Καρκίνος: μια σκληρή πραγματικότητα

Καρκίνος…μια λέξη που σε πολλούς προκαλεί φόβο. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που στο άκουσμα και μόνο της λέξης τρομοκρατούνται και προτιμούν να τον αποκαλούν ως η «κακιά αρρώστια» ή η «επάρατη νόσος». Λες και αν του αλλάξεις τα γράμματα και τις συλλαβές, του δίνεις άλλο νόημα, τον αποδυναμώνεις ή τον αποφεύγεις…

Οι περισσότεροι από εμάς, έχουμε έρθει αντιμέτωποι με ανθρώπους του συγγενικού ή φιλικού μας περιβάλλοντος που νοσούν από καρκίνο.

Με την εμφάνιση της ασθένειας, η ζωή του καρκινοπαθή αλλά και του στενού του περίγυρου αλλάζει ολοκληρωτικά.

Ο καρκίνος δεν αποτελεί μόνο μια σωματική ασθένεια, αλλά η εμφάνισή του συνοδεύεται από κοινωνικές, συναισθηματικές και ψυχολογικές αντιδράσεις και συνέπειες.

Ο ασθενής αρνείται να δεχτεί την αλλαγή που έχει επέλθει στην εμφάνισή του (απώλεια μαλλιών, κιλών, κ.α), με αποτέλεσμα πλέον να μην αποδέχεται την αυτοεικόνα του.

Επίσης, πενθεί για την χαμένη του υγεία, κυριαρχεί μέσα του ένα «γιατί» και έχει συνέχεια στο μυαλό του τον θάνατο.

Η  ιδέα του θανάτου όσο είμαστε υγιείς φαίνεται μακρινή, στην περίπτωση όμως, ενός καρκινοπαθή, η ιδέα του θανάτου είναι έντονη και πιθανή.

Ωστόσο, το πιο δύσκολο για έναν άνθρωπο που πάσχει από καρκίνο είναι να αποδεχτεί την αρρώστια του και να καταφέρει να προσαρμόσει τη συμπεριφορά του με τα νέα δεδομένα και τις νέες συνθήκες της ζωής του. Η ολοκληρωτική αποδοχή της κατάστασης αποτελεί δύσκολο επίτευγμα για έναν ασθενή και μπορεί να μην επέλθει και ποτέ. Όμως, κάποια βήματα προς αυτή την κατεύθυνση βοηθούν στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής του, αφού μαθαίνει να διαχειρίζεται το φόβο του θανάτου, να μην παραιτείται συναισθηματικά και ψυχολογικά και να προσπαθεί να συνεχίζει- όσο μπορεί- τη ζωή του κανονικά.

Ένας ψυχολόγος για παράδειγμα, είναι σε θέση να βοηθήσει τον καρκινοπαθή να αποδεχτεί και να αφομοιώσει με υγιή τρόπο τις αλλαγές στη ζωή του.

Εντωμεταξύ και η οικογένεια του ασθενή χρειάζεται στήριξη .

Ταυτόχρονα με τον ασθενή και το οικογενειακό του περιβάλλον επηρεάζεται τόσο σε κοινωνικο-οικονομικό όσο και σε συναισθηματικό- ψυχολογικό επίπεδο. Η οικογένεια, σε αρχικό στάδιο αδυνατεί να διαχειριστεί το γεγονός, ότι ένα αγαπημένο του πρόσωπο πάσχει από την «κακιά αρρώστια». Ίσως μια ψυχοθεραπευτική διαδικασία να μπορούσε να βοηθήσει εξίσου τα μέλη της οικογένειας, ώστε να εκτονώσουν τις σκέψεις και τους φόβους τους και να εκφράσουν τα συναισθήματά τους. Έτσι, ένας ψυχολόγος αφού πρώτα τους ενθαρρύνει μέσω ενός υποστηρικτικού πλαισίου να φανούν δυνατοί ώστε να αντιμετωπίσουν τις δύσκολες καταστάσεις που βιώνουν, τους ενημερώνει για το πώς νιώθει ένας καρκινοπαθής και τους κατευθύνει σχετικά με τον τρόπο που πρέπει να χειριστούν έντονα φορτισμένες αντιδράσεις του, όπως είναι το κλάμα, η μελαγχολία, τα νεύρα, κ.α.

 

Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε έναν καρκινοπαθή;

·       Αρχικά, θα πρέπει να μην γινόμαστε υπερπροστατευτικοί απέναντί του. Έχει την ανάγκη να νιώθει πως «μπορεί και μόνος του». Γι αυτό καλό θα ήταν να του αναθέτουμε καθημερινά κάποιες ευθύνες που θα μπορούσε να αναλάβει, ώστε να νιώθει χρήσιμος και ικανός.

·       Να τον ωθούμε να εκφράζει τα συναισθήματα, τους φόβους και τις ανησυχίες του και εμείς να τον ακούμε προσεκτικά και να τον ενδυναμώνουμε, χωρίς όμως να του λέμε ψέματα σχετικά με την υπάρχουσα κατάσταση. Εξάλλου, η ειλικρίνεια και η αξιοπρέπεια είναι ανθρώπινο δικαίωμα όλων.

·       Ν’ απευθυνθούμε σε έναν ειδικό που θα παρέχει υποστήριξη στον καρκινοπαθή αλλά και στην οικογένεια.

·       Ας μη χάνουμε τις ελπίδες μας. Η θετική ενέργεια και η καλή ψυχολογία τόσο του ασθενή όσο και των γύρω του είναι απαραίτητη.

Ας γίνουμε λοιπόν, το πρόσωπο που θα τον καταλαβαίνει, θα τον δέχεται αλλά κυρίως θα είναι ο υγιής Άλλος, από τον οποίο μπορεί ο ασθενής να αντλήσει δύναμη και να ανακτήσει τη χαμένη του αυτοπεποίθηση.

 

Στέλλα Μανουρά, Οικονομικές και Κοινωνικές επιστήμες