4 Νοεμβρίου 1979: Η ομηρία των 444 ημερών

Ήταν 4 Νοεμβρίου του 1979 όταν περίπου 300 φοιτητές συγκεντρώθηκαν έξω από την πρεσβεία των ΗΠΑ στην Τεχεράνη, ζητώντας την έκδοση του Σάχη Μοχάμεντ Ρεζά Παχλαβί που είχε ανατραπεί και αυτοεξοριστεί στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Οι εξαγριωμένοι φοιτητές κατάφεραν να σπάσουν την κλειδαριά στην καγκελόπορτα της πρεσβείας και να εισβάλλουν στο χώρο της πρεσβείας και να ξεκινήσουν μια περίοδο ομηρίας για 52 Αμερικάνους και για 20 Ιρανούς υπαλλήλους που κράτησε πολύ περισσότερο απ’ ότι και οι ίδιοι είχαν σχεδιάσει ή φανταστεί.

Η ομηρία κράτησε, ούτε λίγο ούτε πολύ, για 444 μέρες (περίπου δηλαδή για 15 μήνες!) και συνέβαλε τα μέγιστα στην μεγάλη διπλωματική κρίση μεταξύ των δυο χωρών, που ουσιαστικά δεν έληξε ποτέ, απλά εξομαλύνεται ανά περιόδους.

Οι φοιτητές, υποστηρικτές του Αγιατολάχ Χομεϊνί, που ανέτρεψε τον Σάχη, συνέχισαν την κατάληψη ισχυριζόμενοι πως εντόπισαν κατά την κατάληψη διάφορα έγγραφα στην πρεσβεία των ΗΠΑ, που αποδείκνυαν πως η ΗΠΑ σχεδίαζε την ανατροπή της επανάστασης. Με αυτόν τον τρόπο επιμήκυναν την ομηρία, με τις «ευλογίες» μεγάλου μέρους του λαού αλλά και του ίδιου του Αγιατολάχ Χομεϊνί.

Ούτως ή άλλως, ο Αγιατολάχ είχε αναπτύξει την αντιαμερικανική ιδεολογία, αποκαλώντας τις ΗΠΑ «μεγάλο σατανά». Όπως αποκαλύφθηκε πολύ αργότερα, οι Αμερικάνοι διπλωμάτες της πρωτεύουσας της Τεχεράνης είχαν προειδοποιήσει περίπου ένα μήνα πριν από την κατάληψη, πως αν ο σάχης γινόταν δεκτός στις ΗΠΑ για την θεραπεία του καρκίνου από τον οποίο έπασχε οι συνέπειες θα ήταν τεράστιες.

Οι διπλωματικές προσπάθειες της αμερικάνικης κυβέρνησης έπεσαν στο κενό. Τότε εφαρμόστηκαν οικονομικές πιέσεις προς το Ιράν, όπως εμπάργκο αλλά και δεσμεύσεις των ιρανικών καταθέσεων στις αμερικάνικες τράπεζες. Ακολούθησε η αποτυχημένη επιχείρηση διάσωσης των ομήρων, με κωδική ονομασία «Επιχείρηση Νύχι του Αετού», που 3είχε σαν αποτέλεσμα τον θάνατο 8 Αμερικάνων στρατιωτών και ενός Ιρανού πολίτη.

Η ομηρία τελικά έληξε στις 19 Ιανουαρίου του 1981, με την διακήρυξη του Αλγερίου που υπογράφτηκε, που μεταξύ άλλων προέβλεπε την μη εμπλοκή των ΗΠΑ στα εσωτερικά του Ιραν. Θεωρήθηκε ήττα της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ και οδήγησε τις δυο χώρες σε μια διαρκή κρίση στις διπλωματικές τους σχέσεις.

Το 2012, η ταινία «Argo» που βασίστηκε στην ιστορία, κέρδισε το Όσκαρ καλύτερης ταινίας.