Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος και η πεζοπορία ωρών για τη Χάρη του Αφέντη Χριστού (εικόνες)

Δεσποτική εορτή, από τις μεγαλύτερες της Χριστιανοσύνης η Μεταμόρφωση του Σωτήρος. 

Γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 6 Αυγούστου, ημέρα των εγκαινίων του ομώνυμου ναού που ίδρυσε στο Θαβώρ η Αγία Ελένη, μητέρα του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Την ημέρα αυτή γιορτάζουν ο Σωτήρης, η Σωτηρία, η Ευμορφία και η Μόρφω.

Όπως αναφέρεται στην Καινή Διαθήκη (Ματθαίου ιζ' 1-13, Μάρκου θ' 2-12, Λουκά θ' 28-36), ο Χριστός πήρε μαζί του τους μαθητές του Πέτρο, Ιάκωβο και Ιωάννη και ανέβηκαν μαζί σ’ ένα βουνό, πιθανώς το Θαβώρ της Γαλιλαίας, για να προσευχηθούν. Οι τρεις μαθητές Του, κουρασμένοι από τη δύσκολη ανάβαση στο βουνό, κάθισαν να ξεκουραστούν κι έπεσαν σε βαθύ ύπνο.

Όταν ξύπνησαν, αντίκρισαν ένα απροσδόκητο και εξαίσιο θέαμα. Το πρόσωπο του Κυρίου άστραφτε σαν τον ήλιο και τα φορέματά του ήταν λευκά σαν το χιόνι. Τον περιστοίχιζαν και συνομιλούσαν μαζί Του δύο άνδρες, ο Μωυσής και ο Ηλίας, δύο από τους προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης. Ήταν η πρώτη φορά που έγινε ιδιαίτερα αισθητή από τους ανθρώπους η Θεότητα του Χριστού.

Η πεζοπορία ωρών για τη Χάρη του Αφέντη Χριστού

Προσκυνητές από κάθε γωνιά της Κρήτης αλλά και επισκέπτες ξεκίνησαν από τα ξημερώματα μια πεζοπορία 4 χιλιομέτρων, ώστε να φτάσουν στο γραφικό εκκλησάκι του Αφέντη Χριστού στο όρος Δίκτη (Λασιθιώτικα), στην κορυφή Ψαρή Μαδάρα.

Το εκκλησάκι είναι χτισμένο σε υψόμετρο 2.141 μέτρων και η ανάβαση δεν είναι εύκολη υπόθεση, κάτι που δεν πτόησε εκαντοντάδες πιστούς, που άφησαν τα αυτοκίνητά τους στην Σύμη της Βιάννου και ανηφόρισαν το βουνό, για να ανάψουν ένα κερί, εκπληρώνοντας ένα τάμα.

Ιστορία

Ο ιερός ναός του Αφέντη Χριστού  κτίστηκε από την αείμνηστή Δημητρουλάκη-Κρασανακη Δέσποινα (1851 - 1946, τη μάνα του καπετάν Αδάμη Κρασανάκη >  Κρασαναδάμη (1889- 1981), στη ιδιοκτησία της οποίας ανήκε η κορφή (εκεί είχαν το μαντρί τους) ως τάμα, για να σωθούν από τους Τούρκους. Η Κρήτη ελευθερώθηκε μερικώς το 1897 και πλήρως το 1912.

Επί τουρκοκρατίας, σύμφωνα επίσης με την αφήγηση του καπεταν Κρασαναδάμη, ο αγάς της περιοχής καβάλησε μια ψαρή φοράδα, έβαλε και την κερά (την κυρία) του μαζί με το κοπέλι (παιδί ) τους στα καπούλια της και ξεκίνησαν να πάνε στην κορφή που σήμερα λέγεται Αφέντης προκειμένου να δουν  από εκεί τη θέα και τον τόπο στον οποίο ήταν υπεύθυνος ο αγάς. Φτάνοντας στη θέση που είναι σήμερα το μοναστήρι του Αφέντη Χριστού ξεπέζεψε και είπε στη φοράδα του: «Προσκυνώ σε φοράδα μου που μας έβγαλες εδώ πάνω στον ουρανό», όμως πριν προλάβει να τελειώσει τη φράση του άρχισε να βροντά, να αστράφτει, έγινε συσκοτισμός, βροχή κλπ κλπ  και την επόμενη μέρα η ψαρή φοράδα  βρέθηκε στη κορφή που σήμερα ονομάζεται «Ψαρή Φοράδα» ή «Ψαρή Μαδάρα», το παιδί στην κορφή που σήμερα ονομάζεται «Κοπέλι» και η κερά (κυρία) στη θέση που σήμερα ονομάζεται «Κερά» ή κατ’ άλλους εκεί που ονομάζεται σήμερα «Πόρος της Κεράς» κ.

Λαογραφία

Στις αγροτικές περιοχές συνηθίζεται ανήμερα της Μεταμόρφωσης να προσκομίζονται στις εκκλησίες για να ευλογηθούν με ειδική ευχή τα πρώτα σταφύλια της χρονιάς, τα οποία στη συνέχεια διανέμονται στο εκκλησίασμα.

(Ο Ιερός Ναός Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στο όρος Μαδάρα, στον Ομαλό της Βιάννου)

Στις 6 Αυγούστου λήγουν οι «δρίμες», όπως ονομάζονται οι έξι πρώτες ημέρες του μήνα. Τις μέρες αυτές, σύμφωνα με τις λαϊκές δοξασίες, επενεργούν ανεξιχνίαστες δυνάμεις και όποιος κάνει μπάνιο στη θάλασσα κινδυνεύει να πάθει μεγάλο κακό (ίσως να συνδέεται με τα μπουρίνια και τα μελτέμια), ενώ όποιος ή όποια πλένει ρούχα αυτά κινδυνεύουν να καταστραφούν. Μόνο αν ρίξει ένα καρφί στο νερό μπορεί να «καρφώσει» τις δρίμες και να τις εξουδετερώσει.

Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος, ως σπουδαία δεσποτική εορτή, αποτελεί εξαίρεση μέσα στη σύντομη, αλλά αυστηρή, νηστεία του Δεκαπενταύγουστου.

Εθιμικά, λοιπόν σήμερα έχει καθιερωθεί η ιχθυοφαγία.

Σε πολλούς τόπους πιστεύουν ότι την παραμονή το βράδυ, κάποια ώρα, ανοίγουν ξαφνικά οι ουρανοί και φαίνεται το «άγιο φως», σε όσους είχαν την υπομονή και την πίστη να ξαγρυπνήσουν.

Ανήμερα δε, προσφέρουν στους ναούς τα πρώτα σταφύλια της χρονιάς, για να ευλογηθούν από τον ιερέα μετά την θεία λειτουργία, και να διανεμηθούν ως ευλογία στους πιστούς. Σε ορισμένους μάλιστα τόπους προσφέρουν στον ναό το πρώτο λάδι της χρονιάς, για να ευλογηθεί, ώστε η ευλογία να επεκταθεί και στην υπόλοιπη παραγωγή.

Πρόκειται για το αρχαίο έθιμο των απαρχών, της προσφοράς δηλαδή των πρώτων καρπών στον Θεό, μια μορφή αναίμακτης τελετουργικής θυσιαστικής προσφοράς, που πέρασε και στον χριστιανισμό.

(Προσκυνητές κάθε χρόνο διασχίζουν μεγάλη απόσταση για να ανέβουν σε υψόμετρο μεγαλύτερο των 2.000 μέτρων προκειμένου να ανάψουν ένα κερί στη Χάρη του Αφέντη Χριστού που βρίσκεται πάνω από τη Σύμη της Βιάννου, στη Μαδάρα)

(Από τη διαδρομή προς τον Αφέντη Χριστό στην κορυφή της Ψαρής Μαδάρας, στη Βιάννο)

Ήδη στους Αποστολικούς Κανόνες επιτρέπεται η προσαγωγή στον ναό σταφυλιών, όχι όμως και άλλων οπωρικών, ενώ ο Θεόδωρος Βαλσαμών, ερμηνεύοντας τον Δ΄ Κανόνα των Αγίων Αποστόλων, ερμηνεύει την εξαίρεση αυτή των σταφυλιών από το ότι το κρασί, που προέρχεται από αυτά, χρησιμοποιείται για την παρασκευή της θείας κοινωνίας.

Έτσι, τα ευλογημένα σταφύλια μοιράζονται και τρώγονται μαζί με το αντίδωρο στην Λέσβο, ενώ στον Μοσχοπόταμο της Πιερίας άφηναν το πρώτο τσαμπί του τρύγου σε κάποιο εικόνισμα του ναού, για να πάει καλά η σοδειά.

Δεν πρέπει εξ άλλου να ξεχνούμε ότι στην Μεταμόρφωση του Σωτήρος είναι αφιερωμένοι οι ναοί των μεγαλύτερων και επιβλητικότερων ελληνικών φρουρίων, γεγονός που δείχνει την σημασία, θρησκευτική και εθνικά αναγεννητική, που ο λαός μας ανέκαθεν έδινε στην μεγάλη αυτή εορτή.

Και φυσικά, ως σπουδαία εορτή είναι και εθιμικά καθιερωμένη αργία, η παραβίαση της οποίας, από κάποιους ασεβείς και φιλάργυρους, επέφερε την άμεση θεϊκή τιμωρία, σύμφωνα με τις παραδόσεις του ελληνικού λαού, για παραδειγματισμό και των υπολοίπων.

 

Διαβάστε επίσης:

Μεταμόρφωση του Σωτήρος: Γιατί σήμερα τρώμε ψάρι και πηγαίνουμε τα σταφύλια στην Εκκλησία