Ήξερες ότι ο Νεραϊδόσπηλιος στο Αστρίτσι έχει τον δικό του μύθο;

Ένας από τους πολλούς Νεραϊδόσπηλιους της Κρήτης και ίσως ο πιο όμορφος βρίσκεται στο χωριό Αστρίτσι Ηρακλείου. Ο Νεραϊδόσπηλιος του Αστριτσίου βρίσκεται στην καταπράσινη λαγκαδιά της Κάτω Βρύσης λίγο πιο κάτω από το σπηλαιώδη ναό του Αγίου Ιωάννη. Στο εσωτερικό του υπάρχουν εμφανείς ανθρώπινες παρεμβάσεις και λαξεύσεις. Μια πέτρινη τράπεζα κι ένα κοίλωμα στο δάπεδο σαν κρύπτη, αποδεικνύουν με βεβαιότητα το λατρευτικό χαρακτήρα του σπηλαίου κατά την αρχαιότητα. Στο χώρο μέσα κι έξω από το σπήλαιο έχουν βρεθεί διάφορα αγγεία και άλλα λατρευτικά ευρήματα.

Την ονομασία του το σπήλαιο την πήρε από τη λαϊκή παράδοση της ύπαρξης νεράιδας που ζούσε μέσα στη σπηλιά.

Η νεράιδα, σύμφωνα με την παράδοση, μάγευε όποιον περαστικό τύχαινε να σταματήσει μπροστά της τη νύχτα και να ακούσει το τραγούδι της. Ο μαγεμένος πλέον οδοιπόρος παρασυρόταν στο χορό της Νεράιδας η οποία του έκλεβε τη μιλιά. Τα ξημερώματα η νεράιδα εξαφανιζόταν και μόλις σταματούσε η μουσική, σταματούσε να χτυπά και η καρδιά του άτυχου θύματος της.

Ο μύθος του Γιωργάκι

Ο τοπικός μύθος έχει ως πρωταγωνιστή τον Γιωργάκι, έναν μερακλή χορευτή, ευκολόπιστο αλλά και πολύ φοβητσιάρη, ειδικά με τις νεράιδες και τα τελώνια.

Ένα κυριακάτικο απόγευμα ο Γιωργάκις ήταν καλεσμένος σε έναν γάμο στις Μελέσες. Αφού ετοίμασε το πεσκέσι του, πέντε οκάδες σιτάρι και ένα μεγάλο τσούκο κρασί, πήγε στην τελετή, χωρίς να υπολογίσει πως ο δρόμος περνούσε από το Νεραϊδόσπηλιο.

Αφού καλοπέρασε, καλόφαγε και ήπιε στο γλέντι που ακολούθησε, λίγο πριν τα μεσάνυχτα, πήρε το δρόμο της επιστροφής.

Γοργοφτάνοντας στο σπήλαιο άκουσε κάποιον να παίζει λύρα και άλλοι να λένε μαντινάδες. Όταν πλησίασε είδε έναν λυράρη, με σαλβάρια, να παίζει και γύρω του να χορεύουν πεντάμορφες κοπέλες πηδηχτό. Βλέποντας τον, εκείνες τον φώναξαν με το μικρό του όνομα να χορέψει μαζί τους κι αυτός δεν έχασε την ευκαιρία.

Όλο το βράδυ χόρευε ο Γιωργάκις και ήταν πανευτυχής γιατί οι κοπέλες συνορίζονταν ποια θα τον πρωτοχορέψει.

Μόλις όμως πρόβαλλε το άστρο της αυγής οι πεντάμορφες και ο λυράρης έγιναν άφαντοι. Αμέσως έλουσε τον Γιωργάκι κρύος ιδρώτας ενώ ένιωσε δυνατό πόνο στα πλευρά του. 

Σκέφτηκε πως οι κοπέλες ήταν νεράιδες και τον είχαν γραντίσει. Είδε κι έπαθε να φτάσει στο σπίτι του κι έπεσε στο κρεβάτι του κάτω κόσμου.

Ο γιατρός διέγνωσε βαριά πνευμονία και τον ρώτησε γιατί κοιμήθηκε για λίγο στη ρεματιά με αποτέλεσμα να αρπάξει πνευμονία. Ο Γιωργάκις του είπε πως δεν "κοιμήθηκε" λίγο αλλά πολύ. Δυστυχώς λίγες ημέρες αργότερα άφησε την τελευταία του πνοή, αφού με τα μέσα της εποχής δεν μπορούσε ο γιατρός να τον σώσει.

Το άντρο της νεράιδας στο Αστρίτσι, σύμφωνα με τα γραφόμενα του Faure, ήταν ο σχεδόν κυκλικός βραχοσκεπής χώρος που βλέπει ανατολικά στη θέση Κάτω Βρύση.

Το δάπεδο του, καταλήγει, αριστερά, σε μια κρύπτη όπου κάποιος χωράει να μπει μέσα μόνο σκυφτός. Οι κάτοικοι του Αστριτσίου έλεγαν πως εκεί μέσα υπήρχε νερό όμως ο Γάλλος αρχαιολόγος νερό δε βρήκε.

Οι ντόπιοι πάντως έχουν να λένε ακόμα και σήμερα  πως στο σημείο αυτό δεν υπήρχε μόνο μια νεράιδα, αλλά πολλές και λευκοντυμένες. Εκτός των άλλων έκλεβαν και τα ρούχα των γυναικών που κατέβαιναν στην Κάτω Βρύση για να βάλουν τη μπουγάδα τους.

Μυθολογία για τον ποταμό Τρίτωνα

Η παρουσία του νερού ήταν πάντοτε καταλυτική στην περιοχή και υπήρχαν τρεις σημαντικές πηγές που από την αρχαιότητα ήταν ιερές. Οι πηγές αυτές σχημάτιζαν τον ιερό ποταμό Τρίτωνα των αρχαίων που είναι παραπόταμος του σημερινού ποταμού Καρτερού. 

Σύμφωνα με τη μυθολογία στον ποταμό Τρίτωνα γεννήθηκε η Θεά Αθηνά η Τριτογένεια και αυτό οδήγησε πολλούς αρχαιολόγους να εικάζουν ότι ο Νεραϊδόσπηλιος που πάντοτε είχε ιδιαίτερη βαρύτητα στη ντόπια παράδοση υπήρξε ιερό της θεάς Αθηνάς Τριτογένειας.

Πηγές: Paul Faure, "Ιερά σπήλαια της Κρήτης" - "Το Αστρίτσι 1898-2008", Μιχαήλ Εμμ. Αλεξάκη

 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Ήξερες ότι υπάρχει Φαράγγι των Νεκρών στην Κρήτη;​

Ήξερες ότι υπάρχουν αόρατοι ασκητές στο Αγιοφάραγγο;

Ήξερες ότι το βουλισμένο αλώνι στη Κρήτη είναι "τιμωρία" του προφήτη Ηλία;