Χανιά: Προβολή ταινίας από το Σύλλογο "Φίλοι των Γραμμάτων"

Ο πολιτιστικός σύλλογος "ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ" ολοκληρώνοντας τον πρώτο κύκλο των προβολών στο κινηματογραφικό αφιέρωμα για τον φημισμένο ριζοσπαστικό ιταλικό κινηματογράφο με τον γενικό τίτλο: "Μικρά Αριστουργήματα Μεγάλων Ιταλών Σκηνοθετών", σε συνεργασία με τη NEW STAR θα προβάλλει την Κυριακή, 13/12 στις 8.00 μ.μ. στη γνώριμη και φιλόξενη αίθουσα του Τ.Ε.Ε. Δυτικής Κρήτης (Νεάρχου 23) την αριστουργηματική ταινία: Χάος (1984) των Πάολο και Βιττόριο Ταβιάνι. 
 
Δείτε το τρέιλερ:

«ΧΑΟΣ»/ΚΑΟS
·         Κωμωδία/Δράμα/ Αισθηματικό, Ιταλία, 1984, 188′
·         Σκηνοθεσία: Paolo Taviani, Vittorio Taviani
·         Σενάριο: Paolo Taviani, Vittorio Taviani, Tonino Guerra , ελεύθερη απόδοση διηγημάτων του Luigi Pirandello
·         Πρωταγωνιστούν: Margarita Lozano, Orazio Torrisi, Carlo Cartier, Biaggo Barone, Salvatore Rossi, Pasquale Spadola, Omero Antonutti και πολλοί άλλοι
·         Μουσική: Nicola Piovani
 
ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ:
·         Βραβεία Καλύτερου Σεναρίου και Καλύτερης Παραγωγής (1985)
·         Χρυσή Σφαίρα Καλύτερης Ταινίας (Ιταλία, 1985)
·         Βραβείο Καλύτερης Ταινίας (1985)
·         και υποψηφιότητες για βραβεία στις κατηγορίες: (Μουσικής, Σκηνοθεσίας, Σκηνογραφίας, Ενδυματολογίας, Φωτογραφίας)
 
ΣΥΝΟΨΗ:
 
Είμαι λοιπόν, γιος του Χάους. Και όχι αλληγορικά, μα στην πραγματικότητα, αφού γεννήθηκα κοντά σ’ ένα πυκνό δάσος που οι κάτοικοι του Τζιρζέντι το ονομάζουν Καβούζου, παραφθορά της αρχαίας ελληνικής λέξης Χάος.

Luigi Pirandello
 
Το 1984 οι αδελφοί Taviani γύρισαν την αριστουργηματική ταινία Χάος (Kaos), που το σενάριό της βασίστηκε σε νουβέλες του Luigi Pirandello.
Με φόντο την Σικελία των αρχών του 20ου αιώνα ο νομπελίστας συγγραφέας βυθίζεται στο χάος της ανθρώπινης ψυχής, με τρόπο άλλοτε δραματικό, κι άλλοτε ανάλαφρο, σχεδόν φαρσικό, που πίσω του όμως ενεδρεύει το τραγικό. 
Πέντε ιστορίες διαφορετικές μεταξύ τους συνθέτουν μια ποιητική τοιχογραφία της Σικελίας στις αρχές του αιώνα, θίγοντας θέματα όπως: η μετανάστευση και η διάλυση της οικογένειας, ο έρωτας και η επιρροή της φύσης στον ανθρώπινο νου, η επιστροφή του διανοούμενου στην πατρική γη και τις παιδικές μνήμες, η σύγκρουση των κολίγων με τους φεουδάρχες και, φυσικά, ο θάνατος.

Κριτική για την ταινία από τον Βασίλη Ραφαηλίδη: 

Λοιπόν, η Σικελία του Πιραντέλλο και της Ιστορίας μπορεί να είναι το Χάος, αλλά τούτο το χάος είναι κοσμογονικό. Κανείς δεν είναι αγκιστρωμένος απ’ τη ζωή με τόσο πείσμα όσο ο Σικελός, που δε θα διστάσει να καταφύγει στη Μαφία προκειμένου να επιζήσει.
 
Προσέξτε στην ταινία των Ταβιάνι το Χάος, τη βασισμένη σε πέντε διηγήματα του Πιραντέλλο, τον πρωταγωνιστικό ρόλο του φυσικού ντεκόρ: Δεν είναι οι ήρωες αυτοί που κινούνται αναγκαστικά μέσα σ’ ένα ντεκόρ που καθοδηγεί την κίνηση και τη συμπεριφορά των ηρώων. Το γεράκι με το κουδούνι προβάτου στο λαιμό που αμολιέται στο σικελικό ουρανό στην πρώτη εισαγωγική σκηνή της ταινίας δεν είναι παρά η καμπάνα της Ιστορίας που την περιφέρει η φύση κι όχι ο άνθρωπος πάνω απ’ τη σικελική γη.
 
Ωστόσο, ο πρωτόγονος άνθρωπος (οι βοσκοί) είναι αυτοί που θα αμολύσουν το κουδουνιστό γεράκι, και οι λήψεις με ελικόπτερο που θα γίνουν στη συνέχεια μοιάζουν σαν υποκειμενικά πλάνα του γερακιού, δηλαδή του «πνεύματος της φυλής» που κατεβαίνει απ’ τα όρη και επιτηρεί ολόκληρη τη σικελική γη. Πρόκειται, μ’ άλλα λόγια για ένα «πνεύμα» που έρχεται απ’ τα βάθη της ιστορίας, πριν οι Έλληνες χτίσουν τον Ακράγαντα, την πατρίδα του Πιραντέλλο.
 
Ύστερα από μια παραμυθένια σκηνή που εισάγει το μύθο στην Ιστορία με τη φύση, τα πέντε σκετς, χάνουν την αφηγηματική τους αυτονομία όχι μόνο γιατί τα συνδέει και τα συνέχει το τοτεμικό «πνεύμα της φυλής» (το κουδουνιστό γεράκι λειτουργεί και σαν λάιτ-μοτίφ και σαν ενωτικός κρίκος στην αλυσίδα των σκετς) αλλά κυρίως διότι και τα πέντε υπηρετούν την ίδια ιδέα που αναδιπλώνεται πέντε φορές, σαν να πρόκειται για πέντε παραλλαγές στο ίδιο μουσικό θέμα. (Οι Ταβιάνι ξεκίνησαν την καριέρα τους σαν μουσικολόγοι, κι όλες οι ταινίες τους έχουν πάντα μια μουσική δομή).
 
Άλλωστε η μουσική γραμμένη από το Νικόλα Πιοβάνι, μόνιμο συνεργάτη των Ταβιάνι είναι ίδιου ύφους και στα τέσσερα σκετς κι αυτό δηλώνει, ακριβώς την προσπάθεια των σκηνοθετών να υπογραμμίσουν, και με την ηχητική μπάντα, την ιδεολογική συνάφεια ανάμεσα σε πέντε σκετς με διαφορετικά θέματα. (Δεν είναι δύσκολο να υποθέσουμε πως τα πέντε σκετς χρησιμοποιούνται εδώ σαν προσεχτικά επιλεγμένα δείγματα της πιραντελικής σκέψης και προβληματικής κι ότι συνεπώς το φιλμ είναι μια προσπάθεια ερμηνείας αυτού που ονομάστηκε «πιραντελισμός» και που συνίσταται σε μια ζεύξη της περιγραφικής ηθογραφίας και του φανταστικού, μέσα απ’ το αόριστο και το διφορούμενο που υπάρχει σαν κοινό δεδομένο και στη «λαϊκή συμπεριφορά» και στο φανταστικό).
 
Μέσα απ’ την αστάθεια και τη ροηκότητα των περιγραφόμενων καταστάσεων και στα πέντε σκετς (κάθε θέση ανατρέπεται και καταλήγει σε μια «αντίθεση» που θα αποτελέσει «θέση» παραπέρα εξέλιξη του διαλεκτικού προτσές) διαφαίνεται εντούτοις η προσπάθεια του Πιραντέλλο για την επισήμανση μιας «σταθερής οντότητας» που λειτουργεί σαν αντίβαρο στην διαλεκτική. Πρόκειται για την έννοια της αιωνιότητας, αλλά με μια σημασία που παρακάμπτει την έννοια τεχνηέντως την παραδοσιακή μεταφυσική και βάζει στη θέση της την «αιώνια φύση»: Και στις πέντε ιστορίες, τα αισθήματα είναι αιώνια και ακατάλυτα, η φτώχια ομοίως, η μνήμη επίσης, είναι η σταθερότητα στην ανθρώπινη συμπεριφορά των σιτσιλιάνων. Το γεράκι συνεπώς (το πνεύμα της φυλής) δεν είναι μόνο μια ποιητική αυθαιρεσία αλλά και ένα λειτουργικό σύμβολο. Υπάρχει μια περηφάνια και μια αξιοπρέπεια μέσα σε τούτη τη μιζέρια των προγόνων βοσκών και των εξαθλιωμένων επιγόνων.
 
Ο Πιραντέλλο πίστευε ειλικρινά στις «ακατάλυτες λαϊκές αξίες». Και τούτος ο λιγάκι άκριτος λαϊκισμός του, περιπλεγμένος με τον πανεπιστημιακό του διανοουμενισμό τον οδήγησε σε μια, κατ’ αρχήν αποδοχή του μουσολινικού φασισμού, τον οποίο ωστόσο, εγκατέλειψε σύντομα. Οι μαρξιστές αδελφοί Ταβιάνι να του συγχωρούν τούτη την παρασπονδία, πολύ κατανοητή άλλωστε σε ανθρώπους που αντιλαμβάνονται τη διαλεκτική ξεκομμένη απ’ την Ιστορία, σαν ένα γίγνεσθαι συνεχώς ανακυκλούμενο που δεν καταλήγει πουθενά, ούτε καν στην χεγκελιανή δημιουργία του υλικού κόσμου με την έκπτωση και το κατακάθισμα του Πνεύματος. Το είπαμε: Η διαλεκτική έχει πολλές παραλλαγές.