Φοράει κανένας μάσκα; Κρατάει κανείς αποστάσεις; Του Εμμ. Γ. Χαλκιαδάκη

Η χώρα μας πέρασε με σχετική επιτυχία τις δύσκολες μέρες της πανδημίας και του εγκλεισμού λόγω του κορωνοϊού και επιχειρεί να μεταβεί σε μία σχετική «κανονικότητα». Άλλωστε, ιστορικά, η ανθρωπότητα πέρασε πολύ χειρότερες πανδημίες.

Ωστόσο, για να γίνει η μετάβαση ομαλά στην «κανονικότητα» και να μην επιστρέψουμε σε ένα νέο lockdown, θα πρέπει να τηρήσουμε όλοι τα μέτρα προστασίας. Γιατί ο κορωνοϊός μπορεί να περιορίστηκε, όμως δεν εξαλείφθηκε, ούτε μπορεί να τον σκοτώσει η αύξηση της θερμοκρασίας το καλοκαίρι, όπως λένε και οι ειδικοί. Αν χαλαρώσουμε όλοι, μπορεί να βρούμε ένα νέο κύμα του ιού μπροστά μας και κανείς μας δεν θέλει να επιστρέψουμε στην προηγούμενη κατάσταση εγκλεισμού, με όλες τις συνέπειες για την κοινωνία, την ψυχική μας υγεία και την οικονομία. Γι’ αυτό και θα πρέπει να προσαρμοστούμε στη σύγχρονη πραγματικότητα και όλοι μας ανεξαιρέτως να τηρήσουμε πιστά τα μέτρα, να φοράμε μάσκα σε συνθήκες συγχρωτισμού, και όχι μόνο, και να κρατάμε τις αποστάσεις.  

   Πόσοι, όμως, αλήθεια, το κάνουν; Δυστυχώς πολύ λίγοι. Το να τηρεί κάποιος  τα μέτρα υποδηλώνει ότι σέβεται τον εαυτό του, την οικογένειά του και τον κοινωνικό του περίγυρο. Υπάρχουν, όμως, πολλοί που αδιαφορούν πλήρως για το κοινωνικό συμφέρον, προβάλλοντας το δικό τους εγώ. Προσωπικά παρατήρησα σε πλατείες και σε διάφορα καταστήματα, σκηνές συγχρωτισμού χωρίς καμία προφύλαξη και σοκαρίστηκα όταν είδα σε καταστήματα τροφίμων και κυρίως σε καταστήματα café -“take away” ότι ελάχιστοι φορούν μάσκα ή την φορούν με λανθασμένο τρόπο ή την έχουν στο πηγούνι τους, προκειμένου να προλάβουν να την φορέσουν σε περίπτωση ελέγχου. Η απόλυτη κοροϊδία… Γιατί απλά έτσι τους βολεύει. Αγανάκτησα… Για ποια, λοιπόν, κοινωνική ευθύνη μιλάμε; Και δεν είναι οι μόνοι. Ενδεικτικό είναι το παράδειγμα. Δυστυχώς ελάχιστοι τηρούν τα μέτρα. Όχι μόνο καταστηματάρχες και ελεύθεροι επαγγελματίες, αλλά και οι ίδιοι οι πελάτες τους που θέτουν και τους ίδιους σε κίνδυνο. Η ευθύνη  είναι κοινή. Όπως έγραψε ο ιστορικός Παύλος Καρολίδης «τα ατομικά συμφέροντα εισίν άπληστα». Και ενώ είναι γνωστό ότι «το δημόσιο συμφέρον προηγείται του ιδιωτικού» (publicum bonum privato est præferendum, όπως αναφέρεται στο ρωμαϊκό δίκαιο), πολλοί στην μετά κορωνοϊού Ελλάδα, κοιτάζουν τη δική τους ευκολία, το δικό τους συμφέρον και αδιαφορούν για τον συνάνθρωπό τους. Η αγάπη προς τον συνάνθρωπο γεννά την ευθύνη και δεν πρέπει να επιβάλλεται, αλλά να εκπορεύεται αδήριτα από μία εσωτερική ανάγκη για το κοινό συμφέρον, το κοινό καλό. Αυτή η κοινωνική ευθύνη, όμως, είναι θέμα παιδείας, δεν αγοράζεται ούτε επιβάλλεται. Πρέπει να τηρούμε τα μέτρα, γιατί είναι για το καλό όλων και όχι, για να αποφύγει κάποιος το χρηματικό πρόστιμο. Όσοι έλεγχοι και να γίνουν δεν υποκαθιστούν την ευθύνη που οφείλει να επιδεικνύει ο καθένας από μας. Πρέπει ο καθένας μας να κατανοήσει τα όρια και τις υποχρεώσεις του απέναντι στο κοινωνικό σύνολο. Και το χειρότερο… αρχίζουν να παρουσιάζονται περιπτώσεις bulling απέναντι σε όσους τηρούν τα μέτρα, για να προστατεύσουν μέσα από την τήρησή τους τις ευάλωτες ομάδες των συνανθρώπων τους (άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, άτομα με υποκείμενα νοσήματα). Αντί, λοιπόν,  να δίνουν τα εύσημα προς όλους αυτούς που νοιάζονται για τους συνανθρώπους τους, κάποιοι ανεύθυνοι τους αντιμετωπίζουν με μία σκωπτική διάθεση, με μία διάθεση κοροϊδίας. Πρόκειται για ρεσιτάλ παραλογισμού. Αλλά είπαμε… Η κοινωνική ευθύνη δεν αγοράζεται, αλλά συγκρούεται με το ατομικό συμφέρον του κάθε αδιάφορου εγωπαθή που τον νοιάζει μόνο η δική του εξυπηρέτηση, αδιαφορώντας για τις συνέπειες των πράξεών του. Όπως αναφέρει ο Τάκης Θεοδωρόπουλος στην Καθημερινή, «στην πανδημία, η ατομική ευθύνη δικαιώνεται ως κοινωνική ευθύνη».

  Η κατάσταση, αν συνεχιστεί έτσι, φοβάμαι ότι θα εκτραχυνθεί, καθώς αναμένεται να επισκεπτούν τη χώρα μας χιλιάδες τουρίστες από χώρες που επλήγησαν από τον ιό,  χωρίς κάποιον επαρκή έλεγχο. Σαφώς ο τουρισμός είναι κινητήρια δύναμη της οικονομίας. Ωστόσο, θα έπρεπε να υπάρξει ένας μεγαλύτερος και σοβαρός έλεγχος από το κράτος, για να προστατευτούν και οι κάτοικοι αυτής της χώρας, αλλά και οι τουρίστες και αυτοί που απασχολούνται στον τομέα του τουρισμού.  Γι’ αυτό και είναι επιτακτική η ανάγκη να τηρούν όλοι τα μέτρα και να επιδείξουν όλοι την ατομική - κοινωνική ευθύνη που χρειάζεται απέναντι σε ένα θέμα που μας αφορά όλους.

Ο Εμμ. Χαλκιαδάκης διδάσκει Ιστορία στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.