Τι συμβολίζουν τα νηστίσιμα φαγητά της Καθαράς Δευτέρας

Με την Καθαρά Δευτέρα ξεκινά η Σαρακοστή για την Ορθόδοξη εκκλησία, ενώ ταυτόχρονα σημάνει το τέλος των Απόκρεω.

Η Καθαρά Δευτέρα ονομάστηκε έτσι γιατί οι Χριστιανοί «καθαρίζονταν» πνευματικά και σωματικά. Είναι μέρα νηστείας αλλά και μέρα αργίας για τους Χριστιανούς. Η νηστεία διαρκεί για 40 μέρες, όσες ήταν και οι μέρες νηστείας του Χριστού στην έρημο. (http://www.saint.gr)

Καθαρά Δευτέρα και ξεκινά από σήμερα η σαρακοστή για να φτάσουμε στο Άγιο Πάσχα και την Ανάσταση του Κυρίου, την μεγαλύτερη εορτή της ορθοδοξίας! 

Από σήμερα, Καθαρά Δευτέρα το τραπέζι μας αλλάζει! Το γεύμα πλούσιο μεν νηστίσιμο δε! Τα εδέσματα που επιλέγουμε είναι συμβολικά, όπως η λαγάνα, ο χαλβάς κ.α. Υπάρχουν όμως και εκείνα που πάντα θα κάνουν το μενού μας εκλεπτυσμένο και γευστικό, όπως τα μαλάκια με βασιλιά το καλαμάρι, ενώ ακολουθούν οι γαρίδες, το χταπόδι, τα μύδια και τα κυδώνια, σύμφωνα με το juniorsclub.gr.

Αυτή είναι η νηστεία, η οποία απαιτεί την κάθαρση της ψυχής μας, το συλλογισμό, την σημασία των Παθών,  για να επέλθει η ατομική λύτρωση του καθενός με την Ανάσταση του Κυρίου!

Νηστεία με σαρακοστιανά τα οποία γεμίζουν το τραπέζι της Καθαράς Δευτέρας, όπως η λαγάνα, ο χαλβάς και ο ταραμάς. Τι σημαίνουν όμως; 

Η πρώτη βδομάδα της Σαρακοστής ονομάζεται Καθαρά Εβδομάδα και δίνει το χρόνο στο πιστό να εξαγνιστεί και να καθαριστεί και να προετοιμαστεί.

Λαγάνα

Οι πιστοί, την Καθαρά Δευτέρα τρέφονται με λαγάνα εις ανάμνηση της βοήθειας που προσέφερε ο Θεός στους Ισραηλίτες με τα «άζυμα» και τους οδήγησε στη Έξοδο από την Αίγυπτο.
Η παρασκευή της είναι ίδια με τα άζυμα (δηλαδή χωρίς προζύμι) και με αυτό τον τρόπο αρχίζει η νηστεία των τροφών.

Χαλβάς

Ο συνηθισμένος χαλβάς στη μορφή που τον συναντάμε σε όλα τα Βαλκάνια και την Τουρκία είναι ένα απλό γλυκό. Για τους Έλληνες ο χαλβάς αποτελεί ένα από τα σαρακοστιανά γλυκά τους και ιδίως η παραλλαγή που φτιάχνεται με ταχίνι και πωλείται σε μορφή κυλίνδρου η παραλληλεπιπέδου. Το είδος αυτό του χαλβά ονομάζεται Μακεδονικός Χαλβάς.

Ταραμάς

Ταραμάς είναι η λέξη που χρησιμοποιούν οι Έλληνες αναφερόμενοι στους κόκκους από ερυθρό χαβιάρι (αυγά) που βγαίνει από τον μπακαλιάρο ή τον κυπρίνο και το οποίο-όπως και τα ξαδέλφια του, το μαύρο χαβιάρι και το αυγοτάραχο του τόνου – θεωρείται ένα από τα εκλεκτότερα είδη αυγοτάραχου.

Στο εμπόριο διατίθενται δύο είδη ταραμά. Ο λευκός και αυτός με το βαθύ ρόδινο χρώμα. Ο λευκός ταραμάς θεωρείται ποιοτικά ανώτερος.

Ο ροδόχρους έκανε για πρώτη φορά την εμφάνισή του στην αγορά στη δεκαετία του 1950, κυρίως λόγω ενός εμπορικού τεχνάσματος , καθώς οι παραγωγοί πίστευαν, κατά κάποιο τρόπο, ότι ένα έδεσμα με χρώμα ήταν πιο ελκυστικό από τα άγευστα λευκά παρασκευάσματα.
Με λίγα λόγια, άρχισαν να προσθέτουν χρωστικές ουσίες. Η επιτυχία θα πρέπει να ήταν αστραπιαία αφού, έκτοτε, ο ροδόχρους είναι και ο πιο κοινός ταραμάς.

Γιατί πετάμε χαρταετό;

Ανήμερα της Καθαράς Δευτέρας η εκκλησία θυμάται την έξοδο των Προπατόρων, Αδάμ και Εύας από τον παράδεισο, εξαιτίας της ανυπακοής τους, χάνοντας ότι τους χαρίστηκε απλόχερα, ακόμα και τη σχέση με το Θεό. Οι πόρτες του παράδεισου έκλεισαν πίσω τους. Γλυκύτατοι ύμνοι ηχούν στις εκκλησιές μας όλη την περίοδο του Τριωδίου και κυρίως την Καθαρά Δευτέρα, εξιστορώντας την έξοδο και τις συνέπειές της. Έτσι λοιπόν κι εμείς λαχταρώντας την επιστροφή στον παράδεισο βγαίνουμε στην εξοχή κι ερχόμαστε κοντά στη φύση. Νηστεύουμε για την κάθαρση της ψυχής και την εξιλέωση της ανθρωπότητας από το Προπατορικό αμάρτημα. Πετάμε τον χαρταετό σαν το πέταγμα της ψυχής μας στους Ουρανούς, για να φθάσουμε το Θεό. Το σώμα του χαρταετού και η ουρά, συμβολίζουν αντίστοιχα το σώμα και την ψυχή του ανθρώπου και για να πετάξει ψηλά πρέπει να υπάρξει ισορροπία μεταξύ τους.

Ο εορτασμός της Καθαράς Δευτέρας έχει τις ρίζες του στα βυζαντινά χρόνια όπου ονομαζόταν Απόδοση- Απόθεση και τελούταν με συνοδευτικά δρώμενα. Ύμνοι σώζονται μέχρι τις μέρες μας όπως το « Ίδε το έαρ το καλόν πάλιν επανατέλει φέρον υγείαν και χαρά και την ευημερίαν». Το έθιμο του χαρταετού είναι μεταγενέστερο, δανεισμένο από την Ανατολή (κυρίως την Κίνα όπου η πρώτη κατασκευή χαρταετού χρονολογείται το 1000πΧ.. Κάθε τόπος στην Ελλάδα έχει τις δικές του ιδιομορφίες σχετικά με τα έθιμα της Καθαράς Δευτέρας. Σε ορισμένες περιοχές οι νοικοκυρές καθαρίζουν τις κατσαρόλες και τα χάλκινα σκεύη με σταχτόνερο για να αστράψουν και βάφουν λευκά τα πεζοδρόμια και τις ταράτσες. Στη Βόνιτσα υπάρχει το έθιμο του «αχυρένιου Γληγοράκη», στη Βιστωνίδα το έθιμο των «Μουτζούριδων», στη Θήβα ο «Βλάχικος γάμος», στα Μεστά της Χίου «το έθιμο του Αγά» και πολλά άλλα ανά την Ελλάδα.

Τα κούλουμα, όπως ονομάζεται η έξοδος στη φύση και το πέταγμα του αετού, είναι μια καλή ευκαιρία μάζωξης της οικογένειας και των αγαπημένων ανθρώπων γύρω από το σαρακοστιανό τραπέζι αλλά και σε ατομικό επίπεδο, το έναυσμα μιας προσπάθειας αποτοξίνωσης του σώματος και συνάμα, ανάτασης και κάθαρσης της Ψυχής. Καλά Κούλουμα!