Η τεράστια σημασία του καλού ύπνου στην υγεία μας

Ο ύπνος παίζει σημαντικό ρόλο για την υγεία και ευεξία του οργανισμού. Ο καλός ύπνος λειτουργεί προστατευτικά για την ψυχική και σωματική υγεία, την ποιότητα ζωής και την ασφάλειά μας. Επηρεάζει θετικά τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε, αντιδρούμε, δουλεύουμε, μαθαίνουμε και κοινωνικοποιούμαστε. Tα οφέλη του είναι αναγκαία για το «ευ ζην», κάτι που
είναι επιθυμητό και ζητούμενο από την αρχαία ελληνική εποχή έως και σήμερα.

Πιο συγκεκριμένα, ενώ κοιμόμαστε, ο εγκέφαλος μας προετοιμάζεται για την επόμενη μέρα, και αποθηκεύει τις χρήσιμες πληροφορίες που λάβαμε την προηγούμενη. Σύμφωνα με μελέτες, μια νύχτα καλού ύπνου βελτιώνει τη μάθηση και ενισχύει τις δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων, την προσοχή μας, τη λήψη αποφάσεων και τη δημιουργικότητά μας. Επίσης, ο ύπνος είναι απαραίτητος
για την σωματική υγεία καθώς εμπλέκεται στην επούλωση και επιδιόρθωση των αιμοφόρων αγγείων και της καρδιάς, διατηρεί την ισορροπία των ορμονών και συμβάλλει στην ανάπλαση των ιστών. Ειδικά για τους νέους έχει σημασία ότι κατά τον ύπνο εκκρίνεται η αυξητική ορμόνη, απαραίτητη για την ανάπτυξη του οργανισμού, αύξηση του ύψους και την ενίσχυση της μυϊκής μάζας.

Η βραχυπρόθεσμη έλλειψη ύπνου επηρεάζει την κρίση, την διάθεση, την ικανότητα να μαθαίνουμε και να διατηρούμε πληροφορίες, και αυξάνει τον κίνδυνο ατυχημάτων και τραυματισμών. Η μακροπρόθεσμη έλλειψη ύπνου, ακόμα και λίγων ωρών σε καθημερινή βάση, αν είναι για πολύ καιρό δημιουργεί συνεχές αίσθημα κόπωσης και ημερήσιας υπνηλίας.  Μπορεί επίσης να οδηγήσει
σε μια σειρά από προβλήματα υγείας όπως παχυσαρκία, διαβήτη, καρδιαγγειακές παθήσεις, ακόμη και πρόωρη θνησιμότητα. 
Ο ύπνος στην εφηβεία χαρακτηρίζεται από μετατόπιση του ωραρίου ύπνου, με τους εφήβους να θέλουν να κοιμούνται πολύ αργά και να ξυπνάνε πολύ αργά. Αυτό συχνά οδηγεί σε λιγότερη συνολική διάρκεια ύπνου, καθώς υπάρχει υποχρέωση για πρωΐνό ξύπνημα. Έτσι, έρχεται ημερήσια υπνηλία και ακανόνιστες ώρες ύπνου (λίγες ώρες τις καθημερινές και συσσωρευμένος ύπνος
τα Σαββατοκύριακα). Οι παράγοντες που συμβάλλουν στον μειωμένο ύπνο των εφήβων είναι κυρίως ψυχοκοινωνικοί, με σπουδαιότερους ανάμεσα σε αυτούς την ανάγκη για μελέτη, το σχολικό πρόγραμμα, την ανάγκη για διασκέδαση και την κακή χρήση των ηλεκτρονικών μέσων δικτύωσης κατά την διάρκεια της νύχτας. Αρνητικά για τον ύπνο επιδρά επίσης και η χρήση διαφόρων ουσιών,
για παράδειγμα καφεΐνης, καπνίσματος και αλκοόλ. Οι έφηβοι, οι γονείς τους και οι δάσκαλοί τους θα πρέπει να καταλάβουν πόσο σημαντικός είναι ο ύπνος, και ότι η στέρηση του είναι η συνηθέστερη αιτία της υπνηλίας μέσα στην ημέρα.

Άλλες συχνές διαταραχές του ύπνου που συμβαίνουν όχι μόνον στην εφηβεία αλλά κατά τη διάρκεια ολόκληρης της ζωής είναι η αϋπνία και η άπνοια στον ύπνο. Η αϋπνία συμβαίνει κυρίως λόγω άγχους και χρειάζεται ειδική θεραπεία. Η άπνοια στον ύπνο είναι η διακοπή της αναπνοής που συνήθως συμβαίνει σε ανθρώπους που ροχαλίζουν, με συνέπεια μεγάλη ημερήσια υπνηλία
που μπορεί να προκαλέσει ατυχήματα, και σημαντικές επιπτώσεις στην καρδιά
και στα αγγεία.

Η Παγκόσμια Ημέρα Ύπνου που γιορτάζεται σήμερα, δίνει την ευκαιρία να τονιστεί η σημασία του ύπνου και των διαταραχών του. Η ευαισθητοποίηση πάνω στο θέμα αυτό και η αναγνώριση των συνανθρώπων μας που μπορεί να έχουν κάποια διαταραχή του ύπνου, οδηγεί σε έγκαιρη αντιμετώπιση με αποτέλεσμα καλύτερη σωματική και ψυχική υγεία.

Από το Δ. Σ. της
Ελληνικής Εταιρείας Έρευνας του Ύπνου