4 Δεκεμβρίου: Η Αγία Βαρβάρα, το Πυροβολικό και οι λουκουμάδες

Την πρώτη γραπτή αναφορά για τον εορτασμό της Αγίας Βαρβάρας ως προστάτιδος του Πυροβολικού βρίσκουμε σε ένα βασιλικό διάταγμα που υπεγράφη την 21η Ιανουαρίου 1953.

Σ᾽ αυτό, ενώ για όλα τα όπλα του Στρατού Ξηράς ως προστάτης Άγιος αναγνωρίζεται ο Άγιος Γεώργιος, ξεχωριστά για το όπλο του Πυροβολικού αναγνωρίζεται η Αγία Βαρβάρα, που τιμάται κάθε χρόνο την 4η Δεκεμβρίου.

Ο διαχωρισμός αυτός δεν υπήρξε τυχαίος. Συνέβη προφανώς γιατί ήδη στη συνείδηση των υπηρετούντων τον Ελληνικό Στρατό προϋπάρχει έντονα η ταύτιση της Αγίας Μεγαλομάρτυρος Βαρβάρας με το Όπλο του Πυροβολικού.

Κατά αντίστοιχο τρόπο με τα υπόλοιπα όπλα του Στρατού Ξηράς οι σημαίες του Πυροβολικού σαν ένδειξη τιμής φέρουν σήμερα επί της σταυροφόρου σημαίας και αμφίπλευρα στο κέντρο της, την εικόνα της Προστάτιδος του Όπλου.

Στα περισσότερα στρατόπεδα του Όπλου του Πυροβολικού υπάρχουν Ναοί ή παρεκκλήσια αφιερωμένα στην Αγίας Βαρβάρα. Σε όλα τα στρατόπεδα του Όπλου κατά την ημέρα της εορτής της Αγίας, μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας τελείται επίσημη δοξολογία, παρουσία των στρατιωτικών και θρησκευτικών αρχών.

Στην τιμή της Αγίας ενσωμάτωσε ο Στρατός και τα λαϊκά θρησκευτικά έθιμα τα οποία ενέταξε στην ημέρα του εορτασμού, όπως τους λουκουμάδες, στο συσσίτιο της ημέρας που διανέμονται όχι μόνο στους στρατιώτες, αλλά και στους επισκέπτες του στρατοπέδου.

Επίσης, έκφραση τιμής αποτελούν και η καθιερωμένη με Προεδρικό Διάταγμα αργία «διά το στρατιωτικόν και πολιτικόν προσωπικόν, το υπηρετούν εις μονάδας Πυροβολικού» η εορτή της Αγίας Βαρβάρας, η τοποθέτηση της μεταλλικής εικόνος της επί του πυργίσκου στην εξωτερική θωράκιση του κάθε πυροβόλου, και η ανάγνωση της ημερήσιας διαταγής που διαβάζεται σε όλα τα στρατόπεδα Πυροβολικού.

 

Οι λόγοι καθιέρωσης της τιμής της Αγίας Βαρβάρας ως προστάτιδος του Πυροβολικού, ενδέχεται να είναι κυρίως δύο:

Πρώτον, η αμεσότητα της ικανοποίησης της παρακλήσεώς της από το Θεό, κατ’ αναλογία της αμέσου ανταποκρίσεως του Πυροβολικού στις αιτήσεις πυρών των τμημάτων ελιγμού.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το συναξαριστή,1 την πρώτη φορά ζητά να περιβάλλει το γυμνό μαρτυρικό της σώμα που περιφέρεται από τους βασανιστές της στους δρόμους της Ηλιούπολης για να μην ντροπιάζεται και ο Θεός το περιβάλλει με λαμπρό ένδυμα.

Την δεύτερη φορά ζητά από τον Θεό, ενώ βρίσκεται ήδη στο δρόμο του μαρτυρικού της θανάτου, να της δοθεί η ευλογία να θεραπεύει τις λοιμικές ασθένειες όταν επικαλούνται το όνομά της, πράγμα στο οποίο απάντησε θετικά ο Θεός.

Δεύτερον, ίσως και το πιο χαρακτηριστικό, πάνω στο οποίο και στηρίζεται η επιλογή της ως προστάτιδος του Πυροβολικού, είναι το γεγονός ότι ο Θεός τιμώρησε τον πατέρα της για τον άδικο αποκεφαλισμό της, καθώς με κεραυνό εξ ουρανού τον κατέκαψε ολοσχερώς.

Ο κεραυνός αυτός παραλληλίζεται με το βλήμα του πυροβολικού που σαν τιμωρία πέφτει επάνω στον εχθρό από τον ουρανό.

Η Αγία Βαρβάρα δεν αποτελεί μόνο προστάτιδα του Ελληνικού Πυροβολικού. Είναι αποδεκτή και από την Καθολική Εκκλησία και αποτελεί προστάτιδα όλων των πυροβολητών των χριστιανικών εθνών.

Ο τρόπος με τον οποίο τιμωρήθηκε ο πατέρας της από τη Θεία Δίκη, με τον τρομερό εκείνο κεραυνό, την ανέδειξε αρχικά ως προστάτιδα των ανθρώπων έναντι του κινδύνου από τους κεραυνούς.

Ως προστάτιδα των πυροβολητών καθιερώθηκε σχεδόν από τα πρώτα χρόνια εμφάνισης του πυροβολικού στα πεδία των μαχών της Ευρώπης, (15ος αιώνας).

Στην Ελλάδα, όπως αναφέρθηκε ανωτέρω, η καθιέρωση της Αγίας Βαρβάρας ως προστάτιδας του Πυροβολικού έγινε επίσημα το 1853.

Υπάρχουν όμως μαρτυρίες ότι η Αγία Βαρβάρα θεωρείτο ήδη προστάτιδα των πυροβολητών, από την εποχή του Καποδίστρια. Αυτό ίσως οφείλεται στην έλευση Γάλλων Αξιωματικών για την αρχική οργάνωση του στρατού της νεαρής τότε Ελλάδος, οι οποίοι τιμούσαν από αιώνες στην πατρίδα τους την Αγία Βαρβάρα ως προστάτιδα του Πυροβολικού.

Ἡ Ἁγία Βαρβάρα σώζοι τὸ Πυροβολικὸν

Πώς την έχρισαν οι Γάλλοι προστάτιδα του Πυροβολικού

Πώς όμως και γιατί συνδέθηκε το όνομα του νεαρού εκείνου κοριτσιού, της ωραίας και αγνής κόρης που μαρτύρησε υπέρ της Αγίας του Χριστού Πίστεως με το καταστρεπτικό, αλλά και ταυτοχρόνως σπουδαιότερο από τα όπλα, το Πυροβολικό, αν και έζησε σχεδόν χίλια διακόσια χρόνια πριν ανακαλυφθεί η πυρίτιδα;

Ανάμεσα στα παλαιά ρωμαϊκά στρατόπεδα, στη Γαλλία, υπήρχαν και ανήκοντα στους Γαλάτες με την επιγραφή «Sancta Barbara».

Όταν ανακαλύφθηκε η πυρίτιδα, οι χώροι αυτοί χρησίμευαν για την αποθήκευσή της, και οι πυροβολητές επέλεξαν την Αγία Βαρβάρα ως προστάτιδα του όπλου τους.

Τότε (τέλη 14ου αιώνα), ένας χειριστής πυροβόλου ζητούσε προσευχόμενος τη βοήθεια και προστασία της Αγίας Βαρβάρας!

Έκτοτε σε Ιταλία, Γαλλία και Ισπανία είναι προστάτιδα των πυροβολητών, ενώ εικόνα της Αγίας Βαρβάρας κοσμούσε το Πυροβολικό του Γερμανικού Ναυτικού.

via