».

Έθιμα

Στην ελληνική λαϊκή παράδοση η εορτή του Αγίου Νικολάου αποτελεί το τέλος του εορταστικού τριημέρου που ονομάζεται «Νικολοβάρβαρα» και είναι ταυτισμένα με το δυνατό κρύο και τις άσχημες καιρικές συνθήκες. Σχετικές οι παροιμίες: «άε Βαρβάρα φύσα, άε Σάββα βρέξον, αε Νικόλα σόντσον (χιόνισε)» (ποντιακή), «Τα Αγιονικολοβάρβαρα ή βρέχει ή χιονίζει» και «Βαρβαρίτσες, Νικολίτσες, όπου να’σαι μέσα να’σαι».

Απολιτίκιο

«Κανόνα πίστεως και εικόνα πραότητος

εγκρατείας διδάσκαλον ανέδειξέ σε

τη ποίμνη σου η των πραγμάτων αλήθεια

δια τούτω εκτήσω τη ταπεινώσει τα υψηλά

τη πτωχεία τα πλούσια.

Πάτερ ιεράρχα Νικόλαε, πρέσβευε Χριστώ τω Θεώ

σωθήναι τας ψυχάς ημών»