Ημερομηνίες - σταθμοί που οδήγησαν στη Μάχη της Κρήτης

Το ekriti.gr συνεχίζει τα δημοσιεύματα και τις ιστορικές αναφορές που σαν στόχο έχουν να φωτίσουν τα γεγονότα της Μάχης της Κρήτης, με την οποία έληξε ουσιαστικά η κατάληψη της Ελλάδας από τους Γερμανούς, τον  Μάιο του 1941.

Στην Κρήτη, στο νησί των Γενναίων έμελλε να γραφτούν οι τελευταίες χρυσές σελίδες στο βιβλίο της ιστορίας μας για την πρώτη φάση του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, ένα κεφάλαιο που ξεκίνησε να γράφεται το πρωινό της 28ης Οκτωβρίου με την απρόκλητη επίθεση των Ιταλικών στρατιωτικών δυνάμεων εναντίον της Ελλάδας στην ελληνοαλβανικό μεθόριο. Την επομένη της Μάχης της Κρήτης, ξεκίνησε το κεφάλαιο της Κατοχής και της Αντίστασης...

Το πρώτο μέρος του αφιερώματος παρουσίασε τα γεγονότα πριν από την έναρξη της Γερμανικής επίθεσης στο νησί και την ενίσχυσης της άμυνας της Κρήτης με στρατεύματα της Κοινοπολιτείας και Ελληνικών τμημάτων.

Το δεύτερο μέρος, αφορά στο χρονικό της Μάχης της Κρήτης, τις σημαντικότερες ημερομηνίες - σταθμούς που προηγήθηκαν, αλλά και τα δραματικά γεγονότα που σημειώθηκαν στο νησί από την έναρξη έως και την λήξη της Γερμανικής εισβολής:

Το χρονικό
28 Οκτωβρίου 1940 Κήρυξη ελληνο-ιταλικού πολέμου.
Νοέμβριος 1940 Βρετανικά συμμαχικά στρατεύματα αναλαμβάνουν την άμυνα της Κρήτης. Η 5η Μεραρχία Κρητών μεταφέρεται στην Αθήνα.
15 Απριλίου 1941 Μετά από αλλεπάλληλες συσκέψεις, το Γερμανικό επιτελείο αποφασίζει την κατάληψη της Κρήτης. Στο δεύτερο δεκαπενθήμερο του Απριλίου σχεδιάζεται η μεταφορά ελληνικών και βρετανικών δυνάμεων από την ηπειρωτική Ελλάδα στην Κρήτη.
23 Απριλίου 1941 Η Ελληνική Κυβέρνηση μεταφέρεται στην Κρήτη.

25 Απριλίου 1941 Αποβίβαση σημαντικής δύναμης Νεοζηλανδών στην Κρήτη.
28 Απριλίου 1941 Υπό την προεδρία του Έλληνα πρωθυπουργού Ε. Τσουδερού πραγματοποιείται στα Χανιά σύσκεψη της Ελληνικής Ηγεσίας και των Βρετανών αξιωματικών. Ζητείται ενίσχυση για την στρατιωτική προετοιμασία και την αποτελεσματικότερη άμυνα του νησιού.
29 Απριλίου 1941 Ο διοικητής της νεοζηλανδικής μεραρχίας Στρατηγός Φράιμπεργκ φθάνει στην Κρήτη.
30 Απριλίου 1941 Ο Φράιμπεργκ αναλαμβάνει τη διοίκηση των συμμαχικών δυνάμεων του νησιού.
14 Μαΐου 1941 Στρατιωτικοί στόχοι της Κρήτης βομβαρδίζονται συστηματικά και επακολουθεί μεγάλη επίθεση.

8 - 19 Μαΐου 1941 Προσγειώνονται τα πολεμικά αεροπλάνα της Γερμανικής αεροπορίας στα αεροδρόμια της Αττικής και της νότιας Ελλάδας και προετοιμάζονται για επίθεση.

Η εισβολή
20 Μαΐου 1941 Την 6:30 πρωινή αρχίζει η γερμανική επίθεση. Βομβαρδίζονται και ρίχνονται αλεξιπτωτιστές στα Χανιά, στο Ρέθυμνο και το Ηράκλειο. Σημειώνονται κατά τόπους συγκρούσεις των Γερμανών αλεξιπτωτιστών με τα συμμαχικά στρατεύματα, τα οποία ενισχύονται από τον ντόπιο πληθυσμό.
21 Μαΐου 1941 Οι Γερμανοί ρίχνουν το βάρος της επίθεσής τους στην κατάληψη του αεροδρομίου του Μάλεμε. Το απόγευμα προσγειώνεται αεροπλάνο με σημαντικές στρατιωτικές δυνάμεις και υλικό για την επίθεση.
Ο βρετανικός ναυτικός στόλος της Μεσογείου χτυπά τη γερμανική νηοπομπή, που κατευθύνεται προς την Κρήτη. Βυθίζονται 15 επιταγμένα σκάφη με άγνωστο αριθμό θυμάτων ή αγνοουμένων.
22 Μαΐου 1941 Το αεροδρόμιο του Μάλεμε καταλαμβάνεται οριστικά από τους Γερμανούς. Προσπάθεια ανακατάληψης από ελληνικές και συμμαχικές δυνάμεις δεν αποδίδει.
23 Μαΐου 1941 Η ελληνική πολιτική ηγεσία εγκαταλείπει την Κρήτη με το αντιτορπιλικό « Ντικόι». Με το μήνυμά του στο Στρατηγείο ο Τσόρτσιλ τονίζει: «Η μάχη της Κρήτης πρέπει να κερδηθεί».

24 Μαΐου 1941 Οι βομβαρδισμοί των πόλεων της Κρήτης συνεχίζονται. Στα Χανιά οι Γερμανοί παίρνουν την πρωτοβουλία των κινήσεων. Στο Ρέθυμνο και το Ηράκλειο οι αμυνόμενοι δηλώνουν ότι θα συνεχίσουν τη μάχη «μέχρις εσχάτων».
25 Μαΐου 1941 Οι Γερμανοί καταλαμβάνουν την Κάντανο. Η απρόσμενη αντίσταση του λαού της Καντάνου πυροδοτεί το μίσος των Γερμανών, που ξεσπά σε αντίποινα με ομαδικές εκτελέσεις, πυρπολήσεις και άλλες σημαντικές καταστροφές.
26 Μαΐου 1941 Καταλαμβάνεται ο Γαλατάς. Οι συμμαχικές δυνάμεις μάχονται απελπιστικά για να προστατέψουν τα Χανιά.
Με δήλωσή του ο Στρατηγός Φράιμπεργκ επισημαίνει τη δύσκολη θέση στην οποία αυτές έχουν περιέλθει.
27 Μαΐου 1941 Ο Αρχιστράτηγος της Μέσης Ανατολής Ουέιβελ στέλνει μήνυμα να εκκενωθεί το νησί από τις συμμαχικές δυνάμεις. Για τη διάσωση και μεταφορά τους στέλνονται πλοία του βρετανικού Στόλου. Τα Χανιά περιέρχονται στα χέρια των εισβολέων.

28 Μαΐου 1941 Αρχίζει η κάθοδος για αποχώρηση των συμμαχικών στρατευμάτων προς τα Σφακιά. Οι Βρετανοί χωρίς να ενημερώσουν τις ελληνικές δυνάμεις εκκενώνουν τη νύχτα την πόλη του Ηρακλείου και επιβιβάζονται στα πλοία, που καταφτάνουν για τον σκοπό αυτό στο λιμάνι.
Ιταλικά στρατεύματα, που προέρχονται από τα Δωδεκάνησα, αποβιβάζονται στη Σητεία και καταλαμβάνουν το Νομό Λασιθίου.
29 Μαΐου 1941 Οι τελευταίες εστίες αντίστασης στο Ρέθυμνο καταλαμβάνονται από τους Γερμανούς.
30 Μαΐου 1941 Ο Στρατηγός Φράιμπεργκ αποχωρεί από την Κρήτη.
31 Μαΐου 1941 Το τελευταίο βρετανικό πλοίο παραλαμβάνει μέρος των συμμαχικών στρατευμάτων.

Οι δυνάμεις, που δεν κατορθώνουν να επιβιβαστούν, παραδίδονται, συλλαμβάνονται ή καταφεύγουν στα βουνά της Κρήτης. Η Γερμανική σβάστικα κυματίζει στο νησί, η κατοχή απλώνεται σε αυτό και ταυτοχρόνως κορυφώνεται η αντίσταση του κρητικού λαού.

Επιμέλεια: Γιώργος Λαμπράκης