Η επίσκεψη Πομπέο σε Θεσσαλονίκη και Χανιά - Το μήνυμα στην Τουρκία

Πυρετός σε πολλά μέτωπα επικρατεί στο κυβερνητικό επιτελείο καθώς, παρά την έξαρση της πανδημίας του κορωνοϊού, στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας παραμένουν και άλλα σημαντικά ζητήματα, όπως οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, υπό το φως της επανέναρξης των διερευνητικών συνομιλιών, αλλά και το Μεταναστευτικό.

Μέσα στην εβδομάδα και λίγο πριν πάρει το αεροπλάνο για τις Βρυξέλλες, προκειμένου να λάβει μέρος στην εξ αναβολής ειδική Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ενωσης που είναι προγραμματισμένη για την Πέμπτη 1η Οκτωβρίου και έχει αντικείμενο τις σχέσεις με την Τουρκία, ο πρωθυπουργός θα έχει σημαντικές συναντήσεις με τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών Μάικ Πομπέο, καθώς και με τους ομολόγους του από την Αυστρία, την Ολλανδία και τη Δανία, τους οποίους θα υποδεχθεί στην Αθήνα. Κυβερνητικές πηγές επισημαίνουν με έμφαση ότι η επίσκεψη του κ. Πομπέο «αποτελεί μήνυμα με ευρύτερους αποδέκτες και υπογραμμίζει τη στρατηγική σχέση με τις ΗΠΑ, η οποία επισφραγίστηκε και με την ανανέωση της διευρυμένης Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας».

Είναι αξιοσημείωτο, άλλωστε, ότι ο αρχηγός της αμερικανικής διπλωματίας, ο οποίος θα ξεκινήσει την επίσκεψή του από τη Θεσσαλονίκη, όπου θα υπογράψει διμερή συμφωνία για την επιστήμη και την τεχνολογία, πριν από λίγο καιρό είχε επισκεφθεί τη Λευκωσία, ενώ δεν μεταβαίνει στην Τουρκία, όπως παραδοσιακά συνέβαινε με τους προκατόχους του.

Μετά τη Θεσσαλονίκη, ο επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ θα μεταβεί στην Κρήτη για να επισκεφθεί τη Ναυτική Βάση της Σούδας και να υπογραμμίσει την ισχυρή εταιρική σχέση ασφάλειας των ΗΠΑ με την Ελλάδα. Επισφραγίζοντας τη στενή προσωπική σχέση που έχουν οικοδομήσει τον τελευταίο χρόνο, ο κ. Πομπέο θα φιλοξενηθεί στο σπίτι του πρωθυπουργού στα Χανιά. Εκεί το βράδυ της Δευτέρας θα παρατεθεί δείπνο προς τιμήν του και την επομένη θα επισκεφθούν μαζί τη Σούδα. Στις συνομιλίες των αντιπροσωπιών που θα ακoλουθήσουν, θα λάβουν επίσης μέρος οι υπουργοί Εξωτερικών και Αμυνας Νίκος Δένδιας και Νίκος Παναγιωτόπουλος, ο Α/ΓΕΕΘΑ, στρατηγός Κωνσταντίνος Φλώρος και η διευθύντρια του διπλωματικού γραφείου του πρωθυπουργού, πρέσβης Ελένη Σουρανή.

Η σχέση ΗΠΑ - Ελλάδας - Ισραήλ - Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων δημιουργεί έναν ισχυρό άξονα στην περιοχή, παρατηρούν κυβερνητικοί αξιωματούχοι. Σε αυτό το πνεύμα ο υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Στίβεν Μπίγκαν, μιλώντας πρόσφατα σε εκδήλωση της Αμερικανοτουρκικής Ενωσης των ΗΠΑ, άφησε σαφείς αιχμές κατά της τουρκικής συμπεριφοράς. Υπογράμμισε πως, παρότι οι ΗΠΑ δεν λαμβάνουν θέση για το πώς οι άλλες χώρες οριοθετούν τα θαλάσσια σύνορά τους, «αυτό θα πρέπει να γίνεται μέσω ειρηνικού διαλόγου και όχι μέσω προκλητικών, μονομερών ενεργειών».

Υφαλοκρηπίδα

Σε κάθε περίπτωση, δεν περνά απαρατήρητο από διπλωματικούς κύκλους ότι το ταξίδι Πομπέο γίνεται τις παραμονές της Συνόδου της Ε.Ε. για την Τουρκία, αλλά και λίγο πριν από την έναρξη των ελληνοτουρκικών διερευνητικών επαφών που κατέστη δυνατή όταν ο Τούρκος πρόεδρος απέσυρε το «Oruc Reis» που για πάνω από ένα μήνα έπλεε προκλητικά εντός θαλασσίων ζωνών επί των οποίων η Ελλάδα έχει νόμιμα κυριαρχικά δικαιώματα. «Οι ανακοινώσεις για την επανέναρξη των διερευνητικών επαφών για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, που χαιρετίστηκαν από εταίρους και συμμάχους, δείχνουν ότι η προσέγγιση της κυβέρνησης σε επιχειρησιακό και διπλωματικό επίπεδο απέδωσε», σημειώνουν κυβερνητικές πηγές. Η Ελλάδα προσέρχεται σε αυτές έχοντας αναγνωριστεί ως παράγοντας σταθερότητας στην περιοχή και έχοντας υπογράψει διεθνώς νόμιμες συμφωνίες για την ΑΟΖ με την Ιταλία και την Αίγυπτο, εξηγούν οι ίδιες πηγές. Υπογραμμίζουν, ωστόσο, ότι «οι διερευνητικές επαφές δεν είναι διαπραγματεύσεις, αλλά μπορούν να προετοιμάσουν το έδαφος για διαπραγματεύσεις».

Η επανέναρξη των διερευνητικών επαφών αναμένεται μετά τη Σύνοδο Κορυφής, με τη διεξαγωγή στην Κωνσταντινούπολη του 61ου γύρου. Επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπίας είναι ο πρέσβης επί τιμή Παύλος Αποστολίδης, ενώ θα μετάσχουν ο πρέσβης Αλέξανδρος Κουγιού και η διευθύντρια του γραφείου του γενικού γραμματέα του ΥΠΕΞ Ιφιγένεια Καναρά. Για την ελληνική πλευρά, μοναδικό αντικείμενο συζήτησης στις διερευνητικές επαφές, το πλαίσιο των οποίων είναι να συνεχιστούν από εκεί όπου έμειναν τον Μάρτιο του 2016, όταν διακόπηκαν με υπαιτιότητα της άλλης πλευράς, είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ.

Η Αθήνα, όπως διευκρινίζουν αρμόδιες πηγές, θα διατηρήσει την πίεση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς επιδιώκει να υπάρχει ένας κατάλογος επιλογών στον οποίο να περιγράφονται τα μέτρα και οι κυρώσεις της Ε.Ε. έναντι της Τουρκίας σε περίπτωση που επιμείνει σε μονομερείς ενέργειες. «Οι επιλογές πρέπει να είναι έτοιμες και να βρίσκονται στο τραπέζι σε περίπτωση που χρειαστεί να ενεργοποιηθούν», υπογραμμίζει κυβερνητικός αξιωματούχος.

Μεταναστευτικό

Τις παραμονές της Συνόδου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, τρεις Ευρωπαίοι πρωθυπουργοί, ο Ολλανδός Μαρκ Ρούτε, η Δανή Μέτε Φρέντρικσεν και ο Αυστριακός καγκελάριος Σεμπάστιαν Κουρτς, θα βρεθούν στην Αθήνα για να συναντηθούν με τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Πρόκειται για τους αρχηγούς τριών ευρωπαϊκών κυβερνήσεων που έχουν συναντίληψη με την Ελλάδα σε κάποια σημεία των προτάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη Μετανάστευση και το Ασυλο, που ανακοινώθηκαν πρόσφατα. Το γεγονός, ωστόσο, ότι η συνάντηση γίνεται λίγο πριν από την Ευρωσύνοδο έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς στην ατζέντα των συνομιλιών θα βρεθεί και η τουρκική προκλητικότητα στην Ανατολική Μεσόγειο.