Οι 13 Πρωθυπουργοί της Μεταπολίτευσης (ιστορικό αφιέρωμα)

Δεκατρείς πρωθυπουργούς έχει εκλέξει η Ελλάδα της μεταπολίτευσης.  Εξ' αυτών οι 6 προέρχονται από την ΝΔ ( Κων/νος Καραμανλής, Γεώργιος Ράλλης, Τζανής Τζαννετάκης, Κων/νος Μητσοτάκης, Κώστας Καραμανλής και Αντώνης Σαμαράς) οι 3 από το ΠΑΣΟΚ (Ανδρέας Παπανδρέου, Κώστας Σημίτης, Γιώργος Παπανδρέου) 2 διορίστηκαν ως Υπηρεσιακοί (Γιάννης Γρίβας και Παναγιώτης Πικραμένος) ένας ηγήθηκε της Οικουμενικής Κυβερνήσεως (Ξενοφών Ζολώτας) κι ένας ακόμη προΐστατο της κυβέρνησης συνεργασίας (Λουκάς Παπαδήμος).

Ας δούμε αναλυτικά ποιοί ήταν και ποιά περίοδο όρισαν την τύχη της χώρας:

 

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ: 1974-1980

Ο Κων/νος Καραμανλής κάνει θριαμβευτική επάνοδο στην Αθήνα τον Ιούλιο του 1974 και συγκροτεί υπό την προεδρία του, την πρώτη μεταπολιτευτική κυβέρνηση εθνικής ενότητος με αποστολή την άμεση αντιμετώπιση της κυπριακής κρίσης και την αποκατάσταση των δημοκρατικών θεσμών. Ακόλουθη σύσταση της Νέας Δημοκρατίας, αδιάβλητη διεξαγωγή γενικών εκλογών και, στη συνέχεια, δημοψηφίσματος που απολήγει στην εγκαθίδρυση του καθεστώτος της αβασίλευτης δημοκρατίας.

Αναλαμβάνει πρωθυπουργός, μετά την επικράτησή του σε δύο διαφορετικές εκλογικές αναμετρήσεις (1974, 1977). Διατελεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας την περίοδο 1980-1985. Αποχή από κάθε ενεργή ανάμειξη στον δημόσιο βίο την περίοδο 1985-1990.

Δεύτερη προεδρική θητεία το διάστημα 1990-1995, 55 χρόνια μετά την είσοδό του στην πολιτική ζωή, και αφού διετέλεσε οκτώ χρόνια υπουργός, δεκατέσσερα πρωθυπουργός και πέντε Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Απεβίωσε έπειτα από σύντομη ασθένεια στις 23 Απριλίου 1998.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΡΑΛΛΗΣ: 1980-1981

Στις 8 Μαΐου 1980 εκλέχθηκε από την κοινοβουλευτική ομάδα αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας και τη μεθεπόμενη ορκίστηκε πρωθυπουργός. Παραιτήθηκε στις 19 Οκτωβρίου 1981 μετά την ήττα του κόμματος στις εκλογές της 18ης Οκτωβρίου 1981. Στις αρχές Δεκεμβρίου 1981 έθεσε στην κοινοβουλευτική ομάδα θέμα εμπιστοσύνης και όταν η πλειοψηφία των βουλευτών της Νέας Δημοκρατίας τού την αρνήθηκε, παραιτήθηκε και από την αρχηγία του κόμματος.

Τον Μάιο του 1987 ανεξαρτητοποιήθηκε από τη Νέα Δημοκρατία και δεν πολιτεύθηκε στις εκλογές του Ιουνίου 1989. Ύστερα από πρόσκληση του προέδρου της Νέας Δημοκρατίας, μετείχε στις εκλογές του Νοεμβρίου 1989 και του Απριλίου 1990 και εκλέχθηκε βουλευτής Κέρκυρας.

Από τον Μάρτιο του 1993, διαφωνώντας με τον χειρισμό του Μακεδονικού, παραιτήθηκε από βουλευτής.

Ο Γεώργιος Ράλλης συμμετείχε ως έφεδρος ανθυπίλαρχος στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο, όπου διακρίθηκε και παρασημοφορήθηκε. Την περίοδο 1946-1949, στον Εμφύλιο, επανήλθε στο στράτευμα και υπηρέτησε στο Σώμα Τεθωρακισμένων.

Tιμήθηκε με πολλές διακρίσεις και ήταν συγγραφέας 14 έργων. Μιλούσε γαλλικά, αγγλικά και γερμανικά.

Απεβίωσε στις 15 Μαρτίου του 2006.

ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: 1981-1989 και 1993-1996

Έπειτα από δύο εκλογικές αναμετρήσεις (1974, 1977) το ΠΑΣΟΚ σχηματίζει κυβέρνηση μετά από την αναμέτρηση της 18ης Οκτωβρίου του 1981, κατά την οποία συγκέντρωσε ποσοστό 48,06%.

Στις εκλογές του 1985 το ΠΑΣΟΚ συγκεντρώνει το 45,82% των ψήφων και παραμένει κυβέρνηση, ενώ το 1989 ο Α.Παπανδρέου είναι αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης στον απόηχο του σκανδάλου Κοσκωτά και κατόπιν σοβαρής εγχείρισης καρδιάς στην οποία υποβάλλεται στο Χέρφιλντ του Λονδίνου. Επί κυβέρνησης Τζανετάκη παραπέμπεται στο Ειδικό Δικαστήριο για το σκάνδαλο Κοσκωτά. Μετά την παραίτηση της κυβέρνησης Μητσοτάκη το 1993, ορκίζεται για τρίτη φορά πρωθυπουργός.

Μεταφορά στο «Ωνάσειο» τον Νοέμβριο του 1995 με σοβαρά προβλήματα υγείας, τα οποία και οδηγούν στην παραίτησή του από τον πρωθυπουργικό θώκο τον Ιανουάριο του 1996. Εξέρχεται του νοσοκομείου τον Μάρτιο του 1996 και καταλήγει τα ξημερώματα της 23ης Ιουνίου του ίδιου έτους από ανακοπή καρδιάς. Απέκτησε τρεις γιους και μία κόρη από τον γάμο του με την Μαργαρίτα Τσαντ.

ΤΖΑΝΗΣ ΤΖΑΝΝΕΤΑΚΗΣ: 1989

Διετέλεσε πρωθυπουργός και υπουργός Τουρισμού της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας και του Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου από τον Ιούλιο του 1989 έως τον Οκτώβριο του ίδιου έτους. Το 1989, 1993 και 1996 υπήρξε υπεύθυνος της Επιτροπής εκλογών της Νέας Δημοκρατίας.

Είχε διατελέσει υπουργός Δημοσίων Έργων, Εξωτερικών, Εθνικής ¶μυνας, Τουρισμού. Επί κυβέρνησης Μητσοτάκη (1990-1993) διατέλεσε αντιπρόεδρος και υπουργός Επικρατείας, καθώς και υπουργός Πολιτισμού.

Ο κ. Τζαννετάκης ανακοίνωσε το 2007 ότι αποχωρεί από την πολιτική. «Κάποια στιγμή, όπως έλεγε στον Πλάτωνα –o Σωκράτης δηλαδή– πρέπει κανείς να ξέρει πότε αποχωρεί», είπε χαρακτηριστικά.

Είχε τιμηθεί με Χρυσό Σταυρό Γεωργίου Α', Χρυσό Σταυρό Φοίνικος, Μεγαλόσταυρο Τιμής, Μεγαλόσταυρο Λουξεμβούργου. Μετέφρασε στην ελληνική γλώσσα το βιβλίο ινδουιστικής φιλοσοφίας «Εκλογή από τις Ουπανισάδε» (1961) και το έργο του Patrick Leigh Fermor «Η Μάνη» (1973). Το 1994 εξέδωσε τα βιβλία «Χώρος Εστί της Αγοράς» και «Ινδία: Ένας ¶λλος Τρόπος Ζωής». Παντρεμένος με τη Μαρία Ραγκούση, απέκτησαν έναν γιο και μία κόρη.

Πέθανε την 1η Απριλίου 2010.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΡΙΒΑΣ: 1989

Διατέλεσε πρωθυπουργός στην υπηρεσιακή κυβέρνηση που σχηματίστηκε στις 12 Οκτωβρίου του 1989, για να διενεργήσει τις εκλογές της 5ης Νοεμβρίου του ίδιου έτους. Κατόπιν της εκλογικής αναμέτρησης, παρέδωσε τον πρωθυπουργικό θώκο στον Ξενοφώντα Ζολώτα, ο οποίος και ηγήθηκε της οικουμενικής κυβέρνησης.

ΞΕΝΟΦΩΝ ΖΟΛΩΤΑΣ: 1989-1990

Παρέμεινε στον πρωθυπουργικό θώκο της Ελλάδας από τις 23 Νοεμβρίου του 1989 έως τις 11 Απριλίου του 1990 ως πρόεδρος της οικουμενικής κυβέρνησης.

Τιμήθηκε με παράσημα και διακρίσεις στην Ελλάδα, στη Γερμανία, στη Γαλλία, στην Ιταλία, στην Ηνωμένη Αραβική Δημοκρατία και αλλού. Το 1952 εκλέχτηκε τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών στην έδρα των Οικονομικών Επιστημών.

Ο Ξενοφών Ζολώτας απεβίωσε στις 10 Ιουνίου 2004, σε ηλικία 100 ετών.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: 1990-1993

Στις Εκλογές του Ιουνίου του 1989 η Νέα Δημοκρατία εκλέγεται πρώτο κόμμα με 44,2% χωρίς να συγκεντρώσει αυτοδυναμία. Διαπραγματεύσεις με τον Συνασπισμό οδηγούν στην κυβέρνηση Τζαννετάκη. Το Νοέμβριο του 1989 επίσης έλλειψη αυτοδυναμίας οδηγεί στην οικουμενική κυβέρνηση Ζολώτα.

Ορκίζεται πρωθυπουργός το 1990, μετά τη νίκη της ΝΔ στις εκλογές με ποσοστό 46,88%. Μετά τις πρόωρες εκλογές του Οκτωβρίου 1993 και την ήττα της Νέας Δημοκρατίας παραιτείται από πρωθυπουργός και πρόεδρος του κόμματος. Στις 3 Νοεμβρίου του 1993 του απονεμήθηκε ο τίτλος του επίτιμου προέδρου της ΝΔ.

Από τις εκλογές του 2004 δεν θέτει υποψηφιότητα.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΗΜΙΤΗΣ: 1996-2004

Στις 18 Ιανουαρίου 1996 εξελέγη πρωθυπουργός από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ, μετά την παραίτηση του Ανδρέα Παπανδρέου από το αξίωμά του για λόγους υγείας. Στις 30 Ιουνίου 1996, το 4ο Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ τον αναδεικνύει πρόεδρο του Κινήματος και με τη νίκη του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές 22ας Σεπτεμβρίου 1996 επανεκλέγεται πρωθυπουργός, με αυτοδύναμη κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Στο 5ο Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ το 1999 επανεκλέγεται πρόεδρος του κινήματος.

Στις κοινοβουλευτικές εκλογές της 9ης Απριλίου 2000 επανεκλέγεται πρωθυπουργός, με αύξηση του ποσοστού του ΠΑΣΟΚ και στο 6ο Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ που ακολουθεί, τον Οκτώβριο του 2001, επανεκλέγεται πρόεδρος του κινήματος.

Ο Κώστας Σημίτης προήδρευσε του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου κατά το πρώτο εξάμηνο του 2003, στο πλαίσιο της προγραμματισμένης 4ης ελληνικής προεδρίας από την ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Κατέχοντας το ρεκόρ συνεχούς παραμονής στον πρωθυπουργικό θώκο στη σύγχρονη πολιτική ιστορία, αποχώρησε από την προεδρία του ΠΑΣΟΚ υπέρ του Γιώργου Παπανδρέου λίγο πριν τις εκλογές της 7ης Μαρτίου 2004.

ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ: 2004-2009

Στις 7 Μαρτίου του 2004, ως αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας αναδείχθηκε νικητής στις βουλευτικές εκλογές με ποσοστό 45,36%, εξασφαλίζοντας κοινοβουλευτική πλειοψηφία 164 εδρών επί συνόλου 300. Έλαβε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και στις 10 Μαρτίου ορκίστηκε πρωθυπουργός και υπουργός Πολιτισμού.

To 2007 προκήρυξε πρόωρες εκλογές για τις 16 Σεπτεμβρίου, τις οποίες κέρδισε η ΝΔ, εξασφαλίζοντας κοινοβουλευτική πλειοψηφία 152 εδρών.

Ο Κ. Καραμανλής έλαβε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης και στις 19 Σεπτεμβρίου ορκίστηκε και πάλι πρωθυπουργός. Στις 2 Σεπτεμβρίου 2009 προκηρύσσει και πάλι πρόωρες εκλογές επικαλούμενος ζητήματα της οικονομίας.

Είναι νυμφευμένος με την Νατάσα Παζαΐτη και πατέρας ενός γιου και μιας κόρης, διδύμων.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: 2009-2011

Τον Ιούνιο του 2009 το ΠΑΣΟΚ ήλθε πρώτη δύναμη στις ευρωεκλογές με 36,64%, έναντι 32,29% της Νέας Δημοκρατίας. Και στις πρόωρες εκλογές της 4ης Νοεμβρίου του 2009 το ΠΑΣΟΚ αναδείχθηκε στην εξουσία με ποσοστό 43,92 έναντι 33,48% της Νέας Δημοκρατίας.

Επί πρωθυπουργίας του Γιώργου Παπανδρέου η Ελλάδα προσέφυγε για οικονομική στήριξη στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, την ΕΕ και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, όντας σε κατάσταση αδυναμίας χρηματοδότησης του τρέχοντος ελλείμματος, αδυναμίας αναχρηματοδότησης του χρέους και πληρωμής των ελληνικών κρατικών ομολόγων.

Εν μέσω λαϊκής δυσαρέσκειας και πολιτικής έντασης, το ελληνικό Κοινοβούλιο επικύρωσε τον Μάιο του 2010 (με 172 ψήφους υπέρ) το Μνημόνιο, με τα σκληρά μέτρα λιτότητας που απαιτούνταν από τους πιστωτές για τη χορήγηση του δανείου.

Η σύμβαση για τη χορήγηση 80 δισ. ευρώ εκ μέρους της Ευρωζώνης και 30 δισ. ευρώ από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο υπεγράφη και εκπρόσωποι της τρόικας (Κομισιόν, ΕΚΤ, ΔΝΤ) ανέλαβαν να αξιολογούν ανά τρίμηνο την πρόοδο του προγράμματος και να αποφασίζουν για την εκταμίευση της κάθε δόσης.

Ακολούθησε τον Ιούνιο του 2011 η υιοθέτηση του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος Δημοσιονομικής Στρατηγικής εν μέσω μαζικών διαδηλώσεων. Στη δραματική Σύνοδο Κορυφής των Βρυξελλών, τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, επιτεύχθηκε συμφωνία για πρόσθετο δάνειο προς την Ελλάδα από την ΕΕ, την ΕΚΤ και το ΔΝΤ ύψους 130 δισ. ευρώ και κούρεμα 50% των ελληνικών ομολόγων.

Η ακόλουθη ανακοίνωση της πρόθεσης του Γ. Παπανδρέου για τη διενέργεια δημοψηφίσματος επί της νέας δανειακής σύμβασης προκάλεσε κύμα αντιδράσεων διεθνώς, ευθεία παρέμβαση των ηγετών Γαλλίας και Γερμανίας και κλιμάκωση των αντιδράσεων στο εσωτερικό πολιτικό μέτωπο, αλλά και στους κόλπους του ΠΑΣΟΚ.

Η πρόταση ανακλήθηκε, ο πρωθυπουργός ζήτησε (και έλαβε με 153 ψήφους υπέρ) την ψήφο εμπιστοσύνης του Κοινοβουλίου, και κινήθηκαν οι διεργασίες για τη συγκρότηση μεταβατικής κυβέρνησης συνεργασίας χωρίς τη διενέργεια εθνικών εκλογών.

Στις 11 Νοεμβρίου του 2011, κατόπιν πολυήμερων διαπραγματεύσεων, ο Γιώργος Παπανδρέου παραιτήθηκε και πρωθυπουργός ανέλαβε ο Λουκάς Παπαδήμος, ως επικεφαλής κυβέρνησης συνεργασίας μεταξύ ΠΑΣΟΚ, Νέας Δημοκρατίας και ΛΑΟΣ.

Δρομολογήθηκαν, παράλληλα, οι διαδικασίες για την εκλογή νέου προέδρου στο ΠΑΣΟΚ, με τον Ευάγγελο Βενιζέλο να εκλέγεται τον Μάρτιο του 2012 στην ηγεσία του Κινήματος.

ΛΟΥΚΑΣ ΠΑΠΑΔΗΜΟΣ: 2011-2012

Ο Λουκάς Παπαδήμος ορκίστηκε στην πρωθυπουργία της Ελλάδας στις 11 Νοεμβρίου 2011 ως επικεφαλής κυβέρνησης συνεργασίας μεταξύ του κυβερνώντος κόμματος ΠΑΣΟΚ, της αξιωματικής αντιπολίτευσης (Νέα Δημοκρατία) και του Λαϊκού Ορθόδοξου Συναγερμού – που μετέπειτα αποχώρησε από το κυβερνητικό σχήμα.

Είχε λάβει μία ημέρα νωρίτερα εντολή σχηματισμού κυβέρνησης από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κάρολο Παπούλια, έπειτα από ένα έντονο παρασκήνιο διαβουλεύσεων 96 ωρών, που ήλθε ως συνέχεια της ανακοίνωσης της παραίτησης του τότε πρωθυπουργού, Γιώργου Παπανδρέου, έτσι ώστε να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις σύστασης μεταβατικής κυβέρνησης ευρείας αποδοχής.

Η κυβέρνηση έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή με 255 ψήφους υπέρ και 38 κατά, με κύριους στόχους την εκπλήρωση των όρων που προέβλεπε η συμφωνία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 26ης Οκτωβρίου 2011 για την απομείωση του ελληνικού χρέους και τη νέα δανειακή σύμβαση, την εφαρμογή των συνδεόμενων οικονομικών μέτρων λιτότητας και τη δρομολόγηση εθνικών εκλογών κατόπιν των απαραίτητων διεργασιών.

Στις 13 Φεβρουαρίου του 2012 το Κοινοβούλιο υπερψήφισε την πρόταση νόμου για τη συμφωνία του Μνημονίου ΙΙ, που υπέβαλε η κυβέρνηση Παπαδήμου.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΙΚΡΑΜΜΕΝΟΣ: 2012

Η αδυναμία σχηματισμού κυβέρνησης μετά τις εκλογές της 6ης Μαΐου 2012 οδήγησε στον διορισμό υπηρεσιακής κυβέρνησης, όπως προβλέπεται από το Σύνταγμα, προκειμένου να οδηγήσει τη χώρα στις νέες εκλογές της 17ης Ιουνίου 2012.

Βάσει του Συντάγματος, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είχε να επιλέξει για τη θέση του υπηρεσιακού πρωθυπουργού μεταξύ των τριών επικεφαλής των Ανωτάτων Δικαστηρίων της χώρας.

Επελέγη ο πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας Παναγιώτης Πικραμμένος, ο οποίος έλαβε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στις 16 Μαΐου 2012.

ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΑΜΑΡΑΣ: 2012-σήμερα

Τον Νοέμβριο του 2009 εκλέγεται από τα μέλη του κόμματος 7ος πρόεδρος στην ιστορία της Νέας Δημοκρατίας.

Τον Ιούνιο 2012, μετά τις διπλές εκλογές, οδηγεί το κόμμα του σε νίκη, χωρίς να κατακτά την αυτοδυναμία. Σχηματίζει ως πρωθυπουργός κυβέρνηση συνεργασίας με ΠΑΣΟΚ και  ΔΗΜΑΡ, η οποία έναν χρόνο αργότερα αποχώρησε από το κυβερνητικό σχήμα.
Oμιλεί αγγλικά, γαλλικά και ιταλικά.

Είναι παντρεμένος με τη Γεωργία Κρητικού και είναι πατέρας της Λένας και του Κώστα.