Η Κρήτη γιορτάζει τον Άη Γιώργη, τον Μεθυστή (φωτογραφίες)

Μπορεί να μην έχει καμία σχέση με το κρασί ο Άγιος Γεώργιος που στις 3 Νοεμβρίου τιμάται η ανάμνηση της κατάθεσης των λειψάνων του στο ναό του στην Παλαιστίνη, ωστόσο η συνήθεια να ανοίγουν εκείνη τη μέρα τα βαρέλια τον κατέστησε… μεθυστή και με το όνομα αυτό καταγράφεται στο ελληνικό λαϊκό εορτολόγιο.

Αυτή τη μέρα γιορτάζεται η ανακομιδή των λειψάνων του αγίου, δηλ. η μεταφορά τους στη Λύδδα της Ιόππης (Παλαιστίνης), πατρίδα της μητέρας του, της αγίας Πολυχρονίας, ενώ ο πατέρας του αγίου, ο άγιος Γερόντιος, ήταν από την Καππαδοκία .Γιορτάζονται επίσης και τα εγκαίνια του ιστορικού ναού του, που σώζεται ακόμη εκεί και είναι σεβαστός όχι μόνο από τους χριστιανούς, αλλά και από τους μουσουλμάνους (οι οποίοι ονομάζουν τον άγιο «Χάντερ», δηλαδή «Πράσινο»)..

Στη χριστιανική λατρεία το κρασί παρέμεινε συνδεδεμένο με τη θεότητα. Αλλά και με τη χαρά της ζωής. Κι ο Αι Γιώργης έγινε μεθυστής για να εκφράσει αυτήν την πανάρχαια σύνδεση του οίνου με το ιερό και το θείον. Ο Άγιος Γεώργιος του Νοεμβρίου είναι αγροτικός άγιος και κυρίως αμπελουργικός. Στη γιορτή του θα δει στάμνες γεμάτες κρασί με δίχρωμα φύλλα , κιτρινοπράσινα λόγω της εποχής. Θα δει τους αμπελουργούς να γιορτάζουν και να προσφέρουν τις νενομισμένες απαρχές στον Άγιο τους.
Το άνοιγμα του βαρελιού με το καινούργιο κρασί ήταν πάντα μια σπουδαία γιορτή, γνωστή από τον αρχαίο ελληνικό κόσμο. Στην αρχαία Αθήνα τα Πιθοίγεια, το άνοιγμα των πιθα­ριών με το καινούργιο κρασί ήταν εντεταγμένα στην επίσημη εορτή των Ανθεστηρίων, στις αρχές της Άνοιξης, Κατά την ημέρα των Πιθοιγείων οι Αθηναίοι έκαναν σπονδές έξω από το ιερό του Διονύσου. Έριχναν δηλαδή λίγο κρασί στη γη. Επέστρεφαν «τα σα εκ των σων», το δώρημα του Διονύσου.. Ήταν και τότε μέρα χαράς, γιορτής και άκρατης οινοποσίας. Την άλλη μέρα συνέχιζαν. Και πάλι με οινοποσία. Και πάλι με χοές.

Άγιε μου Γιώργη, μεθυστή βλόγησε τη σοδειά μου
φάε και πιές και σίμωσε και φύλα τα παιδιά μου
Μα γω κρασί δεν έπινα. Εγώ το κοινωνούσα.
Και εδά μεθώ και χαίρομαι κι όλο θα το βλογούσα,
αρκεί να μου το τάξετε σε τούτη δω τη σχόλη
πως κάθε χρόνο θα ‘ρχεστε να μου το φέρνετ’ όλοι.​
 

(Τεμάχια του ιερού λειψάνου του Αγίου Γεωργίου στη Μονή Επανωσήφη)

Στο Ηράκλειο, πανηγυρική Θεία Λειτουργία θα τελεστεί την Παρασκευή 3 Νοεμβρίου ημέρα εορτής του Αγίου Γεωργίου του Μεθυστή στις Γούρνες Πεδιάδος και στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου.
Στ' Ανώγεια γιορτάζουν την ημέρα του Αγίου Γεωργίου του Μεθυστή, με συγκέντρωση στην πλατεία του χωριού. Στο Μεϊντάνι Το τραπέζι που θα παρατεθεί θα είναι μια προσφορά όλων των ενοριτών του Αγίου Γεωργίου, με τους άνδρες κτηνοτρόφους να προσφέρουν το κρέας και τις γυναίκες νοικοκυρές να ετοιμάζουν ήδη με μεράκι, φαγητά και γλυκά που θα προσφερθούν σε όλο τον κόσμο που θα τιμήσει την εκκλησία μας με την παρουσία του.

(Ο εορτασμός του Άη Γιώργη του Μεθυστή στ' Ανώγεια)

Στον φετινό εορτασμό θα τιμηθούν δυο άντρες που έχουν διαχρονικά βοηθήσει την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, τόσο οικονομικά όσο και ηθικά, τόσο όσον αφορά τις δράσεις της, όσο και στις εργασίες ανακαίνισης του Ναού. Πρόκειται για τους Σπύρο Καλλέργη και Αντώνη Καράτζη που θα βρεθούν στο πανηγύρι και θα τιμηθούν από τον π.Ανδρέα Κεφαλογιάννη και την ενορία του Αγίου Γεωργίου για τη μεγάλη προσφορά τους.

Με τη συμμετοχή πλήθους πιστών και επισκεπτών, πραγματοποιούνται σήμερα και οι εκδηλώσεις του Πολιτιστικού Συλλόγου Πόμπιας για χάρη του Πολιούχου Αγίου Γεωργίου του Μεθυστή στην κεντρική πλατεία του χωριού.
 

(Από παλαιότερο εορτασμό του Άη Γιώργη του Μεθυστή στην Πόμπια)

Ιδιαίτερος έιναι και ο εορτασμός του Αγίου Γεωργίου του Μεθυστή στο Πρινιά. Λόγω των πολλών εορταζόντων, σχεδόν σε κάθε στενό ακούς παρέες που έχουν έρθει να ευχηθούν στους Γιώργηδες και να δοκιμάσουν πρώτη φορά και το κρασί τις νέας εσοδείας.

Οι οινοπαραγωγοί της Σητείας συγκεντρώνονται στο ξωκκλήσι του Αη Γιώργη του μεθυστή στον κάμπο Παπαγιαννάδων
 

(φωτογραφία από εορτασμό Άη Γιώργη Μεθυστή στη Σητεία από Maria Katritzidaki - Stamatelatou)

Σε όλη σχεδόν την κεντρική και νότια Κρήτη ο εορτασμός του Αγίου Γεωργίου άρχιζε στις 2 Νοεμβρίου. Το απόγευμα οι παραγωγοί κρασιού φρόντιζαν να πάνε στους ναούς κρατώντας στάμνες με το καινούργιο κρασί. Άλλοι θα προτιμήσουν να πάνε την επόμενη, ανήμερα της γιορτής.
Το έθιμο να ανοίγουν τα βαρέλια στις 3 Νοεμβρίου είναι σχεδόν πανελλήνιο.
Στην Κρήτη η διαδικασία αυτή έπαιρνε παλαιότερα πανηγυρικό χαρακτήρα. Από το πρωί σχηματίζονταν παρέες «δοκιμάσουν», άλλοι από τους οποίους είχαν γνώσεις και άποψη για την ποιότητα του κρασιού και άλλοι επεδίωκαν να ζήσουν την ιδιαιτερότητα της ημέρας. Στα αμπελουργικά χωριά όλα τα σπίτια ήταν ανοιχτά και είχαν ετοιμάσει ειδικά μεζεδάκια για τους επισκέπτες τους. Συχνά φρόντιζαν να υπάρχει λυράρης στην παρέα, οπότε η διαδικασία της γευστικής δοκιμής υποχωρούσε.
Η μεγάλη γιορτή του Νοεμβρίου και κυρίως το ανοιγμάτων βαρελιών υποχώρησε εντελώς μετά τη δεκαετία του 1960. Ωστόσο η τάση «επιστροφής» που παρατηρήθηκε εντονότερα τις επόμενες δεκαετίες επέβαλε τις «αναβιώσεις» των σχετικών εθίμων σε πολλές περιοχές του νησιού.
Αν και οι αναβιώσεις περιέχουν έντονα το στοιχείο του φολκλορισμού εν τούτοις το πανηγύρι της 3ης Νοεμβρίου δημιουργεί σε χωριά όπου τιμάται ως πολιούχος ο Άγιος Γεώργιος ένα κλίμα που αποδυναμώνει και θέτει το φολκορισμό στο περιθώριο.

(φωτογραφία εξωφύλλου: Maria Katritzidaki - Stamatelatou)