Αίγυπτος: Ο ιστορικός Χάλεντ Φάχμι εκφράζει ανησυχία για τη 'μονιμότητα' των μέτρων επιτήρησης

Ο διαπρεπής Αιγύπτιος διανοούμενος Χάλεντ Φάχμι, καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ και ειδικός στις επιδημίες, εκφράζει φόβους ότι οι κυβερνήσεις θα επωφεληθούν από την πανδημία του νέου κορονοϊού για να διευρύνουν τη μέγγενη των ελέγχων στους πολίτες.

"Ο τρόπος με τον οποίο οι κυβερνήσεις θα μπορούν να παρακολουθούν τις ενέργειες όλων είναι ανησυχητικός", υποστηρίζει σε διαδικτυακή του συνέντευξη στο Γαλλικό Πρακτορείο ο διακεκριμένος ακαδημαϊκός δάσκαλος, που ζει εξόριστος στη Βρετανία.

"Ο φόβος είναι ότι μόλις εκχωρηθούν αυτά τα δικαιώματα στις κυβερνήσεις, θα είναι κατόπιν πολύ δύσκολο να τα ανακαλέσουν", τόνισε ο ίδιος, επικαλούμενος ως επιχείρημα το παράδειγμα της Αιγύπτου.

Στην πιο πυκνοκατοικημένη χώρα στον αραβικό κόσμο (100 εκατομμύρια κάτοικοι), ο πρόεδρος Αμπντέλ Φατάχ Αλ-Σίσι επικύρωσε τον Μάιο μια σειρά τροποποιήσεων του νόμου για την κατάσταση έκτακτης ανάγκης, τις οποίες οι προασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατήγγειλαν ως ενίσχυση των «κατασταλτικών εξουσιών» του στο όνομα της καταπολέμησης του κορονoϊού.

 

- "Αναζωπύρωση της επιτήρησης" -

Αυτές οι τροπολογίες εξουσιοδοτούν τον πρόεδρο να κλείνει σχολεία, να αναστέλλει τις λειτουργίες του δημόσιου τομέα, να απαγορεύει δημόσιες ή ιδιωτικές συγκεντρώσεις ή ακόμη και να θέτει σε καραντίνα ταξιδιώτες που φτάνουν στο αιγυπτιακό έδαφος.

"Εάν συγκρίνετε τα όσα συμβαίνουν σήμερα στην Αίγυπτο και την επιδημία χολέρας του 1947, η μεγάλη διαφορά είναι τα μέσα ενημέρωσης και ο τρόπος που εκείνην την εποχή ήσαν όλα ανοιχτά, ενώ σήμερα είναι κλειστά από την άποψη της κάλυψης της επιδημίας», τόνισε ο Φάχμι.

Από την έναρξη της πανδημίας, οι αρχές έχουν εντείνει την κατασταλτική δράση τους και έχουν συλλάβει αρκετούς δημοσιογράφους και ακτιβιστές.

"Αυτό που αντιμετωπίζουμε τώρα είναι πολύ πιο επικίνδυνο". Υπάρχει "αναζωπύρωση της επιτήρησης και σοβαρές παραβιάσεις στην προστασία της ιδιωτικής ζωής στο όνομα του ελέγχου της επιδημίας", υποστηρίζει ο καθηγητής, ο οποίος εξορίστηκε από το 2014 λόγω των επικριτικών του απόψεων ενάντια στην κυβέρνηση.

Ο ίδιος υπογραμμίζει επίσης την ανησυχητική κατάσταση στην οποία βρίσκονται περίπου 60.000 (σύμφωνα με πολλές ΜΚΟ) πολιτικοί κρατούμενοι στη χώρα και των οποίων η υγεία κινδυνεύει από τις συνθήκες κράτησής τους σε συνθήκες συνωστισμού στις φυλακές κατά τη διάρκεια της πανδημίας. "Κρατούνται άδικα και τώρα βρίσκονται σε κίνδυνο", τονίζει.

Ο σημαντικός ιστορικός, μελετητής ειδικευμένος στην περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, τοποθετεί την πανδημία σε μια μακρά χρονική ακολουθία ασθενειών που έχουν πλήξει την Αίγυπτο.

"Από τον 14ο αιώνα έως τις αρχές του 19ου αιώνα, η πανώλη έπληξε την Αίγυπτο περισσότερο από 190 φορές. Κατά μέσο όρο, η Αίγυπτος επλήγη από την πανώλη μία φορά κάθε εννέα χρόνια."

Σύμφωνα με τον Φάχμι, «οι καραντίνες άρχισαν να επιβάλλονται στην Αίγυπτο με τρόπο ιδιαίτερα αυστηρό» μετά την πανδημία χολέρας του 1831, η οποία ξεκίνησε από την Κίνα προτού εξαπλωθεί και στη Μέση Ανατολή.

Στο βιβλίο του "Όλοι οι άνθρωποι του Πασά" (All the Pasha's Men) αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο ο Μεχμέτ Αλί, ένας υποχθόνιος Οθωμανός κυβερνήτης, πήρε τον έλεγχο ολόκληρης της Αιγύπτου τον 19ο αιώνα μέσω της οργάνωσης ενός ισχυρού στρατού, που ο ρόλος του εμπλεκόταν στη διαμόρφωση και ρύθμιση όλων των πτυχών της δημόσιας ζωής, συμπεριλαμβανομένης και της υγείας.

Το επιτυχημένο βιβλίο του, που εκδόθηκε το 1997, εξακολουθεί να βρίσκεται στους πάγκους των πλανόδιων πωλητών μεταχειρισμένων βιβλίων στα πεζοδρόμια στο Κάιρο.

Ο ιστορικός εξηγεί επίσης πώς ο στρατός διατηρεί ηγετικό ρόλο σήμερα.

 

- Ο πανταχού παρών στρατός -

Ο πρώην στρατηγός Σίσι, ο οποίος έγινε πρόεδρος το 2014, ενίσχυσε ακόμη περισσότερο τον ρόλο αυτό του στρατού στην αιγυπτιακή δημόσια ζωή.

Πρόσφατα αναπτύχθηκαν στρατιωτικές μονάδες για την απολύμανση των δρόμων και άλλων δημόσιων χώρων. Ο στρατός πωλεί επίσης εξοπλισμό ιατρικής προστασίας στους Αιγύπτιους σε προσιτές τιμές.

Η Αίγυπτος έχει καταγράψει μέχρι σήμερα περισσότερα από 16.000 κρούσματα και 700 θανάτους, ενώ ο αριθμός των νέων λοιμώξεων αυξάνεται, με εκατοντάδες κρούσματα να διαγιγνώσκονται καθημερινά.

«Αυτό που είναι κοινό (σε όλες τις πανδημίες) είναι ο τρόπος με τον οποίο διαχωρίζονται οι άνθρωποι, είτε μέσω καραντίνας, είτε σε ειδικά μέρη απομόνωσης», όπως τα νοσοκομεία εκστρατείας, σχολιάζει από την πλευρά του ο Φάχμι. Όμως, «όλα αυτά ασκούν τεράστια πίεση στο υφιστάμενο σύστημα δημόσιας υγείας», προσθέτει ο ιστορικός.

Σε προσωπικό επίπεδο, ο Φάχμι δηλώνει πως βιώνει τον περιορισμό στο σπίτι ως μία ενισχυμένη εξορία: "Είμαι ένας Αιγύπτιος που δεν μπορεί να επιστρέψει στην Αίγυπτο για διάφορους λόγους και το να είμαι σε εγκλεισμό είναι ένα άλλο επίπεδο" εξορίας, τονίζει.