Χρυσό, Σμύρνα και Λίβανον

«και ελθόντες εις την οικίαν είδον το παιδίον μετά Μαρίας της μητρός αυτού, και πεσόντες
προσεκύνησαν αυτώ, και ανοίξαντες τους θησαυρούς αυτών προσήνεγκαν αυτώ δώρα,
χρυσόν και λίβανον και σμύρναν».
Κατά Ματθαίον

Βγαίνοντας αυτή την εβδομάδα στην αγορά για το αναγκαίο «σαφάρι» των Χριστουγεννιάτικων δώρων είναι μάλλον βέβαιο πως συνειδητά δεν αναζητούμε τις ρίζες του εθίμου. Κι ακόμη βεβαιότερο πως οι περισσότεροι –καίτοι γνωρίζουμε την πανάρχαιη ιστορία της γέννησης του θεανθρώπου- δυσκολευόμαστε να συνδέσουμε την συνήθειά μας να προσφέρουμε πεσκέσια σε όσους αγαπάμε, με την αντίστοιχη κίνηση -που έκαναν αιώνες πριν- οι τρεις Μάγοι στη Βηθλεέμ. Κι όμως… Δικαιούμαστε να αμφισβητούμε την προέλευση του άστρου των Χριστουγέννων (όσο οι αστρονόμοι ερίζουν). Δικαιούμαστε ακόμη να αμφιβάλλουμε για την ακριβή ημερομηνία και την χρονιά της γέννησης (όσο οι ιστορικοί αναζητούν τον σαφή προσδιορισμό της). Αλλά το πλέον ιστορικά τεκμηριωμένο γεγονός είναι η προσκύνηση των Μάγων και η ύπαρξη των δώρων τους. Κίνηση που στους κατοπινούς αιώνες εδραίωσε τις θεσμοθετημένες πλέον ανταλλαγές τους αυτές τις μέρες.

Ο θεολόγος απολογητής Ιουστίνος από τη Φλάβια-Νεάπολη, που μαρτύρησε περί το 165, θεωρούσε ότι οι μάγοι κατάγονταν από την Αραβία, το
ίδιο και ο Τερτυλλιανός, από την Καρχηδόνα (τέλη 2ου αι.), ο οποίος τους απέδιδε και βασιλική ιδιότητα. Ο Ιωάννης Χρυσόστομος, επίσκοπος Κωνσταντινούπολης (μέσα 4ου αι.), πίστευε ότι οι μάγοι ήταν Πέρσες. Ο θεολόγος και μάρτυρας Ωριγένης, από την Αλεξάνδρεια, ήταν αυτός που για πρώτη φορά (αρχές 3ου αι.) δήλωσε τον αριθμό των μάγων: ήταν τρεις, όσα και τα δώρα τους. Σχετικά καθυστερημένα, τον 6ο αι., οι μάγοι απέκτησαν τα ονόματά τους: Γκάσπαρ, Μελχιώρ και Βαλτάσαρ. Ως προς την ταυτότητά τους οι πηγές συγκλίνουν πως ήταν σοφοί, που είχαν πρόσβαση σε αστρολογικές και υπερβατικές γνώσεις, διέθεταν κύρος και ασκούσαν πολιτική επιρροή στην πατρίδα τους. Πιθανόν να ήταν Πέρσες, ιερείς του Zωροαστρισμού.

Η Χριστιανική παράδοση, πάντως, τοποθετεί κατά τρόπο ενδιαφέροντα τα δώρα τους κυριολεκτικά δίπλα στο λίκνο της θεϊκής γέννησης και τα συνυφαίνει αυτόματα μαζί της. Λίβανος, σμύρνα, χρυσός είναι οι προσφορές, που έφεραν «οι μάγοι εξ Aνατολής» στο θεϊκό βρέφος. Ο λίβανος είναι μια ευώδης ρητίνη, που συλλέγεται με τομή στον λεπτό φλοιό του δέντρου βουσουελλία η καρτέρειος. Eυώδης ρητίνη είναι και η σμύρνα, που εκκρίνεται αβίαστα από τον φλοιό του φυτού μύρα η κομμιοφόρος. Η επιλογή των συγκεκριμένων δώρων δεν είναι τυχαία.Eίναι δώρα πολύτιμα, τόσο για τη χρηστική τους αξία όσο και για την υψηλή συμβολική αξία που τα περιβάλλει. Το χρυσάφι, με τη λάμψη του και τον αναλλοίωτο χαρακτήρα του, είναι δώρο για βασιλικές γεννήσεις, ο λίβανος ήταν δηλωτικός της θεϊκής ιδιότητας του Ιησού και η σμύρνα της θνητής. Και το σημαντικότερο: τα δώρα των Μάγων δεν είναι ούτε εικασίες, ούτε προφορικές παραδόσεις. Υπάρχουν και φυλάσσονται στο Άγιο Όρος!!!

Μ.Κ.

---

Το παρόν άρθρο δημοσιεύεται στο ekriti και υπόκειται στους νόμους περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται ρητά η αναπαραγωγή του καθ’ οιονδήποτε τρόπο χωρίς την απαραίτητη παραπομπή (link) στην ιστοσελίδα που το δημοσίευσε.