Skip to main content
ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ

Ευαγγελισμός και Επανάσταση: Ο άρρηκτος δεσμός Ορθοδοξίας και Ελληνισμού

Image
1821
 clock 07:55 | 25/03/2017
writer icon newsroom ekriti.gr

Η 25η Μαρτίου είναι ημέρα εορτασμού της επανάστασης του 1821 αλλά και ημέρα κατά την οποία εορτάζεται ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου.Οι λόγοι που οδήγησαν στον κοινό εορτασμό τους, ποικίλουν. Όπως, βέβαια ποικίλουν και τα έθιμα της ημέρας στην  πλούσια λαογραφική μας παράδοση.
 

eyaggelismow.jpg

Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, η θεομητορική αυτή εορτή , περιλαμβάνεται στο δωδεκάορτο και είναι η μόνη από τις πέντε μεγάλες θεομητορικές εορτές, η οποία βασίζεται στην Καινή Διαθήκη, καθώς οι υπόλοιπες βασίζονται στην απόκρυφη γραμματεία.
Ωστόσο, δε γνωρίζουμε πότε ακριβώς άρχισε να εορτάζεται ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου. Η εορτή  εμφανίζεται στη Συρία, την Μ. Ασία, αλλά και την Κωνσταντινούπολη πριν το 431.
Το 560 ο Ιουστιανιανός ο Α’ προέβαλε την 25η Μαρτίου, ως την κατάλληλη ημέρα για τον εορτασμό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.
Μια πληθώρα διαφορετικών λόγων οδήγησαν στη συγκεκριμένη καθιέρωση.
Καταρχάς, η ήμερα της συλλήψεως του Ιωάννη του Προδρόμου, δηλαδή η 24η Σεπτεμβρίου, συνέπιπτε με τη φθινοπωρινή ισημερία, δεδομένου ότι την ήμερα αυτή, κατά την οποία οι Εβραίοι εόρταζαν την εορτή του Εξιλασμού, δέχθηκε ο Ζαχαρίας από τον αρχάγγελο Γαβριήλ το μήνυμα ότι θα αποκτήσει υιό.
Επομένως, εφόσον κατά το Λκ. 1, 26 ο Ευαγγελισμός έγινε έξι μήνες αργότερα, η ημερομηνία αυτή συνέπιπτε με την εαρινή ισημερία, δηλαδή στις 25 Μαρτίου, και η Γέννηση του Χριστού καθορίστηκε εννέα μήνες μετά, δηλαδή στις 25 Δεκεμβρίου, στο χειμερινό ηλιοστάσιο.
Επίσης,  είχε επικρατήσει η άποψη ότι ο θάνατος του Χριστού συνέβη στις 25 Μαρτίου και επειδή ο Κύριος, ως τέλειος κατά πάντα άνθρωπος, «έσχεν επίγειον βίον καθοριζόμενον από ακριβή αριθμόν ετών», έπρεπε να είχε συλληφθεί την ήμερα του σταυρικού θανάτου του.
Επιπροσθέτως, η 25 Μαρτίου πίστευαν ότι ήταν η πρώτη ήμερα του κόσμου και ως εκ τούτου θα έπρεπε να είναι και η ήμερα της Γεννήσεώς του.
Η χαρμόσυνη εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου εορτάζεται μέσα στη Μ. Τεσσαρακοστή, περίοδο πένθους, κατά την οποία απαγορεύεται η τέλεση εορτών και πανηγύρεων.
Με τον 52ο κανόνα της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου επιτράπηκε ως εξαίρεση η εορτή του Ευαγγελισμού κατά την οποία τελείται η θεία λειτουργία του Αγ. Ιωάννου του Χρυσοστόμου και όχι η λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων.

Κάθε άλλο παρά "τυχαίος" ο κοινός εορτασμός

Η επιλογή της ημέρας του Ευαγγελισμού για την εθνική εξέγερση tτου Μάρτη του 1821, δεν ήταν τυχαία.
Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου είναι  μέρα συμβολική για τη σωτηρία της ανθρωπότητας. Η χαρμόσυνη είδηση που φέρνει ο Αρχάγγελος Γαβριήλ στην Παρθένο Μαρία, του ερχομού του Μεσσία στον κόσμο, δίνει ελπίδα και προσμονή.
Το χαρμόσυνο μήνυμα της σωτηρίας του έθνους ήθελαν να στείλουν οι πρωτεργάτες της Επανάστασης στο σκλαβωμένο επί τετρακόσια χρόνια γένος και η ημέρα αυτή έμελε να αποτελέσει την απαρχή της πολυπόθητης ελευθερίας για τους Έλληνες.  Τότε που Ορθοδοξία και Ελλάδα ήταν ένα.

 

1821.jpg

Οι Έλληνες όρθωσαν ανάστημα απέναντι στην πανίσχυρη οθωμανική αυτοκρατορία και με το σύνθημα «ελευθερία ή θάνατος», έγραψαν ιστορία στα πεδία των μαχών. Έπειτα από αγώνες και θυσίες, η πατρίδα μας ανακηρύχθηκε ανεξάρτητο ελληνικό κράτος, το 1830 με τη συνθήκη του Λονδίνου, αποδεικνύοντας περίτρανα ότι η πίστη στο Θεό και την πατρίδα, στα «όσια και ιερά» μπορεί να καταφέρει τα πάντα.

Έθιμα της Θεομητορικής εορτής στα βάθη των αιώνων

Στην Κωνσταντινούπολη, κατά το έθιμο, την ήμερα του Ευαγγελισμού ο αυτοκράτορας με πομπή από την Αγία Σοφία πήγαινε στην εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου εν τω Φόρω και από εκεί κατέληγε στο ναό της Θεοτόκου των Χαλκοπρατείων, όπου γινόταν μεγαλοπρεπής εορτασμός.

panagia_halkoprateion4.jpg

Τα ελάχιστα τμήματα του μνημείου του ναού της Θεοτόκου των Χαλκοπρατείων όπως  διατηρούνται σήμερα. 

Στην ελληνική λαογραφική παράδοση τα έθιμα που σχετίζονται με την εορτή του Ευαγγελισμού βασίζονται στην αντίληψη ότι με την εορτή αύτη αρχίζει η άνοιξη και επιστρέφουν τα χελιδόνια. Γι’ αυτό τα παιδιά βγάζουν από το χέρι τους τον «Μάρτη» και τον αφήνουν στα δέντρα να τον πάρουν τα χελιδόνια.
Σε πολλά μέρη υποδέχονται την 25η Μαρτίου με τραγούδια και με κωδωνισμούς επιδιώκουν να εκδιώξουν τα ερπετά Οι νοικοκυρές δεν κάνουν δουλειές στο σπίτι ή ζυμώνουν μικρές πίτες και βάζουν σε μια απ’ αυτές ένα νόμισμα, για να το βρει ο τυχερός, όπως στην Πρωτοχρονιά.
Οι μελισσοτρόφοι πρωτοβγάζουν τις κυψέλες στο ύπαιθρο, οι κτηνοτρόφοι μετακινούν τα κοπάδια τους από τα χειμαδιά στα ορεινά μέρη, ενώ οι Σαρακατσάνοι «αρματώνουν» τα κοπάδια τους με τα κυπροκούδουνα.
Ως έθιμο για τον εορτασμό της 25ης Μαρτίου καθιερώθηκε και ο μπακαλιάρος με σκορδαλιά. Κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής, η Εκκλησία επέτρεπε στους πιστούς να φάνε ψάρι μόνο δύο φορές, του Ευαγγελισμού και την Κυριακή των Βαΐων.

Πηγές: dogma.gr, nomika-epilekta.gr

google news icon

Ακολουθήστε το ekriti.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις για την Κρήτη και όχι μόνο.

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Ράδιο Κρήτη © | 2013 -2024 ekriti.gr Όροι Χρήσης | Ταυτότητα Designed by Cloudevo, developed by Pixelthis