Skip to main content
ΕΛΛΑΔΑ

Η μεγάλη μάχη για τον νέο περιβαλλοντικό νόμο: Προστασία ή πλήρης ιδιωτικοποίηση;

Image
ΑΠΕ ενεργεια κλιμα ανεμογεννητριες.jpg
 clock 08:25 | 13/04/2020
writer icon newsroom ekriti.gr

Του ΜΑΡΙΟΥ ΔΙΟΝΕΛΛΗ​

Σε εξέλιξη βρίσκονται οι διεργασίες στο Υπουργείο Περιβάλλοντος για τις σχεδιαζόμενες ραγδαίες αλλαγές στην περιβαλλοντική νομοθεσία, οι οποίες έχουν ξεσηκώσει θύελλα διαμαρτυριών και αντιπαραθέσεων. Μπορεί  η επέλαση του κορωνοϊού να έβαλε φρένο στην κανονική λειτουργία της Βουλής, ωστόσο σύμφωνα με πληροφορίες η κυβέρνηση είναι έτοιμη να προωθήσει προς ψήφιση το σχετικό νομοσχέδιο ακόμα και πριν από την επιστροφή στην κανονική ροή των συνεδριάσεων. Μάλιστα, το γεγονός ότι μέσω της χαλάρωσης της περιβαλλοντικής νομοθεσίας θα διευκολύνονται σε μεγάλο βαθμό οι διαφόρων ειδών επενδύσεις θα προβληθεί και ως ένα ισχυρό επιχείρημα του κυβερνητικού επιτελείου για την «επανεκκίνηση» της οικονομίας αμέσως μετά την έξοδο από την κρίση του κορωνοϊού.

Το επίμαχο νομοσχέδιο με τον γενικό τίτλο «Εκσυγχρονισμός της περιβαλλοντικής νομοθεσίας» τέθηκε σε διαβούλευση στις 4 Μαρτίου και περιλαμβάνει συνολικά 66 άρθρα που επιχειρούν να τροποποιήσουν το σύνολο σχεδόν της υπάρχουσας περιβαλλοντικής νομοθεσίας της χώρας. Στις 18 Μαρτίου, η διαβούλευση έκλεισε έχοντας όμως ήδη συγκεντρώσει 1579 σχόλια, κυρίως με αρνητικές αντιδράσεις από πλειάδα φορέων, περιβαλλοντικών οργανώσεων και πολιτών.

Τα δύο κύρια σημεία τριβής είναι οι επερχόμενες αλλαγές
Α) Ως προς την περιβαλλοντική αδειοδότηση των έργων που προτείνουν οι επενδυτές
Β) Ως προς τους φορείς διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών της χώρας
 

Α. ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗ

Τί λέει η κυβέρνηση

Διακηρυγμένος στόχος του νομοσχεδίου είναι η απλοποίηση της περιβαλλοντικής αδειοδότησης έργων και η προσέλκυση επενδυτών. Όπως αναφέρεται στην εισηγητική έκθεση του νομοσχεδίου «η περιβαλλοντική αδειοδότηση στην Ελλάδα εξακολουθεί να αποτελεί χρονοβόρα διοικητική διαδικασία που αποτελεί σημαντικό ανασταλτικό παράγοντα για την προώθηση των επενδύσεων. Συγκεκριμένα, η διαδικασία της περιβαλλοντικής αδειοδότησης νέων επενδύσεων, οι οποίες αποτελούν ζητούμενο για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, υπερβαίνει σημαντικά τον χρόνο που προβλέπεται από την ισχύουσα νομοθεσία σε όλες τις κατηγορίες τους». Έτσι λοιπόν ορίζονται σφιχτές προθεσμίες μέσα στις οποίες πρέπει η διοίκηση να δώσει απαντήσεις στους επενδυτές εγκρίνοντας ή μη τις περιβαλλοντικές μελέτες που καταθέτουν για κάθε έργο. Συγκεκριμένα, όπως ορίζεται στο άρθρο 2 ο έλεγχος από τις υπηρεσίες για την πληρότητα των φακέλων των Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων θα πρέπει να γίνεται εντός αποκλειστικής προθεσμίας 5 ημερών, ενώ αν η προθεσμία αυτή παρέλθει χωρίς απάντηση από τις υπηρεσίες τότε ο φάκελος θεωρείται αυτομάτως πλήρης. Από εκεί και πέρα ορίζεται αποκλειστική προθεσμία 30 ημερών για την γνωμοδότηση από τους αρμόδιους δημόσιους φορείς και υπηρεσίες επί της ουσίας του φακέλου αλλά και για τη διενέργεια δημόσιας διαβούλευσης επί της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Σε περίπτωση που κάποιος αρμόδιος δημόσιος φορέας ή υπηρεσία δεν αποστείλει γνωμοδότηση εντός των 30 ημερών, τότε αυτόματα η γνωμοδότησή του θεωρείται θετική.

Αξιολόγηση από ιδιώτες

Για την ακόμα μεγαλύτερη επιτάχυνση της διαδικασίας  στο άρθρο 7 δίνεται η δυνατότητα στους επενδυτές να αναθέσουν σε πιστοποιημένο ιδιώτη αξιολογητή την διεκπεραίωση ορισμένων ή όλων των σταδίων της διαδικασίας έγκρισης περιβαλλοντικών όρων. Ο αξιολογητής θα μπορεί να κάνει αυτός για λογαριασμό της δημόσιας αρχής όλον τον έλεγχο και συγκεκριμένα «να διενεργεί αυτός τον έλεγχο πληρότητας, να αποστέλλει προς γνωμοδότηση την ΜΠΕ στους αρμόδιους δημόσιους φορείς ή υπηρεσίες, να αναρτά την ΜΠΕ στη δημόσια διαβούλευση, να παραλαμβάνει τις γνωμοδοτήσεις και τις απόψεις από τη δημόσια διαβούλευση, να αξιολογεί ποιες από τις γνωμοδοτήσεις που τυχόν δεν υπεβλήθησαν ήταν ουσιώδεις και ομοίως να αξιολογεί τις τυχόν αρνητικές γνωμοδοτήσεις, να αιτείται τη σύγκλιση των αρμοδίων Συμβουλίων, να αξιολογεί την ΜΠΕ και τις γνωμοδοτήσεις» κτλ.  Εν τέλει θα μπορεί να συντάσσει μόνος του Σχέδιο Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων προς την αρμόδια περιβαλλοντική αρχή ενώ το σχέδιο αυτό θα πρέπει να εξετάζεται από την αρμόδια αρχή εντός αποκλειστικής προθεσμίας 30 ημερών ενώ σε περίπτωση άπρακτης παρέλευσης της προθεσμίας αυτής ή σε περίπτωση απόρριψης του Σχεδίου, η αρμοδιότητα μεταβιβάζεται στον Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Τί λένε οι περιβαλλοντικές οργανώσεις

Στη διαβούλευση έχει κατατεθεί σωρεία παρατηρήσεων και διαμαρτυριών που τονίζουν ότι με τον τρόπο αυτό καταργείται στην πράξη ο ουσιαστικός έλεγχος σε ό,τι αφορά την περιβαλλοντική αδειοδότηση καθώς οι  προθεσμίες απάντησης από τις υπηρεσίες είναι αδύνατο να τηρηθούν και στην ουσία παρακάμπτονται. Επίσης απουσιάζει παντελώς η ανάγκη γνωμοδότησης από τις Μονάδες Διαχείρισης Προστατευόμενων περιοχών, από τους δήμους και τις Περιφέρειες, από τους παραγωγικούς φορείς και όλα θα αποφασίζονται κεντρικά, χωρίς τη γνώση των τοπικών ιδιαιτεροτήτων. 

Σε ό,τι αφορά τους ιδιώτες αξιολογητές τονίζεται πως η συγκεκριμένη ρύθμιση ενισχύει την αδιαφάνεια και την αναξιοκρατία ενώ είναι αντίθετη με το Ευρωπαϊκό Δίκαιο που ορίζει ότι είναι αποκλειστικά έργο της αρμόδιας δημόσιας αρχής η αξιολόγηση τόσο της ΜΠΕ όσο και των γνωμοδοτήσεων και των απόψεων που έχουν κατατεθεί και δεν μπορεί να διαμεσολαβηθεί στην εκπλήρωση της υποχρέωσής της αυτής από ιδιώτες πολλώ δε μάλλον οριζόμενους (και αμοιβόμενους) από τον επενδυτή του έργου.

Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις κάνουν λόγο για μια ρύθμιση που αποσκοπεί στην άνευ ελέγχου  πραγματοποίηση έργων και για ανεπίτρεπτη ιδιωτικοποίηση δημόσιων λειτουργιών με την οποία ενισχύεται η θέση του ιδιώτη κατά τη διαδικασία της περιβαλλοντικής αδειοδότησης έτσι ώστε να απομειωθεί έως και να εξοβελιστεί κάθε αντικειμενικός έλεγχος της εφαρμογής της νομοθεσίας και των επιστημονικών εκτιμήσεων (δημόσιων αρχών και πολιτών) σχετικά με το υπό αδειοδότηση έργο.

Β. ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ

Τί λέει η κυβέρνηση

Με το σχέδιο νόμου προωθείται η κατάργηση της αυτοτέλειας των υπαρχόντων Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών καθώς, όπως αναφέρεται στην εισηγητική έκθεση, το συγκεκριμένο μοντέλο αποδείχθηκε αναποτελεσματικό. Πάνω από αυτούς ιδρύεται ένας νέος ενιαίος φορέας, ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ) ο οποίος θα εποπτεύεται απευθείας από τον υπουργό Ενέργειας και Περιβάλλοντος, ο οποίος θα ορίζει και τα μέλη του Διοικητικού του Συμβουλίου ενώ οι σημερινοί 24 φορείς διαχείρισης θα υποβαθμιστούν και θα ενταχθούν ως τμήματα του νέου φορέα.

Όπως αναφέρεται στην εισηγητική έκθεση του νομοσχεδίου, ο ΟΦΥΠΕΚΑ θα έχει ως σκοπό την εφαρμογή της πολιτικής που χαράσσει το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τη διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών στην Ελλάδα, την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την προώθηση και υλοποίηση δράσεων βιώσιμης ανάπτυξης. Βασικά του αντικείμενα μεταξύ άλλων θα είναι:
α) Ο κεντρικός συντονισμός για την εφαρμογή της στρατηγικής και των πολιτικών διαχείρισης των Προστατευόμενων Περιοχών καθώς και της αντιμετώπισης της Κλιματικής Αλλαγής,
β) Η διενέργεια επιστημονικών ερευνών/κατάρτιση μελετών, για όλους τους δημόσιους φορείς στους τομείς αρμοδιότητάς του
γ) Οι εκθέσεις και αναφορές σε διεθνείς φορείς  σύμφωνα με τις υποχρεώσεις της χώρας και εκπροσώπηση της χώρας στις διεθνείς και ευρωπαϊκές ομάδες και επιτροπές. 

Τί λένε οι περιβαλλοντικές οργανώσεις

Ασκείται έντονη κριτική γαι το γεγονός ότι η λήψη αποφάσεων για κάθε προστατευόμενη περιοχή περιέρχεται εξ’ ολοκλήρου στον υπουργό μέσω του ΟΦΥΠΕΚΑ και ο ρόλος της τοπικής κοινωνίας και της επιστημονικής κοινότητας υποβαθμίζεται σε συμβουλευτικό.

Όπως τονίζεται, από τις ίδιες τις εκθέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προκύπτει ότι για τις υπαρκτές αδυναμίες του υφιστάμενου συστήματος διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών δεν ευθύνεται το  μοντέλο αποκεντρωμένης δομής των Φορέων Διαχείρισης αλλά η ευθύνη βαρύνει κυρίως τις πολιτικές ηγεσίες του αρμόδιου υπουργείου.

Μάλιστα, όπως αναφέρουν οι περιβαλλοντικές οργανώσεις, συνεχείς είναι οι αιτιολογημένες γνώμες και οι καταδίκες της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο λόγω της απροθυμίας των κυβερνήσεων να προχωρήσουν στη θεσμοθέτηση των κανόνων προστασίας στις προστατευόμενες περιοχές. Την ίδια στιγμή, ακόμα και για τις όποιες δυσλειτουργίες των Φορέων Διαχείρισης, υπεύθυνη είναι η υποχρηματοδότηση και υποστελέχωσή τους από το κεντρικό κράτος.

Στις παρεμβάσεις τους οι περιβαλλοντικοί φορείς τονίζουν πως με το σχέδιο νόμου προωθείται η ανάθεση της διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών σε έναν μη κρατικό κεντρικό μηχανισμό, που ορίζεται απευθείας από τον εκάστοτε υπουργό, χωρίς καμία συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών.  Οι οργανώσεις ζητούν οι συγκεκριμένες διατάξεις του παρόντος σχεδίου νόμου να αποσυρθούν και να αντικατασταθούν με άλλες που θα επιτρέπουν να διατηρηθεί και να μετεξελιχθεί περαιτέρω το υφιστάμενο σύστημα διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών. 

INFO:
Συνολικά τις διατάξεις του σχεδίου νόμου, την εισηγητική έκθεση αλλά και όλα τα σχόλια στη διαβούλευση μπορείτε να δείτε εδώ:
http://www.opengov.gr/minenv/?p=10268

google news icon

Ακολουθήστε το ekriti.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις για την Κρήτη και όχι μόνο.

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Ράδιο Κρήτη © | 2013 -2024 ekriti.gr Όροι Χρήσης | Ταυτότητα Designed by Cloudevo, developed by Pixelthis