Στον αέρα δημόσια έργα στην Κρήτη - Αγωνία για την αποπεράτωσή τους

Δραματική είναι η κατάσταση με τα δημόσια έργα στη χώρα μας, εξαιτίας των σοβαρών προβλημάτων στους διαγωνισμούς από τη συνεχιζόμενη απουσία των απαιτούμενων εγκυκλίων και υπουργικών αποφάσεων, με τις οποίες η κυβέρνηση ήλπιζε να βάλει «φρένο» στο φαινόμενο των υπερβολικών εκπτώσεων. Η απουσία αυτής ακριβώς της μεταβατικής διάταξης που θα έδινε το χρόνο σε εργολάβους αλλά και στην αυτοδιοίκηση να μελετήσουν το νέο σύστημα και να συνηθίσουν τη νέα τάξη πραγμάτων. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή ...
 
Αν κι έχει ψηφιστεί το σχετικό θεσμικό πλαίσιο, ήδη από πέρυσι, σχεδόν 12 μήνες μετά εξακολουθούν να αγνοούνται οι σχετικές διατάξεις, οι οποίες και θα ορίσουν το πότε και με ποια κριτήρια ακριβώς μια προσφορά θα θεωρείται ασυνήθιστα χαμηλή, ώστε να αποκλείεται από τη συνέχεια του διαγωνισμού. Στις 25 του περασμένου Ιουλίου , με νέα διάταξη στο Νόμο 4482/2017, ορίστηκε νέα ημερομηνία έναρξης δημοπρασιών δημοσίων έργων, χωρίς όμως να έχει προηγηθεί ενημέρωση και κυρίως χωρίς να έχουν πραγματοποιηθεί σεμινάρια εκπαίδευσης των υπαλλήλων των αρχών που αναθέτουν έργα και των φορέων που τα αναλαμβάνουν!
 
 Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να έχουν συνταχθεί κι εγκριθεί τεύχη δημοπράτησης δημοσίων έργων πολλών εκατομμυρίων ευρώ, πολλά εκ των οποίων συγχρηματοδοτούμενα, τα οποία πρέπει τώρα να συνταχθούν εκ νέου και να δοθούν νέες εγκρίσεις στις διακηρύξεις και τα τεύχη δημοπράτησης, με τις καθυστερήσεις να θεωρούνται βέβαιες και τς χρηματοδοτήσεις να κινδυνεύουν!
Το μέγεθος του προβλήματος έχει επισημαίνει, με σχετική επιστολή του προς τον υπουργό Υποδομών Χρήστος Σπίρτζη, ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Τεχνικών Εταιρειών. Είναι χαρακτηριστικό ότι, κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών, λόγω της έλλειψης επαρκούς αριθμού νέων δημοσίων έργων, η κατάσταση στην αγορά είναι ιδιαίτερα δύσκολη, δεδομένου ότι οι κατασκευαστικές εταιρείες προχωρούν πλέον σε προσφορές κάτω του κατασκευαστικού κόστους, δηλαδή με ζημία, η οποία κυμαίνεται από 10% έως και 25% ή δεν κάνουν καμία προσφορά!
Ως εκ τούτου και στην Κρήτη τα έργα έχουν κολλήσει και κανείς δεν ξέρει τι θα συμβεί τελικά με τις χρηματοδοτήσεις μέσω ΕΣΠΑ αλλά και με τα έργα που επρόκειτο να ολοκληρωθούν αλλά μπλόκαραν!
Σύμφωνα με δημάρχους της Κρήτης που εκφράζουν την αγωνία τους για το τι μέλλει γενέσθαι, αυτή η πρωτοφανής "ομηρία" είναι ανεξήγητη και απαράδεκτη. Οι ίδιοι, αν και τονίζουν ότι δειλά δειλά άρχισε να φαίνεται κάποιο "φως" και τα πρώτα έργα να "τρέχουν" με το νέο ηλεκτρονικό σύστημα, δεν κρύβουν την αγωνία τους για τη μετέπειτα πορεία των έργων αυτών.
Και στην υπόλοιπη Ελλάδα όμως είναι χαρακτηριστικό ότι, κατά τις φετινές δημοπρατήσεις, οι εκπτώσεις ξεκινούν από το 46% (η χαμηλότερη) και σε ορισμένες περιπτώσεις έχουν ξεπεράσει ακόμη και το 70%!

Όπως τονίζει ο πρόεδρος του ΣΑΤΕ κ. Αθουσάκης, η εκτέλεση των έργων με ζημία των εταιρειών, οδηγεί σε χρονοβόρες διαδικασίες αποπεράτωσης και αμφιλεγόμενη ποιότητα κατασκευής των έργων. Παράλληλα, «αυτό το φαινόμενο θα οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια σε κατάρρευση και τις υγιείς επιχειρήσεις, οι οποίες δεν μπορούν να ανταγωνιστούν προσφορές κάτω του κόστους και μοιραία, είτε θα έχουν μηδενικό κύκλο εργασιών είτε θα αναγκαστούν να εμπλακούν σε μια διαδικασία ζημιογόνων προσφορών, που και πάλι θα τις οδηγήσει σε κλείσιμο».
Παρέμβαση για το θέμα σε μία από τις τελευταίες συνεδριάσεις της ΠΕΔ Κρήτης είχε κάνει ο δήμαρχος Αρχανών - Αστερουσίων, Μανώλης Κοκοσάλης, επισημαίνοντας την κρισιμότητα του θέματος.
Και ο πρόεδρος της ΕΝΠΕ, όμως, Κώστας Αγοραστός, από τον περασμένο Αύγουστο, είχε ζητήσει οι δημοπρασίες δημοσίων έργων να ξεκινήσουν στις 20 Οκτωβρίου, όπως προέβλεπε ο Νόμος 4472/2017, μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας του Εθνικού Συστήματος Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων, προειδοποιώντας ότι στην αντίθετη περίπτωση και για τουλάχιστον τέσσερις μήνες, δεν πρόκειται να δημοπρατηθεί κανένα έργο με χρήση ηλεκτρονικών μέσων, όπως κι έγινε.
Σε όλους τους δήμους του Ηρακλείου, μικρούς και μεγάλους, όλοι βρίσκονται εν αναμονή των εξελίξεων ελπίζοντας σύντομα τα έργα να ξεμπλοκάρουν και οι εργολάβοι να πάρουν τους πολυπόθητους κωδικούς ώστε να μπορούν να συμμετάσχουν στις δημοπρασίες.
Ακόμη και σε μικρούς δήμους, η κατάσταση αυτή έχει προκαλέσει αντιδράσεις με τους αιρετούς να βρίσκονται με τα χέρια δεμένα.
Μοναδική εξαίρεση, σε επίπεδο Κρήτης, ένα μικρό έργο που "έτρεξε" η Περιφέρεια με το νέο ηλεκτρονικό σύστημα.
Με την ελπίδα να μην κινδυνεύσει η απορροφητικότητα των έργων αυτών, οι δήμαρχοι απευθύνουν έκκληση για άμεση λύση στο πρόβλημα.
Να σημειωθεί, πάντως, ότι πριν από μία εβδομάδα, το ίδιο το Υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης ανέφερε ότι με επιτυχία ολοκληρώθηκε η ηλεκτρονική υποβολή 58 προσφορών οικονομικών φορέων, στο πλαίσιο του πρώτου ηλεκτρονικού  διαγωνισμού για δημόσια έργα σε δήμο της Αθήνας, ενώ υπογραμμίζεται ότι σε εξέλιξη είναι 30ηλεκτρονικοί διαγωνισμοί δημοσίων έργων  εκατομμυρίων ευρώ  στην ιστοσελίδα του συστήματος...

Ελένη Μπουρμά